YARGITAY KARARI
DAİRE : 13. Hukuk Dairesi
ESAS NO : 2019/2691
KARAR NO : 2019/7141
KARAR TARİHİ : 12.06.2019

MAHKEMESİ :Asliye Hukuk Mahkemesi

Taraflar arasındaki itirazın iptali-alacak davasının yapılan yargılaması sonunda ilamda yazılı nedenlerden dolayı davanın kısmen kabulüne kısmen reddine yönelik olarak verilen hükmün süresi içinde taraflar avukatınca temyiz edilmesi üzerine dosya incelendi gereği konuşulup düşünüldü.
K A R A R
Davacı-karşı davalı, emlak komisyoncusu olduğunu, davalı arasında sözleşme imzalandığını, sözleşmede alım satımdan vazgeçilmesi halinde cazai şart ödeneceğinin yazılı olduğunu, tapu işlemleri için aranan davalının, taşınmazı almaktan vazgeçtiğini bildirdiğini, kendisinin sözleşme gereği üzerine düşen yükümlülüğü yerine getirdiğini ve hak kazandığı komisyon ücreti ve cezai şartın tahsili amacı ile başlattığı takibin davalının haksız itirazı ile durduğunu ileri sürerek; itirazın iptaline ve inkar tazminatına karar verilmesini istemiştir.
Davalı, karşı davacı, asıl dava yönünden davanın reddini, karşı dava yönünden ise, taraflar arasında imzalanan sözleşmede davacıya 2.000,00 TL verildiği ancak bedelin kendisine iade edilmediğini ileri sürerek, 2.000,00 TL’nin davacıdan tahsiline karar verilmesini istemiştir.
Mahkemece, asıl davanın kısmen kabul kısmen reddi ile, … 2. İcra Müdürlüğünün 2013/5070 Esas sayılı icra takibinde 5.670,00 TL tellalık ücreti + 5.670,00 TL cezai şart olmak üzere toplam: 11.340,00 TL üzerinden icra takibinin devamına, asıl alacak üzerinden hesaplanan %20 icra inkar tazminatı olan 2.268,00 TL’nin davalıdan alınarak davacıya verilmesine, karşı davanın kabulü ile, 2.000,00 TL kaporanın karşı davalıdan alınarak karşı davacıya verilmesine, karar verilmiş; hüküm, taraflarca temyiz edilmiştir.
1-Dosyadaki yazılara, kararın dayandığı delillerle yasaya uygun gerektirici nedenlere ve özellikle delillerin takdirinde bir isabetsizlik bulunmamasına göre davacının yerinde olmayan tüm, davalının ise aşağıdaki bendin kapsamı dışında kalan sair temyiz itirazlarının reddi gerekir.
2-Davacı, tellallık sözleşmesi gereği komisyon ücreti ve cezai şartın tahsili için başlattığı icra takibine vaki itirazın iptali istemi ile eldeki davayı açmıştır.Mahkemece, tellallık sözleşmesi uyarınca satış bedeli üzerinden % 6 oranında cezai şart kararlaştırıldığı, davacı-karşı davalı isteğinin fahiş olduğu ve tenkisi gerektiğinin anlaşıldığından bahisle hak, adalet ve nefaset kurallarına uygun olarak cezai şart %3 oranında takdir edilmiş ise de, somut olayın özelliği, taşınmazın değeri, komisyon ücreti oranı dikkate alındığında cazai şartta yapılan indirim tutarı düşük olup, bu husus dikkate alınarak sonucuna göre karar verilmesi gerekirken, eksik inceleme nedeniyle yazılı şekilde hüküm kurulması, bozmayı gerektirir.
SONUÇ: Yukarıda 1. bentte açıklanan nedenlerle davacının tüm, davalının sair temyiz itirazlarının reddine, 2. bentte açıklanan nedenlerle hükmün davalı yararına BOZULMASINA, aşağıda dökümü yazılı 16,70 TL. kalan harcın davacı-karşı davalıdan alınmasına, peşin alınan 193,75 TL harcın davalı-karşı davacıya iadesine, HUMK’nun 440/III-1 maddesi uyarınca karar düzeltme yolu kapalı olmak üzere, 12/06/2019 gününde oyçokluğuyla karar verildi.
MUHALEFET ŞERHİ
Taraflar arasında akdolunan 16.04.2013 tarihli Alım Satım ve Komisyon Sözleşmesinde, alıcı ve satıcının satış bedilinin %3’ü oranında komisyon ücreti ödeyeceği, vazgeçen tarafın ise ayrıca %6 oranında cezai şart ödeyeceği kararlaştırılmıştır. Diğer bir anlatımla davacı komisyoncu, satışın gerçekleşmesi halinde toplam %6, taraflardan birinin cayması halinde %9 oranında komisyon ücreti talep edebilecektir. Taraflardan birinin sözleşmeden caymasından dolayı komimsyoncunun ilave hiçbir zararının bulunmamasına rağmen, ilaveten %3 komisyon ücretine hak kazanacağına ilişkin cezai şart, haksız şart niteliğinde olup tamamen geçersiz sayılmalıdır.
Öte yandan, T.B.K.’nun 521.maddesinde “Simsar, ancak yaptığı faaliyet sonucunda sözleşme kurulursa ücrete hak kazanır.”, 525.maddesinde ise, “Sözleşmede aşırı bir ücret kararlaştırılmışsa, borçlunun istemi üzerine, bu ücret hakim tarafından hakkaniyete uygun olarak indirilebilir.” düzenlemesi yer almaktadır.
Açıklanan bu yasa hükümleri taraflar arasındaki ihtilafa uygulandığında; sözleşmede yer alan alıcı ve satıcı arasında satış işlemi gerçekleşmediğine göre, T.B.K.’nun 521.maddesi gereğince davacı simsar, ücret talebinde bulunamaz. Aksi kabul edilse dahi, taraflardan birinin sözleşmeden cayması halinde simsarın komisyon ücretini arttıracak mahiyetteki cezai şart haksız şart niteliğindedir ve tümden geçersiz sayılmalıdır. Hakimin T.B.K.’nun 525.maddesi gereğince, sözleşmenin ücret kısmında (%3’lük kısımda) hakkaniyete uygun bir indirim yapması gerekir. Kararın bu yönüyle bozulması gerektiği kanaatindeyim. Bu nedenle, sayın çoğunluğun bozma gerekçesine katılmıyorum.