YARGITAY KARARI
DAİRE : 12. Hukuk Dairesi
ESAS NO : 2023/1654
KARAR NO : 2023/4656
KARAR TARİHİ : 06.07.2023
MAHKEMESİ :İcra Hukuk Mahkemesi
Yukarıda tarih ve numarası yazılı mahkeme kararının müddeti içinde temyizen tetkiki şikayetçi 3. kişi tarafından istenmesi üzerine bu işle ilgili dosya mahallinden daireye gönderilmiş olup, dava dosyası için Tetkik Hâkimi … tarafından düzenlenen rapor dinlendikten ve dosya içerisindeki tüm belgeler okunup incelendikten sonra işin gereği görüşülüp düşünüldü :
Şikayetçi 3. kişinin icra mahkemesine başvurusunda, menkul ihalesinin feshini talep ettiği, mahkemece davanın reddine, davacının ihale bedelinin yüzde 10’u oranında para cezası ödemesine, karar verildiği, şikayetçinin temyiz istemi üzerine;
Dairemizin 18.09.2017 tarihli, 2017/2498 Esas ve 2017/10807 Karar sayılı ilamı ile; “Karar temyiz edene 29.09.2016 tarihinde tebliğ edildiği halde temyiz dilekçesi belirli süre geçirildikten sonra, 14.11.2016 tarihinde verilip kaydettirildiği” gerekçesi ile süre aşımı bakımından temyiz dilekçesinin reddine karar verildiği,
Karara karşı şikayetçi 3. kişi tarafından karar düzeltme talebinde bulunulduğu,
Dairemizin 17.01.2019 tarihli, 2018/10578 Esas ve 2019/495 Karar sayılı ilamı ile; şikayetçi 3. kişinin karar düzeltme talebinin de reddedildiği,
Şikayetçinin, kanun yolu başvurusunun süre yönünden reddedilmesi nedeniyle mahkemeye erişim hakkının ihlal edildiği iddiası ile Anayasa Mahkemesi’ne bireysel başvuruda bulunduğu
T.C. Anayasa Mahkemesi’nin İkinci Bölümün, 22.09.2022 tarih, 2019/9929 Başvuru Numaralı kararı ile bireysel başvuruyu kabul ederek;
– Mahkemeye erişim hakkının ihlal edildiğine ilişkin iddianın kabul edilebilir olduğuna,
– Anayasa’nın 36. maddesinde güvence altına alınan adil yargılanma hakkı kapsamındaki mahkemeye erişim hakkının ihlal edildiğine,
– Kararın bir örneğinin mahkemeye erişim hakkının ihlalinin sonuçlarının ortadan kaldırılması için yeniden yargılama yapılmak amacıyla Yargıtay 12. Hukuk Dairesine (E.2017/2498, K.2017/10807) gönderilmek üzere Şarkışla İcra Hukuk Mahkemesine (E.2016/19, K.2016/29) gönderilmesine karar verildiği ve dava dosyasının temyiz incelemesi yapılmak üzere Dairemize gönderildiği anlaşılmıştır.
Bireysel başvuru, T.C. Anayasası’ nın 45 vd. maddelerinde düzenlenmiş olup, bireysel başvuruya ilişkin kararların niteliği 50. maddede;
“MADDE 50-(1) Esas inceleme sonunda, başvurucunun hakkının ihlal edildiğine ya da edilmediğine karar verilir. İhlal kararı verilmesi hâlinde ihlalin ve sonuçlarının ortadan kaldırılması için yapılması gerekenlere hükmedilir. Ancak yerindelik denetimi yapılamaz, idari eylem ve işlem niteliğinde karar verilemez.
(2) Tespit edilen ihlal bir mahkeme kararından kaynaklanmışsa, ihlali ve sonuçlarını ortadan kaldırmak için yeniden yargılama yapmak üzere dosya ilgili mahkemeye gönderilir. Yeniden yargılama yapılmasında hukuki yarar bulunmayan hâllerde başvurucu lehine tazminata hükmedilebilir veya genel mahkemelerde dava açılması yolu gösterilebilir. Yeniden yargılama yapmakla yükümlü mahkeme, Anayasa Mahkemesinin ihlal kararında açıkladığı ihlali ve sonuçlarını ortadan kaldıracak şekilde mümkünse dosya üzerinden karar verir. ” şeklindedir.
T.C. Anayasa Mahkemesi’ nin ihlal kararı, özetle temyiz süresinin mahkemece şikayetçinin başvurusu üzerine ikinci kez gönderilen gerekçeli karar tebliği ile başlatılması gerektiğine ilişkindir.
Karar Yargıtay’ın ilgili Dairesi’ni bağlayıcı nitelikte olduğundan, şikayetçinin temyiz talebinin süresinde olup olmadığını temyiz edilen mahkeme kararının ikinci kez tebliğe çıkarılan gerekçeli karar tebliğ tarihine göre belirlemek gerekmiştir.
İlk derece mahkemesinin gerekçeli kararı şikayetçiye 04.11.2016 tarihinde tebliğ edilip, temyiz ise 14.11.2016 tarihinde yapıldığından şikayetçinin temyiz isteminin süresinde olduğunun kabulü ile,
Dairemizin 18.09.2017 tarihli, 2017/2498 Esas ve 2017/10807 Karar sayılı temyiz dilekçesinin süre aşımı nedeni ile reddine ilişkin ilamı ile Dairemizin karar düzeltme isteminin reddine dair 17.01.2019 tarihli, 2018/10578 Esas ve 2019/495 Karar sayılı ilamının kaldırılmasına oybirliği ile karar verilerek yapılan temyiz incelenmesinde;
Sair temyiz itirazları yerinde değil ise de;
Şarkışla İcra Müdürlüğü’nün 2016/4 Talimat sayılı dosyasında ihaleye çıkartılan menkul (araç) üzerinde haciz hakkı iddiasında bulunan şikayetçi üçüncü kişi, ihalenin feshi istemiyle icra mahkemesine başvurmuş, mahkemece yapılan yargılama sonucunda, davanın reddine ve şikayetçinin para cezasına mahkumiyetine karar verilmiştir.
Şikayet tarihi itibariyle, menkul ihalelerinde de uygulanan İİK’nın 134/2. maddesinde; ihalenin feshini isteyebilecek ilgililer sınırlı olarak sayılmıştır. Bunlar, “satış isteyen alacaklı, borçlu ve pey sürmek suretiyle ihaleye iştirak edenler”dir. İhale konusu menkul üzerinde haciz hakkı bulunan şikayetçinin, ihalenin feshini isteyebilmesi için, bu hakkına ilişkin takip yaparak alacaklı olduğu dosyada menkulün paraya çevrilmesini talep etmesi gerekir.
Somut olayda, şikayetçi haciz alacaklısı üçüncü kişi tarafından başlatılan takipte, şikayetçinin, menkulün paraya çevrilmesi talebinde bulunmadığı görülmektedir. Bu durumda, şikayet eden haciz alacaklısı, yukarıda sayılan kişilerden olmadığından ihalenin feshini talep edemez.
O halde, mahkemece şikayetin aktif husumet yokluğundan reddi gerekirken, işin esasının incelenmesi doğru değil ise de, sonuçta şikayetin reddine karar verilmiş olduğundan bu husus bozma nedeni yapılmamıştır.
Ancak; İİK’nın 134. maddesinin ikinci fıkrasının son cümlesine göre; işin esasına girilmeden ihalenin feshi talebinin reddi halinde, şikayetçi hakkında para cezasına hükmedilemeyeceği öngörülmektedir. Bu durumda, şikayetçinin ihalenin feshi istemi, aktif husumet yokluğu nedeniyle ve işin esasına girilmeden reddedileceğinden, aleyhine ihale bedelinin %10’u oranında para cezasına hükmedilmesi isabetsiz olup, mahkeme kararının bu nedenle bozulması gerekir ise de, anılan yanlışlığın giderilmesi yeniden yargılama yapılmasını
zorunlu kılmadığından kararın düzeltilerek onanması gerekmiştir.
SONUÇ :
Şikayetçinin temyiz itirazlarının kısmen kabulü ile Şarkışla İcra Hukuk Mahkemesinin 13.07.2016 tarih ve 2016/19 E. – 2016/29 K. sayılı kararının hüküm bölümünün para cezası ile ilgili ikinci bendinde yer alan “Davacının ihale bedelinin yüzde 10 oranında para cezası ödemesine, ” ibaresinin karar metninden tamamen çıkarılmasına, yerine “işin esasına girilmediğinden şikayetçi aleyhine para cezasına hükmedilmesine yer olmadığına” ibaresinin yazılmasına kararın düzeltilmiş bu şekliyle İİK’nın 366. ve HUMK’nun 438. maddeleri uyarınca (ONANMASINA), mahkeme kararı düzeltilerek onandığından harç alınmasına yer olmadığına, ilamın tebliğinden itibaren 10 gün içinde karar düzeltme yolu açık olmak üzere, 06.07.2023 gününde oybirliğiyle karar verildi.