YARGITAY KARARI
DAİRE : 14. Hukuk Dairesi
ESAS NO : 2016/10583
KARAR NO : 2017/4254
KARAR TARİHİ : 25.05.2017
MAHKEMESİ :Asliye Hukuk Mahkemesi
Taraflar arasındaki suya elatmanın önlenmesi istemine ilişkin davadan dolayı mahal mahkemesinden verilen yukarıda gün ve sayısı yazılı hükmün; Dairemizin 30.03.2016 gün ve 2014/16746 Esas, 2016/3794 Karar sayılı ilamı ile onanmasına karar verilmişti. Süresi içinde müdahil davacı DSİ Genel Müdürlüğü vekili tarafından kararın düzeltilmesi istenilmiş olmakla, dosya içerisindeki bütün evrak incelenerek gereği düşünüldü:
K A R A R
Dava, suya elatmanın önlenmesi isteğine ilişkindir.
Davacı … … Birliği Başkanlığı vekili, 1964 yılında…Deresi üzerine DSİ tarafından civar köylerin sulama ihtiyacını karşılamak üzere … göleti ve sulama tesisi yapıldığını, sulama birliğinin kurulmasıyla DSİ ile yapılan sözleşme gereği, göletin birliklerine devredildiğini, davalının … Valiliği’ne başvurarak … Deresi üzerine balıkçılık amaçlı gölet yaptığını, DSİ’nin mevcut ve tasarlanan projelerin olumsuz yönde etkilenmemesi, kalite ve miktarın korunarak başka maksatlarla kullanılmadan en kısa mesafeden tekrar eski yatağına bırakılması vb. gibi belli koşullarla göletin yapılmasına olumlu görüş bildirdiğini, sulama amaçlı olarak yapılan … göletine gelen suyun ön tarafına davalının balıkçılık amaçlı gölet yaptığını, ancak davalının balıkçılık dışında kendisine ve başkasına ait tarlalara da su verdiğini, bu nedenle birliğe ait gölete su gelmediğini belirterek davalının suya yönelik elatmasının önlenmesini istemiştir.Davalı vekili, Başbakanlık Hazine ve Dış Ticaret Ticaret Müsteşarlığı’nca verilen yatırım teşvik belgesinde yatırım konusunun “tarım-su ürünleri-avcılık- yetiştirme” olduğunun belirtildiğini, balık yetiştiriciliği amacıyla teşvik belgesinin verildiğini,…Deresi’nin bahar ve yaz aylarından kuruması nedeniyle şirketlerince sulama ve balıkların yaşaması için zorunlu olan suyun temini amacıyla on sekiz adet derin su sondajı yaptırıldığını,… göletinin kaçak sulamadan kaynaklı suyunun azaldığını belirterek davanın reddini savunmuştur.
Mahkemece, davalının yapmış olduğu göletin suya zarar vermediği gerekçesiyle dava reddedilmiştir.
Davacılar vekillerinin temyizi üzerine hükmün Yargıtay 3. Hukuk Dairesi’nin 08.04.2013 gün ve 2003/1581 Esas, 2003/4059 Karar sayılı ilamı ile “…mahkemece davalının bu sudan taşınmazları için yararlanıp yararlanmadığı, yararlanıyor ise ne zamandan beri yararlandığı ve davacılara ait taşınmazlara göre öncelik hakkının bulunup bulunmadığı hususları mahalli bilirkişi ve tarafların tanıkları bu konuda dinlenerek saptanmalıdır. Davalının taşınmazları için öncelik hakkının bulunmadığının saptanması halinde, nizalı sudan davacıların ihtiyacından artan bir su var ise bu miktarda sudan davalının yararlanmasını sağlayacak şekilde, ihtiyaç fazlası suyun olmaması halinde davalının nizalı suyu taşınmazında kullanma şeklindeki müdahalesinin önlenmesine karar verilmelidir. Davalının taşınmazları için öncelik hakkının varlığının tespit edilmesi halinde, öncelik hakkı olan sudan fazla su kullanıp kullanmadığı araştırılarak, bu miktardan fazla su kullandığının belirlenmesi halinde bu fazlalık için müdahalesinin önlenmesine karar verilmelidir. Eksik inceleme ile hüküm kurulmuş olması doğru görülmemiştir” gerekçesiyle bozulmasına karar verilmiştir.Mahkemece, bozma ilamına uyularak yapılan yargılama sonucunda “davalıya ait göletin bulunduğu…Deresi’nin yaz aylarında kuruduğunu, davalının kendi yaptırdığı sondaj suları ile yaz aylarında beslendiğini, davalının öncelik hakkının da bulunduğu” gerekçesiyle davanın reddine karar verilmiştir.
Davacılar vekillerinin temyizi üzerine hükmün Dairemizin, 30.03.2016 gün ve 2014/16746 Esas, 2016/3794 Karar sayılı ilamı ile onanmasına karar verilmiştir.Müdahil davacı DSİ Genel Müdürlüğü karar düzeltme isteminde bulunmuştur.Sulama birliklerinin kuruluşu, organlar ile görev ve yetkileri 6172 Sayılı Sulama Birlikleri Kanunu ile düzenlenmiştir. Genel olarak sulama birliklerinin amacı; görev alanı içerisinde Devlet Su İşleri Genel Müdürlüğü tarafından inşa edilmiş veya halen inşa edilmekte olan ya da inşa edilmesi planlanan sulama tesislerini inşa maksatlarına uygun şekilde kullanmak, işletmek, Devlet Su İşleri Genel Müdürlüğünün onayını almak suretiyle işlettirmek, bu tesislerin bakım, onarım ve yönetim sorumluluğunu yürütmek, tesisi geliştirmeye yönelik Çevresel Etki Değerlendirme kriterlerini haiz, çevreyle uyumlu yeni projeler yapmak, yaptırmak veya tesisi yenilemek suretiyle tarımsal sulama faaliyetlerini yürütmek, sulama ve diğer tarımsal faaliyetler hakkında öğretici ve eğitici çalışmalar düzenlemek, düzenlenen çalışmalara katılmak, sulama tesislerinin etkin, verimli ve düzenli kullanımını sağlayarak sulu tarımın gelişmesini ve üretimin dengeli olarak artırılmasını sağlamaktır.
Dava konusu…Göletinin 1964 yılında sulama amaçlı olarak DSİ tarafından inşaa edilip daha sonra yapılan sözleşme ile davacı … Birliğine devredildiği, idaresinin halen birliğe ait olduğu çekişme konusu değildir.
Dosya kapsamından davalının, … Deresinin içinden geçtiği belirtilen 502 ve 503 parsel sayılı taşınmazları 1990lı yıllarda satın aldığı, akabinde 20.06.1994 tarihli yatırım teşvik belgesini aldığı anlaşılmaktadır. Mahkemece, bozmadan sonra 04.06.2004 tarihinde ve 14.09.2012 tarihinde mahallinde keşif yapılmış, yapılan ilk keşifte mahalli bilirkişi ve taraf tanıkları dinlenmiş, alınan beyanlar davalının nizalı suyu tarlasında kullanmadığı yönünde ise de bilirkişi raporlarında ve mahkeme gerekçesinde davalı yanın suyu kiraya verdiğinin belirtildiği anlaşılmaktadır. Öte yandan davalının öncelik hakkı bulunduğu kabul edilmişse de bu husus yeterince açıklığa kavuşturulmamış, davalının öncelik hakkının bulunduğu kabul edildiği halde ihtiyacı olan sudan fazla su kullanıp kullanmadığı bozma doğrultusunda araştırılmamış, bozma gerekleri yerine getirilmeyerek eksik inceleme ile karar verilmiştir. Mahkemece davalının, göleti kurmak için…Valiliği’ne yaptığı müracaat ve aldığı izin belgesi ile Başbakanlık Hazine ve Dış Ticaret Ticaret Müsteşarlığı’nca verilen 20.06.1994 tarihli yatırım teşvik belgesinin kapsamı araştırılmalı, mahallinde ehil bilirkişiler ile yeniden keşif yapılarak fiili durumun tespiti ile denetime elverişli, açıklayıcı rapor sunmaları sağlanmalı, davalının öncelik hakkı bulunup bulunmadığı ve teşvik kapsamı dışında fazladan su kullanıp kullanmadığı hususunda etraflıca araştırma yapılıp sonuca göre karar verilmesi gerekirken eksik inceleme ile hüküm kurulması doğru değildir.Açıklanan nedenlerle müdahil davacı DSİ Genel Müdürlüğü vekilinin karar düzeltme itirazları yerinde görüldüğünden Dairemizin onama ilamı kaldırılarak, yukarıda açıklanan nedenlerle hükmün bozulması gerekmiştir.
SONUÇ: Yukarıda açıklanan nedenlerle müdahil davacı DSİ Genel Müdürlüğü vekilinin karar düzeltme isteminin kabulü ile Dairemizin 30.03.2016 gün ve 2014/16746 Esas, 2016/3794 Karar sayılı ilamının KALDIRILMASINA, hükmün açıklanan nedenlerle BOZULMASINA, peşin alınan harcın istek halinde yatırana iadesine, 25.05.2017 tarihinde oybirliği ile karar verildi.