YARGITAY KARARI
DAİRE : 14. Hukuk Dairesi
ESAS NO : 2014/6626
KARAR NO : 2014/11260
KARAR TARİHİ : 16.10.2014

MAHKEMESİ : Bodrum 1. Asliye Hukuk Mahkemesi
TARİHİ : 10/10/2013
NUMARASI : 2010/387-2013/869

Davacı vekili tarafından, davalılar aleyhine 26.05.2010 gününde verilen dilekçe ile geçit hakkı istenmesi üzerine yapılan duruşma sonunda; davanın 166 ada 53 parsel sayılı taşınmaz yönünden kabulüne dair verilen 10.10.2013 günlü hükmün Yargıtayca incelenmesi bir kısım davalılar A.. A.., O.. K.., M.. K.., Sıdıka Özkök, H.. K.. tarafından istenilmekle süresinde olduğu anlaşılan temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten sonra dosya ve içerisindeki bütün kağıtlar incelenerek gereği düşünüldü:
K A R A R
Dava, Türk Medeni Kanununun 747. maddesi gereğince geçit hakkı kurulması isteğine ilişkindir.
Davalılar H.. K.., O.. K.., A.. A.., Sıdıka Özkök duruşmada alınan beyanlarında, bedeli ödenmek kaydı ile ve geçirilen yolun etrafı kapatılmak suretiyle taşınmazdan geçit hakkı verilmesini kabul ettiklerini belirtmişlerdir.
Mahkemece, davanın kabulü ile 166 ada 35 parsel sayılı taşınmaz lehine, 166 ada 53 parsel sayılı taşınmaz üzerinden bilirkişilerin 16.04.2013 tarihli ek rapor ve krokisinde 3. seçenek olarak belirtilen alternatiften geçit hakkı tesisine karar verilmiştir.
Hükmü, bir kısım davalılar A.. A.., O.. K.., M.. K.., S.. Ö.., H.. K.. temyiz etmiştir.
1-Yapılan yargılamaya, toplanan delillere ve tüm dosya içeriğine göre bir kısım davalıların aşağıdaki bendin kapsamı dışında kalan diğer temyiz itirazları yerinde görülmemiş, reddi gerekmiştir.
2-Bu tür davalar ülkemizde arazi düzenlenmesinin sağlıklı bir yapıya kavuşmamış olması ve her taşınmazın yol ihtiyacına cevap verilmemesi nedeniyle zorunlu olarak açılmaktadır. Geçit hakkı verilmesiyle genel yola bağlantısı olmayan veya yolu bulunsa bile bu yol ile ihtiyacı karşılanamayan taşınmazın genel yolla kesintisiz bağlantısı sağlanır. Uygulama ve doktrinde genellikle bunlardan ilkine “mutlak geçit ihtiyacı” veya “geçit yoksunluğu”, ikincisine de “nispi geçit ihtiyacı” ya da “geçit yetersizliği” denilmektedir.
Yararına geçit kurulacak taşınmazın tapuda kayıtlı niteliği ve kullanım amacı nazara alınarak özellikle tarım alanlarında, nihayet bir tarım aracının geçeceği genişlikte (emsaline göre 2,5-3 m.) geçit hakkı tesisine karar vermek gerekir. Bu genişliği aşan bir yol verilmesinin zorunlu olduğu hallerde, gerekçesi kararda dayanakları ile birlikte gösterilmelidir.
Saptanan geçit nedeniyle yükümlü taşınmaz malikine ödenmesi gereken bedel taşınmazın niteliği gözetilerek uzman bilirkişiler aracılığı ile objektif kıstaslar esas alınarak belirlenmelidir. Bu bedel de hükümden önce depo ettirilmelidir. Hemen belirtmek gerekir ki, bedelin belirlenmesinden sonra hüküm tarihine kadar taşınmazın değerinde önemli derecede değişim yaratabilecek uzunca bir süre geçmiş veya bedel tespitinden sonra yörede taşınmazın değerini artıracak degişiklikler meydana gelmiş olabilir. Bu gibi durumlarda mülkiyet hakkı kısıtlanan taşınmaz malikinin mağduriyetine neden olmamak ve diğer tarafın hakkın kötüye kullanılması sonucunu doğuracak olası davranışlarını önlemek için hüküm tarihine yakın yeni bir değer tespiti yapılmalıdır.
Somut olaya gelince; geçit bedelinin belirlenmesinde uzman bilirkişilere objektif kıstaslar esas alınmak suretiyle taşınmazların keşif tarihi itibariyle değeri hususunda rapor hazırlatılması gerekirken geçit bedeli değerlendirmeye esas alınan kıstaslar gösterilmeksizin dava tarihi itibariyle belirlenmiştir.
Ayrıca, 16.04.2013 tarihli ek bilirkişi raporunda taşınmazın ekonomik kullanım bütünlüğünün bozulması nedeniyle değer kaybının geçit tesis edilen alanın değeri olduğu belirtilmiş, taşınmazın değerinde azalmaya neden olup olmadığı değerlendirilmemiştir.
Öte yandan, hükme esas alınan bilirkişi raporunda geçit eni denetime elverişli şekilde belirtilmemiş, bilirkişi raporunun eki krokide “3,50 m” ibaresi yer almakta ise de bilirkişi raporunda bu husus açıkça gösterilmemiştir.
Mahkemece, Dairemizin yukarıda açıklanan ilkeleri doğrultusunda bilirkişilerden yeniden rapor alınarak objektif kıstaslar ile hüküm tarihine yakın yeni bir değer tespiti yapılmalı, taşınmazın ekonomik kullanım bütünlüğünün bozulması nedeniyle meydana gelen değer kaybı bilirkişilere hesaplattırılmalı ve 2,5-3 m. eninde tesis edilecek geçitin alanı, eni infaza elverişli şekilde hüküm sonucunda gösterilerek geçit hakkı tesisine karar verilmelidir.
Mahkemece, belirtilen hususlar gözetilmeksizin eksik inceleme ile yazılı şekilde hüküm kurulması doğru görülmemiş, bu sebeplerle kararın bozulması gerekmiştir.
SONUÇ: Yukarıda (1) numaralı bentte açıklanan nedenlerle bir kısım davalıların diğer temyiz itirazlarının reddine, (2) numaralı bentte açıklanan nedenlerle temyiz itirazlarının kabulü ile hükmün BOZULMASINA, peşin yatırılan harcın istek halinde yatırana iadesine, 16.10.2014 tarihinde oybirliği ile karar verildi.