YARGITAY KARARI
DAİRE : 12. Hukuk Dairesi
ESAS NO : 2022/7752
KARAR NO : 2023/336
KARAR TARİHİ : 19.01.2023
İNCELENEN KARARIN
MAHKEMESİ : İstanbul Bölge Adliye Mahkemesi 20. Hukuk Dairesi
SAYISI : 2021/549 E., 2022/1404 K.
DAVA TARİHİ : 07.05.2018
HÜKÜM/KARAR : Esastan Ret
İLK DERECE MAHKEMESİ : Bakırköy 2. İcra Hukuk Mahkemesi
SAYISI : 2019/487 E., 2020/607 K.
Taraflar arasındaki takibin iptaline yönelik şikayet dolayısıyla yapılan inceleme sonunda İlk Derece Mahkemesince şikayetin reddine karar verilmiştir.
Kararın şikayetçi borçlu tarafından istinaf edilmesi üzerine, Bölge Adliye Mahkemesince başvurunun esastan reddine karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesi kararı şikayetçi borçlu tarafından temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi … tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Şikayetçi borçlu şikayet dilekçesinde; takibe konu ilam ile alacaklı lehine hükmedilen asıl alacak, yargılama gideri ve vekalet ücretinin ödenmesi amacıyla idareye başvuru yapılmadığını, banka hesap numarası bildirilmediğini, idareye doğrudan icra emri gönderildiğini ileri sürerek icra takibinin iptaline karar verilmesini talep etmiştir.
II. CEVAP
Şikayet edilen alacaklı cevap dilekçesinde; takip başlatılmadan önce idareye başvuru yaptıklarını, yasal başvuru şartını yerine getirdiklerini ileri sürerek davanın reddine karar verilmesini talep etmiştir.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile; alacaklının İdari Yargılama Usulü Kanunu uyarınca idareye başvurduğu, başvuru tarihinden itibaren yasal süreler geçtikten sonra takibe geçildiği gerekçesiyle şikayetin reddine karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde şikayetçi borçlu istinaf başvurusunda bulunmuştur.
B. İstinaf Sebepleri
Şikayetçi borçlu dosyada mevcut kargo şirketi gönderi evrakında “KDV ve GV geri alma talebi evrakı” yazdığı dolaysıyla takip dayanağı ilam ile irtibatının kurulamadığını, 4197 ile biten evrakta takip dayanağı ilama konu alacakların talep edildiğinin anlaşılmadığını, idarenin cevabi yazısında alacaklının başvurusuna rastlanmadığının bildirildiği hususu dikkate alındığında İlk Derece Mahkemesi kararının ortadan kaldırılması gerektiğini ileri sürerek istinaf yoluna başvurmuştur.
C. Gerekçe ve Sonuç
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile; alacaklının idareye başvuru yaptığına ilişkin dilekçesi ekinde kargo fişleri sunduğu, UPS Hızlı Kargo Taşımacılığı A.Ş. ve Gümrük Müdürlüğü ile yapılan yazışmalarda, kargo şirketine ait E9802 nolu evrakta alıcının borçlu kurum olduğu ve tebliğ belgesi üzerinde gönderilen evrakın “KDV ve GV geri alma talebi evrakı” yazdığı, 01.12.2017 tarihinde şikayetçi borçlu adresinde Gümrük Müdürlüğünde görevli Cemal Ağar’a teslim edildiği, takibin 07.05.2018 tarihinde başlatıldığı, ibraz edilen belgelerden alacaklının idareye ilk başvuru tarihi 01.12.2017 tarihi olduğu, bu tarihten takip tarihi olan 07.05.2018 tarihine kadar idarenin 30 günlük yasal ödeme süresi geçtiği, resen yapılan inceleme sonucunda kararda kamu düzenine aykırılık da bulunmadığı gerekçesiyle davacının istinaf başvurusunun esastan reddine karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde şikayetçi borçlu temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
Borçlu istinaf dilekçesinde ileri sürdüğü sebeplerle kararın bozulmasını talep etmiştir.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Uyuşmazlık, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu’nun 28. maddesi kapsamında icra takibi başlatılmadan önce idareye başvuru koşulunun yerine getirilip getirilmediğine ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
2577 sayılı İYUK’nın 28/2. maddesi, İİK’nın 16 vd. maddeleri, Harçlar Kanunu.
3. Değerlendirme
1-Bölge Adliye Mahkemesinin 09.10.2019 tarihli kaldırma/gönderme kararında harçtan muaf olan davacı Bakanlığa istinaf harcı yükletilmesi, verilen karar kesin olduğundan bozma sebebi yapılamamıştır.
2-Tarafların karşılıklı iddia ve savunmalarına, dayandıkları belgelere, hukuki ilişkinin nitelendirilmesine, uyuşmazlığa uygulanması gereken hukuk kuralları ile temyiz olunan Bölge Adliye Mahkemesi kararında yazılı gerekçelere göre, davacı Bakanlığın aşağıdaki bendin dışındaki temyiz itirazları yerinde görülmemiştir.
3- HMK’nın 332. maddesi uyarınca yargılama giderlerine, bu kapsamda harca ilişkin hususlarda mahkemece re’sen karar verilir.
Karar-ilam harcı harçtan muaf olmamak koşulu ile davayı kaybeden tarafa yükletilmesi gereken bir harç türü olup, diğer yargılama giderlerine katılarak kabul/redde göre oranlanamaz.
Davanın kısmen kabulü halinde dahi harçtan muaf olan davacıya harç yükletilemez.
Davalının harçtan muaf olması halinde harca hükmedilemeyeceği gibi, davacının yatırdığı tüm harçların karar kesinleştiğinde ve isteği halinde davacıya iadesine karar verilmelidir.
Somut uyuşmazlıkta, İlk Derece Mahkemesi tarafından harçtan muaf olduğu için harç ödenmeden dava açıldığı gözden kaçırılarak “Davacı harçtan muaf olduğundan harca hükmedilmeseinae yer olmadığına,” kararı verilmesi gerekirken “(olmayan) peşin harcın mahsubu ile bakiye harç alınmasına yer olmadığına, ” şeklinde hüküm oluşturulması,
Bölge Adliye Mahkemesinin 09.10.2019 tarihli kaldırma/gönderme kararı doğrultusunda davalının yaptığı istinaf masrafları doğrultusunda hüküm kurulurken davacının harçtan muaf olduğunun gözetilmemesi ve Bölge Adliye Mahkemesince bu hususun gözden kaçırılması,
Bölge Adliye Mahkemesinin temyize konu 20.04.2022 tarihli son kararında harçtan muaf olan davacı Bakanlığa (olmayan) peşin harcın mahsubu ile bakiye istinaf harcı yükletilmesi hatalı olup, bozma sebebi ise de, bu yanlışlığın düzeltilmesi yeniden yargılamayı gerektirmediğinden, Bölge Adliye Mahkemesi kararı ile İlk Derece Mahkemesi kararının düzeltilerek onanmasına karar vermek gerekmiştir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeplerle;
A-Bölge Adliye Mahkemesi kararının hüküm fıkrasının harca ilişkin ikinci paragrafının çıkartılarak, yerine;
“-Davacı Bakanlık harçtan muaf olduğundan harca hükmedilmesine yer olmadığına, ” paragrafının yazılmasına,
B-Bakırköy 2. İcra Hukuk Mahkemesinin 03.12.2020 tarih ve 2019/487 E. 2020/607 K. sayılı kararının hüküm fıkrasının 2 ve 5 numaralı bentlerinin çıkartılarak, yerlerine;
” 2- Davacı harçtan muaf olduğundan harca hükmedilmesine yer olmadığına,
5- Davalının istinaf sebebi ile yaptığı harçlar hariç 58,50 TL istinaf yargılama giderinin davacıdan tahsili ile davalıya verilmesine,
-Davalının yaptığı toplam 134.00 TL istinaf harcının karar kesinleştiğinde ve isteği halinde davalıya iadesine, ” bentlerinin yazılmasına,
İlk Derece Mahkemesi kararının 5311 sayılı Kanun ile değişik İİK’nın 364/2. maddesinin göndermesiyle uygulanması gereken 6100 sayılı HMK’nın 370/2. maddesi uyarınca bu şekli ile DÜZELTİLEREK ONANMASINA,
Temyiz eden harçtan muaf olduğundan harç alınmasına yer olmadığına,
Kararın bir örneğinin Bölge Adliye Mahkemesine, dava dosyasının İlk Derece Mahkemesine gönderilmesine,
19.01.2023 tarihinde oy birliği ile karar verildi.