YARGITAY KARARI
DAİRE : 14. Hukuk Dairesi
ESAS NO : 2015/10404
KARAR NO : 2015/9598
KARAR TARİHİ : 02.11.2015

MAHKEMESİ :Asliye Hukuk Mahkemesi

Taraflar arasındaki geçit hakkı tesisi davasından dolayı mahal mahkemesinden verilen yukarıda gün ve sayısı yazılı hükmün; Dairemizin 22.01.2015 gün ve 2014/8909 Esas, ve 2015/781 Karar sayılı ilamı ile bozulmasına karar verilmişti. Süresi içinde davacı şirketler vekili tarafından kararın düzeltilmesi istenilmiş olmakla, dosya içerisindeki bütün evrak incelenerek gereği düşünüldü:
_ K A R A R _
Dava, Türk Medeni Kanununun 747. maddesi gereğince geçit hakkı kurulması isteğine ilişkindir.
Davacılar vekili, davacı şirketlerin işlettikleri mermer ocaklarından genel yola çıkış bulunmadığını, yol olarak kullanılmak üzere geçit hakkı kurulmasına karar verilmesini istemişlerdir.
Davalılar, davanın reddini savunmuşlardır.
Mahkemece davanın kabulüne, davacı şirketler adına ruhsatlı maden ocakları yararına 1028 parsel sayılı taşınmaz üzerinden geçit tesisine karar verilmiştir.
Davacılar vekilinin temyizi üzerine Dairemizce geçit hakkının taşınmaz yararına kurulabileceği, davacıların işlettikleri maden ocakları lehine geçit istenemeyeceği, davanın reddi gerektiği gerekçesiyle hüküm bozulmuştur.
Davacılar vekili, karar düzeltme talebinde bulunmuştur.
Bu tür davalar ülkemizde arazi düzenlenmesinin sağlıklı bir yapıya kavuşmamış olması ve her taşınmazın yol ihtiyacına cevap verilmemesi nedeniyle zorunlu olarak açılmaktadır.
Geçit hakkı verilmesiyle genel yola bağlantısı olmayan veya yolu bulunsa bile bu yol ile ihtiyacı karşılanamayan taşınmazın genel yolla kesintisiz bağlantısı sağlanır. Uygulama ve doktrinde genellikle bunlardan ilkine “mutlak geçit ihtiyacı” veya “geçit yoksunluğu”, İkincisine de “nispi geçit ihtiyacı” ya da “geçit yetersizliği” denilmektedir.
Geçit hakkı verilmesine ilişkin davalarda, bu hak ancak taşınmazların leh ve aleyhine kurulabilir. Somut olayda olduğu gibi davacıların işlettiği maden ocaklarının genel yola çıkışlarının mümkün olmadığı gerekçesiyle TMK’nın 747. maddesi gereğince geçit tesisine karar verilmez.
Ancak, taraflardan yalnız birinin temyiz etmiş olduğu hüküm, temyiz eden tarafın aleyhine olarak bozulamaz. Yargıtay hükmü temyiz edenin aleyhine bozacak olursa, hükmü temyiz etmemiş olan diğer taraf lehine karar vermiş olur. Bu durum hakimin tarafların iddia ve savunmaları ile bağlı olduğu ve talep dışı karar veremeyeceği ilkesine aykırı düşer (HMK m.26).
Yalnızca kamu düzenine ilşkin hususlarda aleyhe bozma yasağı uygulanamaz.
Somut olayda, davanın kabulü yönünde verilen ilk kararın, davalının temyizi olmadığı halde Dairemizce, aleyhe bozma yapılamayacağına ilişkin usul hükümlerine aykırı olarak bozulduğu anlaşıldığından davacının yerinde görülen karar düzeltme isteminin kabulüyle Dairemizin 22.01.2015 günlü, 2014/8909 Esas, 2015/78 sayılı kararının kaldırılmasına, hükmün onanmasına karar vermek gerekmiştir.
SONUÇ: Yukarıda açıklanan nedenlerle Dairemizin 22.01.2015 gün ve 2014/8909 Esas, 2015/78 sayılı bozma kararımızın kaldırılarak davacının karar düzeltme talebinin kabulüyle hükmün ONANMASINA; karar düzeltme harcının istek halinde iadesine, aşağıda yazılı onama harcının davacı taraftan tahsiline, 02.11.2015 tarihinde oybirliği ile karar verildi.