YARGITAY KARARI
DAİRE : 13. Hukuk Dairesi
ESAS NO : 2013/12206
KARAR NO : 2014/14393
KARAR TARİHİ : 05.05.2014
MAHKEMESİ : Tokat 2. Asliye Hukuk Mahkemesi
TARİHİ : 15/10/2012
NUMARASI : 2009/20-2012/298
Taraflar arasındaki tazminat-alacak davasının yapılan yargılaması sonunda ilamda yazılı nedenlerden dolayı davanın asıl davanın kabulüne birleşen davanın kısmen kabul kısmen reddine yönelik olarak verilen hükmün davalı avukatınca duruşmalı davacı avukatınca duruşmasız olarak temyiz edilmesi üzerine ilgililere çağrı kağıdı gönderilmişti. Belli günde davacı Tarım ve Köy İşleri Bakanlığı vekili avukat G. Ş.geldi, davalı taraftan gelen olmadığından onun yokluğunda duruşmaya başlanılmış ve hazır bulunan avukatın sözlü açıklaması dinlenildikten sonra karar için başka güne bırakılmıştı. Bu kez temyiz dilekçesinin süresinde olduğu saptanarak dosya incelendi, gereği konuşulup düşünüldü.
KARAR
Davacı bakanlık,davalı kooperatif ile yapılan hibe sözleşmesine göre projenin süresi içinde yerine getirilmemesi nedeniyle sözleşmenin 14.2. maddesine dayanılarak fesih hakkının kullanıldığını,14.3.maddesine göre davalıya ödenen 74.948 TL’nin 15.09.2008 tarihinden itibaren yasal faizi ile tahsiline karar verilmesini talep etmiştir.
Birleşen davada ise davacı kooperatif, davalı şirketin sözleşmeye göre edimini yerine getirmemesi nedeniyle bakanlık ile yapılan hibe sözleşmesinin feshedilerek teminatın irat kaydedildiğini ve ödenen hibenin geri talep edildiğini ve davalı şirketin edimini yerine getirmemesi nedeniyle tesisi çalıştıramadığını ileri sürerek,fazlaya ilişkin hakları saklı kalmak kaydıyla;irat kaydedilen teminat bedeli olan 15.814 TL ,Tarım ve Köyişleri Bakanlığına geri iade edilen 74.948 TL hibe bedeli,inşaat işini tamamlayan G.firmasına ödenen 13.490 Tl ve 88.439 TL ile davalının tesisis zamanında teslim etmemesi nedeniyle bakanlıktan alınamayan 139.704 TL hibe bedeli ve muhtemel kazanç kaybı olarak 5.000 TL’nin tahsilini,ayrıca tesisin süresinde teslim edilmemesi nedeniyle sözleşme bedeli olan 139.000 TL’nin %1 karşılığı cezai şarta ilişkin haklarının saklı tutulmasına karar verilmesini talep etmiştir.
2013/12206 2014/14393
Birleşen davaya ilişkin olarak davalı şirket savunmasında, dava konusu tesisin tamamlanarak teslim edildiğini,tesiste sıvı yakıt yerine elektrik kullanılmasının davacı ile yapılan görüşmelerle kararlaştırıldığını ve bu anlaşmaya göre tesisin elektrik yakıtlı imal edildiğini,diğer tesisin imalatındaki şartnameden farklı olan hususların şartnameye eşdeğer imalatlarla yapıldığını,davacının bakanlık ile sözleşmesinin iptalinin kendileri ile bağlantısının olmadığını savunmuştur.
Mahkemece asıl davanın kabulüne,birleşen davanın kısmen kabulüne karar verilmiş; hüküm, taraflarca temyiz edilmiştir.
1-Birleşen dava dilekçesinde davacı,asıl davanın tarafı olan Tarım ve Köyişleri Bakanlığı ile yapılan hibe sözleşmesine konu tesisin imalatına ilişkin olarak davalı şirketin yapılan sözleşmeye uygun olarak edimini yerine getirmemesi nedeniyle Tarım ve Köyişleri Bakanlığı tarafından hibe sözleşmesinin feshedildiğini ileri sürerek hibe sözleşmesinin feshinden kaynaklanan nedenlerle doğan zararı ile davalı şirketin edimini yerine getirmemesinden dolayı muhtemel kazanç kaybı bedelinin davalı şirketten tahsili ile sözleşmeden kaynaklanan cezai şarta ilişkin haklarının tespitini talep etmiştir.
Birleşen davanın davacısı ile Tarım ve Köyişleri Bakanlığı arasında yapılan 18.10.2006 tarihli hibe sözleşmesine göre, davacı kooperatif tarafından projesi sunulan domates kurutma tesisinin 15.09.2008 tarihine kadar tamamlanması,davacının yapacağı tesisin toplam maliyetinin sözleşmede kararlaştırılan oranda Tarım ve Köyişleri Bakanlığı tarafından karşılanması kararlaştırılmıştır. Davacı Kooperatif bu hibe sözleşmesine uygun olarak domates kurutma tesisinin kurulacağı binanın yapım işini dava dışı inşaat şirketi ile yaptığı sözleşme kapsamında inşa etmesinden sonra birleşen davanın diğer davalısı G. Ltd. Şti. ile yaptığı 11.07.2008 tarihli sözleşme ile teknik şartnamede özellikleri belirtilen domates kurutma tesisinin 60 gün içinde teknik şartnameye uygun olarak tamamlanmak suretiyle teslim edilmesi,bu süre içinde tamamlanmaması halinde uygulanacak çezai şarta ilişkin düzenlemeler ile sözleşmenin fesih şartlarına ilişkin şartların belirlendiği anlaşılmaktadır.
Asıl davanın tarafı olan Tarım ve Köyişleri Bakanlığı ile davalı kooperatif arasındaki hibe sözleşmesinin, dava konusu tesisin teknik şartnameye uygun olarak tamamlanmaması nedeniyle feshedildiği,bu hususa ilişkin olarak yargılama aşamasında düzenlenen bilirkişi raporları ile tespit edildiği üzere birleşen davanın tarafları arasındaki domates kurutma tesis sözleşmesine konu imalatın teknik şartnameye uygun olarak imal edilmediği tespit edilmiştir. Mahkemece bu tespitlere itibar edilerek asıl davacı Tarım ve Köyişleri Bakanlığı tarafından ödenen hibe sözleşmesine konu bedellerin davalı kooperetiften tahsiline karar verilmiş olup,bu karar taraflarca temyiz edilmeyerek kesinleşmiştir.
Birleşen davanın davacısı kooperatif tarafından hibe sözleşmesine göre Tarım ve Köyişleri Bakanlığına geri iade edilmek zorunda kalınan hibe bedelinin birleşen davanın davalısı şirketten tahsili talep edilmiş ise de,birleşen davacı kooperatif ile davalı şirket arasında yapılan 11.07.2008 tarihli sözleşmede işin teknik şartnameye uygun olarak süresinde tamamlanmaması nedeniyle hibe sözleşmesinin feshedilmesi halinde doğacak zararların davalı şirket tarafından karşılanacağına dair bir düzenlemeye verilmediği anlaşılmaktadır.Bu itibarla birleşen davanın davacısı kooperatifin hibe sözleşmesinin tarafı olmayan davalı şirketten hibe sözleşmesinin feshi nedeniyle doğan zararlarını talep etmesi mümkün değildir.Hal böyle olunca mahkemece davacının hibe sözleşmesinin feshi nedeniyle doğan zararlarına ilişkin talepleri yönünden davanın reddine karar verilmesi gerekirken yazılı şekilde bu kısım talepler yönünden de davanın kabulüne dair hüküm tesisi usul ve yasaya aykırı olup,bozmayı gerektirir.
2-Birleşen davanın tarafları arasındaki domates kurutma tesisi imalatına ilişkin 11.07.2008 tarihli sözleşmenin dava tarihi itibariyle feshedildiğine ilişkin dosyaya herhangi bir belge sunulmadığı gibi bu husus taraflarca iddia ve ispat edilememiştir.Bu durumda 11.07.2008 tarihli tesis imalatına ilişkin sözleşmenin taraflarca feshedilmediği ve halen ayakta tutulduğu anlaşılmasına göre birleşen davanın davacısının bu sözleşmenin süresinde ifa edilmemesi nedeniyle sözleşmede belirlenen cezai şarta ilişkin düzenlemeler kapsamında sorumluluğu ile akde aykırılık sebebiyle doğan zararlarını talep edebileceği gözetilerek bu kapsamda yapılacak inceleme sonucuna uygun karar verilmesi gerekirken yazılı şekilde eksik incelemeye dayalı olarak hüküm tesisi usul ve yasaya aykırı olup,bozmayı gerektirir.
3-Bozma sebebine göre tarafların sair temyiz itirazlarının bu aşamada incelenmesine yer olmadığına,
SONUÇ:Yukarıda (1) ve (2) nolu bentlerde açıklanan nedenlerle temyiz edilen hükmün birleşen davalı yararına BOZULMASINA,(3) nolu bentte açıklanan nedenle bozma sebebine göre tarafların sair temyiz itirazlarının bu aşamada incelenmesine yer olmadığına, eşin alınan harcın istek halinde Fer’i Müdahil G. Müh.Ltd.Şti’ne iadesine, 5.5.2014 gününde oybirliğiyle karar verildi.