YARGITAY KARARI
DAİRE : 14. Hukuk Dairesi
ESAS NO : 2014/8476
KARAR NO : 2014/14175
KARAR TARİHİ : 11.12.2014
MAHKEMESİ : Kocaeli 1. Asliye Hukuk Mahkemesi
TARİHİ : 22/04/2014
NUMARASI : 2012/848-2014/175
Davacı tarafından, davalılar aleyhine 10.08.2010 gününde birleştirilen dava ile 11.11.2013 gününde verilen dilekçe ile geçit hakkı istenmesi üzerine yapılan duruşma sonunda; davanın kabulüne dair verilen 22.04.2014 günlü hükmün Yargıtayca incelenmesi davalılar M.. K.. ile davalı F.. Ö.. tarafından istenilmekle süresinde olduğu anlaşılan temyiz dilekçelerinin kabulüne karar verildikten sonra dosya ve içerisindeki bütün kağıtlar incelenerek gereği düşünüldü:
K A R A R
Dava ve birleştirilen dava, Türk Medeni Kanununun 747. maddesi gereğince geçit hakkı kurulması isteğine ilişkindir.
Bir kısım davalılar davanın reddini savunmuştur.
Mahkemece, dava kabul edilmiş, .. parsel sayılı taşınmaz yararına, .. parsel sayılı taşınmazlar aleyhine, 17.04.2014 tarihli bilirkişi raporu ve ekindeki krokide sarı ve mavi renk ile gösterilen yerden geçit kurulmuştur.
Hükmü, davalılar M.. K.. ile davalı F.. Ö.. temyiz etmişlerdir.
Bu tür davalar ülkemizde arazi düzenlenmesinin sağlıklı bir yapıya kavuşmamış olması ve her taşınmazın yol ihtiyacına cevap verilmemesi nedeniyle zorunlu olarak açılmaktadır. Geçit hakkı verilmesiyle genel yola bağlantısı olmayan veya yolu bulunsa bile bu yol ile ihtiyacı karşılanamayan taşınmazın genel yolla kesintisiz bağlantısı sağlanır. Uygulama ve doktrinde genellikle bunlardan ilkine “mutlak geçit ihtiyacı” veya “geçit yoksunluğu”, ikincisine de “nispi geçit ihtiyacı” ya da “geçit yetersizliği” denilmektedir.
Geçit hakkı verilmesine ilişkin davalarda, bu hak taşınmaz leh ve aleyhine kurulacağından leh ve aleyhine geçit istenen taşınmaz maliklerinin tamamının davada yer alması zorunludur. Ancak, yararına geçit istenen taşınmaz paylı mülkiyete konu ise dava paydaşlardan biri veya birkaçı tarafından açılabilir.
Saptanan geçit nedeniyle yükümlü taşınmaz malikine ödenmesi gereken bedel taşınmazın niteliği gözetilerek uzman bilirkişiler aracılığı ile objektif kriterler esas alınarak belirlenmelidir. Saptanacak bedel de hükümden önce depo ettirilmelidir. Hemen belirtmek gerekir ki, bedelin saptanmasından sonra hüküm tarihine kadar taşınmazın değerinde önemli derecede değişim yaratabilecek uzunca bir süre geçmiş veya bedel tespitinden sonra yörede taşınmazın değerini artıracak değişiklikler meydana gelmiş olabilir. Bu gibi durumlarda mülkiyet hakkı kısıtlanan taşınmaz malikinin mağduriyetine neden olmamak ve diğer tarafın hakkın kötüye kullanılması sonucunu doğuracak olası davranışlarını önlemek için hüküm tarihine yakın yeni bir değer tespiti yapılmalıdır.
Mahkemece, aleyhine geçit tesis edilen ..parsel sayılı taşınmazın paydaşı F.. Ö..’e “Zeytinburnu Mahalle muhtarı yanında Kocaeli” adresinde dava dilekçesi ve duruşma gününü bildirir tebligat yakını imzasına tebliğ edilmiş ve adı geçen davalı sulh hukuk mahkemesinde 30.09.2010 tarihli celseye katılarak aynı zamanda MERNİS adresi olan “Y..Mahallesi T..G.. Caddesi no .. İzmit” adresini bildirmiştir. Ancak sulh hukuk mahkemesinin görevsizlik kararından sonra asliye hukuk mahkemesinde yapılan yargılama esnasında da duruşma gününü bildirir tebligat davalının “Zeytinburnu Mahalle muhtarı yanında Kocaeli” adresinde yakını imzasına tebliğ edilmiş ise de davalı F.. Ö.. (Demir) yargılamaya katılmamıştır.
Davalı F.. Ö..’in bildirmiş olduğu MERNİS adresine tebligat yapılarak yargılamaya devam edilmesi gerekirken HMK’nın 27. maddesi hükmüne aykırı şekilde hukuki dinlenilme hakkı ihlal edilerek yazılı şekilde karar verilmesi doğru görülmemiştir.
SONUÇ: Temyiz olunan kararın yukarıda açıklanan nedenlerle BOZULMASINA, davalı M.. K..’nin yargılama esnasında mernis adresine tebligat yapıldığı ve beyan dilekçesi ibraz ettiği anlaşıldığından savunma hakkının kısıtlandığı yönündeki temyiz itirazlarının reddine, diğer hususların şimdilik incelenmesine yer olmadığına, peşin yatırılan harcın istek halinde yatıranlara iadesine, işbu kararın tebliğinden itibaren 15 gün içinde karar düzeltme yolu açık olmak üzere, 11.12.2014 tarihinde oybirliği ile karar verildi.