YARGITAY KARARI
DAİRE : 14. Hukuk Dairesi
ESAS NO : 2013/84
KARAR NO : 2013/2243
KARAR TARİHİ : 14.02.2013

MAHKEMESİ :Sulh Hukuk Mahkemesi

Davacı vekili tarafından, davalı aleyhine 02.06.2011 gününde verilen dilekçe ile geçit hakkı kurulması istenmesi üzerine yapılan duruşma sonunda; davanın kabulüne dair verilen 07.05.2012 günlü hükmün Yargıtayca incelenmesi davalılardan … tarafından istenilmekle süresinde olduğu anlaşılan temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten sonra dosya ve içerisindeki bütün kağıtlar incelenerek gereği düşünüldü:
K A R A R
Davacı, genel yola çıkışı bulunmayan 215 ada 35 ve 36 parsel sayılı taşınmazları yararına, 215 ada 34 numaralı parselden geçit hakkı kurulmasını istemiştir.
Davalılar, davanın reddini savunmuştur.
Mahkemece, davanın kabulüne karar verilerek 215 ada 35 numaralı parsel lehine 215 ada 37, 55 ve 54 sayılı parseller üzerinden geçit irtifakı kurulmasına karar verilmiştir.
Hükmü, davalılardan 215 ada 55 numaralı parsel maliki … temyiz etmiştir.
Bu tür davalar ülkemizde arazi düzenlenmesinin sağlıklı bir yapıya kavuşmamış olması ve her taşınmazın yol ihtiyacına cevap verilmemesi nedeniyle zorunlu olarak açılmaktadır, Geçit hakkı verilmesiyle genel yola bağlantısı olmayan veya yolu bulunsa bile bu yol ile ihtiyacı karşılanamayan taşınmazın genel yolla kesintisiz bağlantısı sağlanır. Uygulama ve doktrinde genellikle bunlardan ilkine “mutlak geçit ihtiyacı” veya “geçit yoksunluğu”, ikincisine de “nispi geçit ihtiyacı” ya da “geçit yetersizliği” denilmektedir.
Geçit hakkı verilmesine ilişkin davalarda, bu hak taşınmaz leh ve aleyhine kurulacağından leh ve aleyhine geçit istenen taşınmaz maliklerinin tamamının davada yer alması zorunludur. Ancak, yararına geçit istenen taşınmaz paylı mülkiyete konu ise dava paydaşlardan biri veya birkaçı tarafından açılabilir.
Geçit tesisi davalarında başlangıçta davacı tarafından öngörülemediğinden dava dilekçesinde talep edilen yer dışındaki güzergahlardan da geçit kurulması gerekebilir. Bu güzergah üzerindeki taşınmazların maliklerine dava dilekçesi ile husumet yöneltilmemiş olması kabul edilebilir bir yanılgıya dayandığından 6100 sayılı HMK’nun 124. maddesi gereğince dürüstlük kuralına aykırı olmayan bu taraf değişikliği talebi kabul edilerek davacının bu kişilerin harçsız olarak davaya katılmalarını sağlamasına imkan verilmelidir.
Türk Medeni Kanununun 747/2 maddesi gereğince geçit isteği, önceki mülkiyet ve yol durumuna göre en uygun komşuya, bu şekilde ihtiyacın karşılanmaması halinde geçit tesisinden en az zarar görecek olana yöneltilmelidir. Zira geçit hakkı taşınmaz mülkiyetini sınırlayan bir irtifak hakkı olmakla birlikte, özünü komşuluk hukukundan alır. Bunun doğal sonucu olarak yol saptanırken komşuluk hukuku ilkeleri gözetilmelidir. Geçit ihtiyacının nedeni, taşınmazın niteliği ile bu ihtiyacın nasıl ve hangi araçlarla karşılanacağı davacının sübjektif arzularına göre değil, objektif esaslara uygun olarak belirlenmeli, taşınmaz mülkiyetinin sınırlandırılması konusunda genel bir ilke olan fedakârlığın denkleştirilmesi prensibi dikkatten kaçırılmamalıdır.
Uygun güzergah saptanırken önemle üzerinde durulması gereken diğer bir yön ise, aleyhine geçit kurulan taşınmaz veya taşınmazlar bölünerek kullanım şekli ve bütünlüğünün bozulmamasıdır. Şayet başka türlü geçit tesisi mümkün değilse bunun gerekçesi kararda açıkça gösterilmelidir.
1- Mahkemece hüküm kurulurken “215 ada 35 parsel sayılı lehine” geçit hakkı kurulmuş fakat 215 ada 36 parsel lehine kesintisizlik ilkesine aykırı olarak geçit hakkı kurulmamıştır. Mahkemece yapılması gereken iş, davacıya ait 215 ada 36 parsel sayılı taşınmaz lehine, yine davacıya ait 215 ada 35 parsel sayılı taşınmaz üzerinden “akdi geçit hakkı” kurdurma olanağı tanınması için davacıya süre vermek, oluşacak sonuca göre bir hüküm kurmak olmalıdır.
2-Ayrıca geçit davalarında uygulanan fedakarlığın denkleştirilmesi prensibi gereğince üzerinden geçit kurulan parsele en az zarar verecek yerden geçit kurulması gerekir. Halbuki aleyhine geçit kurulan 215 ada 55 sayılı parselin kuzey ve doğu cephelerinden geçit kurulmak suretiyle kullanımı zorlaştırılmıştır. Dosya kapsamına ve toplanan delillere göre yüzölçümlerinin yeterli olması ve cephelerinin sadece birinin kullanılacak olmasına göre 215 ada 34 sayılı parselin güneyinden ve 215 ada 54 ve 55 sayılı parsellerin batısından geçen bilirkişinin 22.09.2011 tarihli raporuna ekli krokide sarı ve mavi renkle gösterilen 2 numaralı alternatiften geçit kurulması yukarıda açıklanan ilkelere daha uygun olacaktır.
3-Ayrıca, aleyhine geçit hakkı kurulması istenilen 215 ada 34 parsel sayılı taşınmaz Tekinoğulları Nakliye İnşaat Turizm adına kayıtlı olduğu halde davada husumetin şirket temsilcisi …’e karşı yöneltilmesi de doğru değildir. Mahkemece, davacıya davasını yukarıda belirtilen şekilde doğru hasma yöneltmesi için imkan ve süre verilmeli, bu eksiklik giderildiğinde dava esastan incelenerek sonucuna göre bir karar verilmesi gerekirken taraf teşkili sağlanmadan ve eksik inceleme ile yazılı şekilde hüküm kurulması doğru görülmemiş, bu sebeplerle kararın bozulması gerekmiştir.
SONUÇ: Yukarıda açıklanan nedenlerle, davalının temyiz itirazlarının kabulü ile hükmün BOZULMASINA, peşin yatırılan harcın istek halinde yatırana iadesine, 14.02.2013 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.