YARGITAY KARARI
DAİRE : 14. Hukuk Dairesi
ESAS NO : 2013/33
KARAR NO : 2013/3113
KARAR TARİHİ : 05.03.2013
MAHKEMESİ :Asliye Hukuk Mahkemesi
Davacı vekili tarafından, davalılar aleyhine 28.12.2005 ve 26.10.2007 gününde verilen dilekçeler ile geçit hakkı tesisi istenmesi üzerine yapılan duruşma sonunda; davanın davalı … yönünden kabulüne dair verilen 25.09.2012 günlü hükmün Yargıtayca incelenmesi davalı … vekili tarafından istenilmekle süresinde olduğu anlaşılan temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten sonra dosya ve içerisindeki bütün kağıtlar incelenerek gereği düşünüldü:
K A R A R
Dava, Türk Medeni Kanunu’nun 747. maddesine dayalı geçit hakkı kurulması istemine ilişkindir.
Davalılar … ve … davanın reddini savunmuşlardır.
Mahkemece, davalı …’ye ait 3249 parsel yönünden dava kabul edilmiştir.
Hükmün, davalı … Genel Müdürlüğü vekili tarafından temyizi üzerine Dairemizin 27.06.2011 tarihli bozma ilamında özetle “…Saptanan geçit nedeniyle yükümlü taşınmaz malikine ödenmesi gereken bedel taşınmazın niteliği gözetilerek uzman bilirkişiler aracılığı ile objektif kıstaslar esas alınarak belirlenmelidir. Saptanacak bedel de hükümden önce depo ettirilmelidir. Hemen belirtmek gerekir ki, bedelin saptanmasından sonra hüküm tarihine kadar taşınmazın değerinde önemli derecede değişim yaratabilecek uzunca bir süre geçmiş veya bedel tespitinden sonra yörede taşınmazın değerini artıracak değişiklikler meydana gelmiş olabilir. Bu gibi durumlarda mülkiyet hakkı kısıtlanan taşınmaz malikinin mağduriyetine neden olmamak ve diğer tarafın hakkın kötüye kullanılması sonucunu doğuracak olası davranışlarını önlemek için hüküm tarihine yakın yeni bir değer tespiti yapılmalıdır. Kurulan geçit
hakkının Türk Medeni Kanunu’nun 748/3. maddesi uyarınca tapu siciline kaydı da gereklidir. Geçit hakkı kurulmasına ilişkin davalarda davanın niteliği gereği yargılama giderleri davacı üzerinde bırakılmalıdır.
Somut olaya gelince; …davacı taşınmazı lehine geçit tesis edilen 3249 parsel sayılı taşınmaz kamulaştırma nedeniyle davalı … Genel Müdürlüğü adına tescil edilmiştir. Geçit, bir kamu hizmetine tahsis edilmeyen kamuya ait tapulu taşınmazlar üzerinden kurulabilir. Geçit kurulan yer kamu malı niteliğinde ise kamu yararı ile kişi yararının çatışması durumunda kamu yararına üstünlük tanınması gerekeceğinden bu nitelikteki bir yer üzerinden de geçit kurulmasına olanak yoktur. Kısaca davalı … Genel Müdürlüğü adına kamulaştırma nedeniyle tescil edilen 3249 ve 3251 parsel sayılı taşınmazlardan kişi yararına geçit tesisi mümkün değildir. Bütün bu anlatılanların sonucuna göre mahkemece, davalı … Genel Müdürlüğüne ait taşınmazlar dışında başka alternatifler belirlenerek, yukarıda açıklanan ilkelere uygun olarak geçit tesisine karar verilmelidir.…..geçit bedelinin hükmün kesinleşmesi halinde aleyhine geçit kurulan taşınmazların malikine ödenmek üzere peşinen davacıya depo ettirilmemesi de yerinde değildir….” denilmiştir.
Bozma sonrası mahkemece Dairemizin bozma ilamına uyularak davalı … Mirelliye ait 845 parsel yönünden dava kabul edilmiştir.
Hükmü, davalı … vekili temyiz etmiştir.
1-Yapılan yargılamaya toplanan delillere ve dosya içeriğine göre davalı … vekilinin aşağıdaki bendin kapsamı dışında kalan diğer temyiz itirazları yerinde görülmemiş, reddi gerekmiştir.
2-Dava, 28.12.2005 tarihinde açılmıştır. Hüküm ise 25.09.2012 tarihinde verilmiştir. Kurulan geçit yeri için öngörülen bedel, 07.03.2012 tarihinde yapılan keşif sonucu 05.07.2012 tarihli bilirkişi raporuna göre, dosya içindeki 02.02.2010 tarihli bilirkişi raporunda belirtildiği şekilde dava tarihi itibariyle belirlenen 100/m2 üzerinden hesaplanmıştır.
Dairemizin kararlılık kazanan uygulaması uyarınca, dava tarihi ile karar tarihi arasında taşınmazın değerinde önemli derecede değişik yaratacak uzunca bir süre geçtiğinden, belirlenen bu miktar üzerinden geçit bedelinin tespiti halinde mülkiyet hakkı kısıtlanan taşınmaz malikinin mağduriyetine neden olunacağından, hüküm tarihine yakın yeni bir değer tespiti yapılarak karar verilmelidir.
Ayrıca yine bozma ilamında belirtilmesine rağmen saptanan geçit bedelinin yükümlü taşınmaz malikine ödenmek üzere hükümden önce mahkeme veznesine depo ettirilmeden geçit hakkı tesisine karar verilmiş olması da doğru görülmediğinden, hükmün bu nedenlerle bozulması gerekmiştir.
SONUÇ: Yukarıda (1) numaralı bentte açıklanan nedenle davalı … vekili diğer temyiz itirazlarının reddine, (2) numaralı bent uyarınca kabulü ile hükmün BOZULMASINA, peşin yatırılan temyiz harcının istek halinde yatırana iadesine, 05.03.2013 gününde oybirliği ile karar verildi.