YARGITAY KARARI
DAİRE : 14. Hukuk Dairesi
ESAS NO : 2016/10905
KARAR NO : 2019/1534
KARAR TARİHİ : 21.02.2019
14. Hukuk Dairesi
MAHKEMESİ :Asliye Hukuk Mahkemesi
Davacı tarafından, davalı aleyhine 19.08.2011 gününde verilen dilekçe ile mirasta denkleştirme ve tenkis istenmesi üzerine yapılan duruşma sonunda; davanın reddine dair verilen 04.12.2015 günlü hükmün Yargıtayca incelenmesi davacı vekili tarafından istenilmekle süresinde olduğu anlaşılan temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten sonra dosya ve içerisindeki bütün kağıtlar incelenerek gereği düşünüldü:
K A R A R
Dava, mirasta denkleştirme terditli tenkis isteğine ilişkindir.
Davacı vekili, müvekkili ve davalıların mirasbırakanı …’nun 04.09.2010 tarihinde vefat ettiğini, mirasbırakanın ömrünün son yıllarında fiil ehliyetini kaybettiğini, mirasbırakanın fiil ehliyetinin olmaması nedeniyle son yıllarda yapmış olduğu tüm tasarrufların yok hükmünde olduğunu, mirasbırakan tarafından davalılara sağlığında karşılıksız olarak kazandırmalar sağlandığını, davalılara yapılan bu karşılıksız kazandırmalara karşın müvekkiline hiçbir şey verilmediğini belirterek fazlaya ilişkin talep ve hakları saklı kalmak kaydıyla öncelikle 50.000,00TL denkleştirme alacağının 04.09.2010 tarihinden itibaren işleyecek yasal faizi ile birlikte davalılardan miras paylarını aşan oranda müştereken tahsiline, denkleştirme talepleri kabul edilmediği taktirde ehliyetsizlik nedeni ile iptal terditli olarak tenkis hükümlerinin uygulanarak müvekkilinin saklı payının davalılardan müştereken tahsiline karar verilmesini istemiştir.
Davalılar, davanın reddini savunmuştur.
Mahkeme, davanın reddine karar vermiştir.
Hükmü, davacı vekili temyiz etmiştir.
Mirasta denkleştirme davalarında, sadece yasal mirasçı aleyhine denkleştirme talebinde bulunulabilir, yasal mirasçı olmayanlara yapılan kazandırma denkleştirmeye tabi değildir. Miras bırakandan sağlar arası kazandırma olmalıdır. Ölüme bağlı tasarrufla yapılan kazandırma denkleştirmeye tabi değildir. Kazandırma karşılıksız olmalıdır. Kazandırma, miras payına mahsuben (iadeye tabi olarak) yapılmalıdır. Bağış amaçlı yapılan kazandırmalar denkleştirmeye (iadeye) tabi değildir, bu nedenle miras bırakanın bağış amacının olup-olmadığı ayrıntısıyla araştırılmalıdır. İade, terekeye yapılır, davacı mirasçının miras payı oranında iade yapılmaz. Altsoya yapılan kazandırma aksi miras bırakan tarafından açıkça belirtilmemişse karine olarak denkleştirmeye (iadeye) tabidir. Altsoya yapılan sağlar arası kazandırmanın denkleştirmeye tabi olmadığını davalı (altsoy) ispatlamalıdır. Altsoy dışındaki yasal mirasçılara yapılan kazandırma, karine olarak denkleştirmeye (iadeye) tabi değildir. Altsoy dışındaki yasal mirasçıya yapılan kazandırmanın Denkleştirmeye (iadeye) tabi olduğunu davacı ispatlamalıdır. Miras bırakanın iradesinin denkleştirmeye (iadeye) tabi olup olmadığının ispatı şekle tabi değildir, her türlü delille ispatlanabilir. İade edilecek mal varlığı yönünden seçim hakkı davalınındır; ister aynen iade eder, isterse bedelini öder. Miras payının aşan kısmının davalıda kalması miras bırakanın iradesinden anlaşılıyorsa, aşan kısım için iade istenemez. Denkleştirme, denkleştirme anındaki değere göre yapılır. Denkleştirmede sebepsiz zenginleşme hükümleri uygulanır. Islah olmadıkça ya da terditli dava açılmamışsa kendiliğinden tenkis davasına dönüşmez. Davacı, kademeli olarak davalılara yapılan temlikle saklı payının zedelendiğini ileri sürerek tenkis talebinde de bulunmuştur. Saklı paylarının karşılığını alamayan mirasçılar, mirasbırakanın tasarruf edebileceği kısmı aşan tasarruflarının tenkisini dava edebilirler (TMK md 560). Türk Medeni Kanununun 565. maddesinin (4) bendinde yer alan hüküm gereğince, miras bırakanın saklı pay kurallarını etkisiz kılmak amacıyla yaptığı açık olan kazandırmalar tenkise tabidir. O halde ilk kademedeki isteğin kabul edilmeyeceğinin anlaşılması halinde tarafların gösterdiği delillerin tenkis hükümleri çerçevesinde incelenip değerlendirilerek hasıl olacak sonucuna göre ikinci kademedeki bu istekle ilgili de hüküm tesis edilmesi gerekir.
Somut olayda ise, mahkemece yapılan araştırma hüküm kurmaya yeterli değildir. Davalı … ve … vekili cevap dilekçesinde davacı tarafından muris adına kayıtlı olmasına rağmen aslında bir kısım davalılara ait olan araçlar ve eve ilişkin noter feragatnamelerinin düzenlendiğinin belirtilmiş olmasına karşın dosyaya sadece tek bir araca ilişkin feragatname sunulmuştur. Mahkemece davalıya cevap dilekçesinde bahsettiği feragatnamelerin ilgili kurumlardan temin edilmesine yarar bilgilerini bildirmesi veya feragatnameleri dosyaya sunması için süre verilmeli ve sonucuna göre bir karar verilmelidir. Öte yandan davacının mirasbırakan tarafından davalılara alındığı iddia edilen taşınmazların akit örneklerinin Tapu Sicil Müdürlüğünden istenmesi ve İşbankasından mirasbırakanın hesabından mirasbırakanın ölümünden sonra 06.09.2010 ve 16.09.2010 tarihlerinde çekilen paraların kim tarafından çekildiğinin sorulması gerekmektedir. Eksiklikler giderilmeksizin karar verilmiş olması doğru görülmemiştir.
SONUÇ: Yukarıda açıklanan nedenlerle davacının temyiz itirazlarının kabulü ile hükmün BOZULMASINA, peşin yatırılan harcın istek halinde yatırana iadesine, kararın tebliğinden itibaren 15 gün içinde karar düzeltme yolu açık olmak üzere, 21.02.2019 tarihinde oybirliği ile karar verildi.