YARGITAY KARARI
DAİRE : 12. Hukuk Dairesi
ESAS NO : 2023/4
KARAR NO : 2023/1126
KARAR TARİHİ : 23.02.2023
MAHKEMESİ : … Bölge Adliye Mahkemesi 12. Hukuk Dairesi
Taraflar arasındaki icra müdürlüğü işlemini şikayet uyuşmazlığından dolayı yapılan inceleme sonunda, İlk Derece Mahkemesince şikayetin reddine karar verilmiştir.
Kararın şikayetçi alacaklı tarafından istinaf edilmesi üzerine, Bölge Adliye Mahkemesince başvurunun esastan reddine hükmedilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesi kararı şikayetçi alacaklı tarafından temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi … tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. ŞİKAYET
Alacaklı banka şikayet dilekçesinde; ipoteğin paraya çevrilmesi yoluyla ilamlı icraya ilişkin takip dosyasından alınan rehin açığı belgesine dayalı olarak başlatılan takipte icra müdürlüğüne yapılan taleple, takip borçlusunun annesinin ölmüş olması nedeniyle borçlunun nüfus kaydından annesinin vefat edip etmediğinin sorgulanmasının, vefat etmiş olması halinde ise annesinin UYAP’a muris sıfatıyla kaydedilmesinin, muris adına kayıtlı taşınır ve taşınmaz mal bulunup bulunmadığının sorgulanması ile bulunması halinde borçlunun murisinden intikal edecek miras payına haciz konulmasının talep edildiğini, ancak icra müdürlüğünün 04.3.2022 tarihli kararı ile talebin reddedildiğini ileri sürerek söz konusu müdürlük kararının iptalini talep etmiştir.
II. CEVAP
Şikayet hasımsız yapılıp sonuçlandırıldığından herhangi bir cevap dilekçesi yoktur.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile; nüfus kaydı ve diğer sorgulama işlemlerinin ancak hakkında kesinleşmiş bir takip bulunan borçlular yönünden uygulanabileceği, üçüncü kişiler ile ilgili sorgulamaların Anayasanın 20. maddesinde düzenlenen temel hak ve hürriyetlere aykırılık oluşturacağı gerekçeleriyle şikayetin reddine karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde şikayetçi alacaklı istinaf başvurusunda bulunmuştur.
B. İstinaf Sebepleri
Şikayetçi alacaklı istinaf dilekçesinde; ölü kişinin özel hayatının söz konusu olmadığını, kişinin ölümü ile malvarlığının mirasçılarına intikal etmesi karşısında kişisel hakkının da bulunmadığını, icra müdürlüğünün, borçlunun murisinin ölü olduğu yönündeki iddianın doğru olup olmadığını UYAP’tan tespitinin mümkün olduğunu ve takip borçlusunun murisinden intikal edecek malvarlığı hakkında araştırma yapma yükümlülüğü bulunduğunu ileri sürerek, aksi yöndeki mahkeme gerekçesinin isabetsiz olduğunu belirterek İlk Derece Mahkemesi kararının kaldırılmasını talep etmiştir.
C. Gerekçe ve Sonuç
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile; alacaklının borçlunun annesinin öldüğü ihtimaline dayalı olarak 3. kişi konumundaki şahıslar hakkında ölü olup olmadığı veya malvarlığı sorgulaması yapılmasını istemesinin, Anayasanın 20. maddesinde düzenlenen temel hak ve hürriyetlere aykırı olduğu, İİK’nın 94. maddesi gereğince icra müdürlüğünce yapılacak … ve işlemlerin borçluya münhasır ve istisnai durumlar için öngörüldüğü gerekçeleri ile alacaklının istinaf başvurusunun esastan reddine karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde şikayetçi alacaklı temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
Alacaklı temyiz dilekçesinde, istinaf dilekçesinde ileri sürdüğü hususları tekrar etmek suretiyle Bölge Adliye Mahkemesinin kararının bozulmasını talep etmiştir.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Uyuşmazlık; icra müdürlüğü işlemini şikayete ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
İİK md. 16., 94., T.C. Anayasası md. 20.
3. Değerlendirme
Şikayetçinin, veraset ilamı alınması hususunda icra müdürlüğüne yapacağı yetki talebi ile sonuca gitmesinin mümkün olduğunun anlaşılmasına, tarafların karşılıklı iddia ve savunmalarına, dayandıkları belgelere temyiz olunan Bölge Adliye Mahkemesi kararında yazılı gerekçelere göre yerinde bulunmayan temyiz itirazlarının reddi ile usul ve kanuna uygun Bölge Adliye Mahkemesi kararının Onanmasına karar vermek gerekmiştir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeplerle;
Temyiz olunan Bölge Adliye Mahkemesi kararının 5311 sayılı Kanun’un ile değişik İİK’nın 364/2. maddesi göndermesiyle uygulanması gereken 6100 sayılı HMK’nın 370. maddeleri uyarınca ONANMASINA,
Alınması gereken 179,90 TL temyiz harcından, evvelce alınan harç varsa mahsubu ile eksik harcın temyiz edenden tahsiline,
Dosyanın İlk Derece Mahkemesine, kararın bir örneğinin Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine,
23.02.2023 tarihinde oy çokluğu ile karar verildi.
Üye Dr. …’in Karşı Oy Yazısı :
İİK’nın 7251 sayılı Kanunun 8. maddesi ile değişik İİK’nın 78. maddesinin birinci fıkrası hükmünde ve 7155 sayılı Kanunun 8/3 fıkrasında değişiklik yapılmıştır. Bu düzenlemelerle öncelikli olarak alacaklıya belirli bir ücret karşılığında UYAP üzerinden bu sisteme entegre bilişim sistemleri vasıtası ile dosya safahat bilgileri ile borçlunun mal, hak ve alacaklarını sorgulayabilme imkanı verilmiştir. Alacaklı sadece varsa borçlunun mal, hak ve alacaklarının mahiyeti ve detayı hakkında bilgi edinir. Ancak bu hüküm daha sonra madde metninden kaldırılmıştır. Alacaklının haciz talebi üzerine icra dairesi tespit edilen mal, hak ve alacağı elektronik ortamda haczeder.
İİK’nın 94. maddesi gereğince el birliği şeklindeki bir mal varlığında mirasçıların hisseleri haczedilebilir. Türk Miras Hukukunda geçerli külli halefiyet kuralına göre, gerçek kişinin ölümü üzerine ölen kişinin hak ve borçları mirasçılarına geçer.
Alacaklı tarafın borçlunun murisinin mal varlığını sorgulama hakkı yoktur. Ancak İcra Müdürlüğü bu sorgulamayı yapabilir. Murisin mal varlığının tespiti halinde İİK’nın 94. maddesi hükmüne göre talep halinde haciz koymak zorundadır. Alacaklı vekilinin borçluya murisinden intikal edecek mal varlığının sorgulanması ve murisinden intikal edecek hisseye haciz konulması talebinin yerine getirilmesi, özel hayatın gizliliği ve kişisel verilerin korunması ilkelerini ihlal etmez. Alacaklının alacağına kavuşması için icra müdürünün borçlunun murisinin mal varlığının sorgulaması gerekli bulunmaktadır. Şikayetin kabulü yerine reddi kararı isabetsiz olup Bölge Adliye Mahkemesi kararının kaldırılarak İcra Mahkemesi kararının bozulması görüşünde olduğumdan Bölge Adliye Mahkeme kararının onanması yönündeki çoğunluk görüşüne katılamıyorum. 23.02.2023