YARGITAY KARARI
DAİRE : 12. Hukuk Dairesi
ESAS NO : 2022/11789
KARAR NO : 2023/3839
KARAR TARİHİ : 31.05.2023
MAHKEMESİ : … Bölge Adliye Mahkemesi 8. Hukuk Dairesi
HÜKÜM/KARAR : Esastan Ret
İLK DERECE MAHKEMESİ : … İcra Hukuk Mahkemesi
Taraflar arasındaki kambiyo senetlerine mahsus haciz yoluyla icra takibinde usulsüz tebliğ şikayeti ve yetkiye ve borca itirazdan dolayı yapılan yargılama sonunda İlk Derece Mahkemesince usulsüz tebligat şikayetinin kabulü ile şikayete konu takip dosyasında davacı adına çıkarılan ödeme emri tebligatının iptali ile tebliğ tarihinin 28.06.2021 tarihi olarak düzeltilmesine, davacı tarafın yetki itirazının kabulü ile; şikayete konu takip dosyasında … İcra Dairelerinin yetkisizliğine, karar kesinleştiğinde dosyanın yetkili ve görevli … Nöbetçi İcra Müdürlüklerine gönderilmesine ve davacı tarafın diğer itirazının bu aşamada incelenmesine yer olmadığına
karar verilmiştir.
Kararın davalı alacaklı tarafından istinaf edilmesi üzerine, Bölge Adliye Mahkemesince, alacaklının istinaf başvurusunun esastan reddine karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesi kararı davalı alacaklı tarafından temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi … tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Borçlu icra mahkemesine başvurusunda; usulsüz tebligat nedeniyle icra dosyasının öğrendikleri tarih olan 28.06.2021 tarihinin tebliğ tarihi olarak kabul edilmesini ve usulsüz olarak gönderildiği iddia olunan tebligatın gönderilmemiş sayılmasına, usulsüz yapılan tebligat nedeniyle takip henüz kesinleşmediğinden, icra dairesinde yapılan hacizlerin tensiben kaldırılmasına ve takibin tedbiren durdurulmasına, kambiyo senedi vasfını yitirdiği iddia olunan belgelere dayanak yapılarak başlatılan takibin yasal koşulları bulunmadığından zamanaşımı nedeniyle takibin iptaline, takibe konu evrakların dolandırıcılık suretiyle elde edildiğini, yetkili icra müdürlüğünün … İcra Daireleri olmadığı, borçlunun ikamet adresinin bulunduğu … Mahkemesinin ve icra dairelerinin olduğunu, yetki yönünden ve esas yönünden takibin iptaline karar verilmesini talep etmiştir.
II. CEVAP
Alacaklı cevap dilekçesiyle; takibe konu bononun tanzim tarihinden itibaren 1 yıllık ibraz müddeti ve onun bitiminden itibaren 3 yıllık zamanaşımı süresi içinde takibe geçildiği, müracaat hakkının düşmediği, yapılan tebligatın Tebligat Kanunu’nun 17 ve 21. maddelerine uygun olarak tebligat yapıldığı iddiasıyla davanın reddine karar verilmesini talep etmiştir.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
A. Gerekçe ve Sonuç
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile; davacı borçlunun “Dempa Tekstil A.Ş. … organize Sanayi Bölgesi Honaz Merkez/…” adresine gönderilen ödeme emrinin “adreste hazır bulunan muhatabın çalışanı olduğunu beyan eden …’dan soruldu muhatabın çarşıya gittiği öğrenildi. Mahalle muhtarına imza karşılığında tebliğ olundu, 2 nolu örnek muhatabın çalışanı …’a elden teslim edildi.” şerhi ile 22.06.2021 tarihinde tebliğ edildiği, anılan tebligatta muhatabın tevziat saatlerinden sonra dönüp dönmeyeceği, adresten geçici olarak ayrılıp ayrılmadığı hususunun anılan Kanun maddeleri ile ilgili Yönetmelik hükümlerine uygun biçimde ve belirtilen kişilerden sorulup tespit edilmediği, adreste muhatabın çalışanı olduğunu beyan eden … isimli şahsa TK 17. maddesi gereğince tebliğ işlemi yapılabilecekken TK 21/1 maddesi gereğince tebliğ evrakının muhtara bırakılması işleminin usule aykırı olduğu, adreste hazır bulunanın tebliğ evrakını almaktan imtina edip etmediği hususunun tebliğ mazbatasına yazılmadığı anlaşıldığından ödeme emrinin usulüne uygun şekilde tebliğ edilmediği dolayısı ile davanın açıldığı tarih itibariyle de yetkiye ve borca yönelik itirazın yasal 5 günlük süresi içerisinde yapıldığı, borçlu tarafından usulsüz tebligatın öğrenilme tarihinin öğrenme tarihi olarak kabulü ile tebliğ tarihinin 28.06.2021 tarihi olarak düzeltilerek borçluya tebliğ edilmiş sayılmasına, yetki itirazı yönünden yapılan incelemede ise borçlunun bonoda yer alan adresinin … olduğu, bu durumda alacaklının icra takibi başlattığı … İcra Dairesinin, borçlunun yerleşim yeri adresi ve bononun düzenlendiği adres olmadığı, senet metninde yetkili yer olarak … belirlenmişse de davalı alacaklının tacir olduğu yönünde dosya kapsamında bilgi ve belgenin bulunmadığı, bu hali ile senetteki yetki şartının HMK 17. maddesi kapsamında geçersiz olduğu anlaşılmakla yetki itirazının kabulü ile yetkili icra dairesinin … İcra Daireleri olduğuna gerekçesiyle usulsüz tebligat şikayetinin kabulü ile şikayete konu takip dosyasında davacı adına çıkarılan ödeme emri tebligatının iptali ile tebliğ tarihinin 28.06.2021 tarihi olarak düzeltilmesine, davacı tarafın yetki itirazının kabulü ile; şikayete konu takip dosyasında … İcra Dairelerinin yetkisizliğine, karar kesinleştiğinde dosyanın yetkili ve görevli … Nöbetçi İcra Müdürlüklerine gönderilmesine ve davacı tarafın diğer itirazının bu aşamada incelenmesine yer olmadığına hükmedilmiştir.
IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde alacaklı istinaf başvurusunda bulunmuşlardır.
B.İstinaf Sebepleri
Davalı alacaklı istinaf başvurusunda; yetki itirazının ilk itirazlardan olduğu, mahkemeler tarafından davanın esasına girilmeden önce incelenerek karar verilmesi gerektiği, mahkemenin karardan önce davanın esasına girerek, takip dosyasından gönderilen tebligatın usulsüzlüğüne karar verdiği ve ardından davacı vekilinin yetki itirazını kabul ettiği, mahkeme tarafından yetkiye ilişkin verilen yetkisizlik kararından sonra davanın esasına girerek karar vermesinin mümkün olmadığı, alacaklının, davacıdan 03.03.2018 tarihli ödünç sözleşmesi gereğince aldığı kambiyo senetleri nedeniyle alacaklı olduğu, taraflar arasında düzenlenen ödünç sözleşmesinde ve senetlerde yetkili icra dairesinin kararlaştırıldığı, senetlerin vadesinde ödenmemesi nedeni ile açılacak olan icra takiplerinde … İcra Dairesi ve Mahkemelerinin yetkili kılındığı, taraflarca yetkili icra dairesi kararlaştırıldığında, alacaklının yetkili kılınan icra dairesinde ödenmeyen senetler için icra takibi başlatabileceği, bu durumda yetkisizlik kararı verilmesinin mümkün olmadığı, yetkisizlik kararının var olduğu dosyada işin esasına girilemeyecek olmasına rağmen, mahkemece takip dosyasından davacı adına çıkarılan tebligatın da usulsüz yapıldığına hükmedildiği, ödeme emrindeki adresin davacının ödünç sözleşmesinde ve senette yazdığı adresi olduğu, bu adreslerin davacının yönetim kurulu başkanlığını yaptığı şirketlere ait adresler olduğu ve davacının sürekli bu adreste bulunduğu iddiaları ile kararın kaldırılmasını talep etmiştir.
C. Bölge Adliye Mahkemesi Kararı
C.1.Gerekçe ve Sonuç
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile; borçlu adına çıkartılan ödeme emri tebligatında muhatabın çarşıya gittiğinin çalışanı … tarafından beyan edildiği belirtilerek, 2 nolu haber kağıdı adresin kapısına yapıştırılmadan, … isimli kişiye elden teslim edildiği yazılmak suretiyle ödeme emri Görlek Muhtarı Mehmet Sert imzasına teslim edildiği, tebliğ mazbatasına haber verilen kişinin kim olduğu yazılmadığı gibi, 2 nolu haber kağıdının tebliğ adresine yapıştırılmaması nedeniyle, TK’nın 21/1. maddesi ve Yönetmeliğin 30. maddesi uyarınca davacıya yapılan tebligat şeklen geçersiz olduğundan, şikayetin kabulüne karar verilmesinde isabetsizlik olmadığı, takibe konu senetlerde, borçlunun adresinin … olarak yazıldığı ve ödeme emrinin bu adreste tebliğ edildiği, takip dayanağı senetlerde, … Mahkemelerine ilişkin yetki düzenlemesi yapılmış ise de, senetlerde tarafların tacir olduklarına dair bir ibare bulunmadığı gibi, tarafların tacir olduğuna ilişkin bir delil sunulmadığı dolayısı ile yetki itirazının kabulüne karar verilmesinde isabetsizlik bulunmadığı, öte yandan davacının yetki itirazı ve zamanaşımı itirazının incelenebilmesi için öncelikle, usulsüz tebliğ şikayetinin değerlendirilmesi ve itirazın süresinde olup olmadığının buna göre belirlenmesi gerektiğinden, alacaklının bu konudaki istinaf nedenin de yerinde olmadığı gerekçesiyle başvurunun esastan reddine hükmedildi.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalı alacaklı temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
Davalı alacaklı temyiz başvurusunda; borçlu tarafından anılan davada hem icra dairesinin yetkisine hem de dosyadan davacı borçluya yapılan tebligatın iptali ile öğrenme tarihinin 28.06.2021 olarak düzeltilmesine karar verilmesinin talep edildiği, yetki itirazının ilk itirazlardan olduğu, esasa girilmeden önce incelenerek karar verilmesi gerektiği itirazını tekrarla kararın bozulmasını talep etmiştir.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Uyuşmazlık, kambiyo senetlerine özgü haciz yolu ile takipte usulsüz tebliğ şikayeti ile yetkiye ve borca itiraza ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
İİK’nın İİK 16. Ve 169 maddeleri ile ve sair ilgili mevzuat
3. Değerlendirme
1-Bölge adliye mahkemelerinin nihai kararlarının bozulması 6100 sayılı Kanun’un 371 inci maddesinde yer alan sebeplerden birinin varlığı hâlinde mümkündür.
2-Temyizen incelenen karar, tarafların karşılıklı iddia ve savunmalarına, dayandıkları belgelere, uyuşmazlığa uygulanması gereken hukuk kuralları ile hukuki ilişkinin nitelendirilmesine, dava şartlarına, yargılama ve ispat kuralları ile kararda belirtilen gerekçelere göre usul ve kanuna uygun olup alacaklı tarafından temyiz dilekçelerinde ileri sürülen nedenler kararın bozulmasını gerektirecek nitelikte görülmemiştir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeplerle;
Temyiz olunan Bölge Adliye Mahkemesi kararının 5311 sayılı Kanun ile değişik İİK’nın 364/2. maddesi göndermesiyle uygulanması gereken 6100 sayılı HMK’nın 370. maddeleri uyarınca ONANMASINA,
Alınması gereken 179,90 TL temyiz harcından, evvelce alınan harç varsa mahsubu ile eksik harcın temyiz edenden tahsiline,
Dosyanın İlk Derece Mahkemesine, kararın bir örneğinin Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine,
31.05.2023 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.