YARGITAY KARARI
DAİRE : 12. Hukuk Dairesi
ESAS NO : 2022/11193
KARAR NO : 2023/1681
KARAR TARİHİ : 15.03.2023
MAHKEMESİ : … Bölge Adliye Mahkemesi 12. Hukuk Dairesi
Taraflar arasındaki istihkak davasından dolayı yapılan yargılama sonunda İlk Derece Mahkemesince davanın kabulüne karar verilmiştir.
Kararın davalı alacaklı ve davacı tarafından istinaf edilmesi üzerine, Bölge Adliye Mahkemesince başvurunun kabulü ile İlk Derece Mahkemesi hükmü kaldırılarak yeniden esas hakkında hüküm kurmak suretiyle davanın reddine karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesi kararı davacı vekili tarafından temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi … tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı üçüncü kişi dava dilekçesinde; kendisinin zilyetliğinde olan ve … yoluyla kullandığı … makinesinin usulsüz şekilde haczedildiğini, mahcuzun … Ticaret Odasında …Kiralama A.Ş. adına kayıtlı olduğunu, … sözleşmesine konu aracın haczinin mümkün olmadığını, ileri sürerek davanın kabulüne karar verilmesini talep etmiştir.
II. CEVAP
Davalı cevap dilekçesinde; borçlunun adresinde haciz yapıldığını, borçlu ile üçüncü kişi arasında organik bağ olduğunu belirterek davanın reddini istemiştir.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile, haciz tarihi itibariyle mahcuz malın … Ticaret Sicil Müdürlüğünde dava dışı …Kiralama şirketi adına kayıtlı olduğu ve davacı şirkete … Sözleşmesi ile kiralandığı, yargılama sırasında davacı şirketin … makinesinin mülkiyetini kazandığı, takip borçluları ile davacı şirket arasında herhangi bir bağlantı bulunmadığı, davacı şirketin mülkiyet iddiasını ispatladığı ayrıca davalı kötü niyetli olmadığından aleyhine tazminat hükmedilmeyeceği gerekçesi ile davanın kabulüne ve tazminatın reddine karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalı alacaklı ile davacı üçüncü kişi istinaf başvurusunda bulunmuştur.
B. İstinaf Sebepleri
1.Davalı alacaklı, mahcuz malın borçlu şirketin şantiyesinde haczedildiği, davacının mahcuzu hangi amaçla borçlunun şantiyesinde bulunduğunu açıklamadığı, davacı şirket ile borçlu şirketin ortakları ve yöneticilerinin akraba olduğu, muvazaalı işlemler yapıldığını, eksik inceleme sonucu karar verilmesinin hukuka aykırı olduğunu belirterek davanın reddine karar verilmesini istemiştir.
2.Davacı üçüncü kişi, tazminat şartlarının oluştuğunu, Mahkemece belirlenen harç ve gider avansı miktarlarında usul ve yasaya aykırılık olduğunu belirterek kararın kaldırılmasını istemiştir.
C. Gerekçe ve Sonuç
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile, davada ileri sürülen hakkın davanın açıldığı tarih itibariyle iddia eden kişinin uhdesinde doğmuş olması gerektiği, davacının kiracılık sıfatına dayanarak istihkak davasını açtığı, ödeme planı incelendiğinde; davanın açıldığı tarih itibariyle henüz mülkiyet hakkının kazanılmadığı anlaşıldığına göre davanın aktif husumet ehliyeti yokluğundan reddi gerektiğinden davacı 3. kişinin ve alacaklının diğer istinaf nedenlerinin bu aşamada incelenmesine gerek kalmadığı gerekçesi ile istinaf başvurusunun kabulü ile İlk Derece Mahkemesi hükmü kaldırılarak yeniden esas hakkında hüküm kurmak suretiyle davanın reddine karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacı üçüncü kişi temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
Davacı üçüncü kişi, … sözleşmesinin, Borçlar Kanununa göre düzenlenen kira sözleşmelerinden farklı olduğunu, üçüncü kişi şirket sözleşme gereği mala karşı hasar ve ziyayı sorumlu olduğundan istihkak iddiasında bulunmasının hukuka ve yasaya uygun olduğunu, aleyhlerinde tazminata da karar verilmesi gerektiğini belirterek kararın bozulmasını istemiştir.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Uyuşmazlık, üçüncü kişinin İİK’nın 96. vd. maddelerine dayalı istihkak iddiasına ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
2.1.2004 sayılı İcra İflas Kanunu’nun 97 ve 99 uncu maddeleri
2.2.HMK’nin 114 üncü maddesinin h bendi ve 115 nci maddesinin 2 nci bendi
2.3.6361 sayılı …, Faktoring,Finans ve Tasarruf Finansman Şirketleri Kanunu
3. Değerlendirme
1.Bölge adliye mahkemelerinin nihai kararlarının bozulması 6100 sayılı Kanun’un 371 inci maddesinde yer alan sebeplerden birinin varlığı hâlinde mümkündür.
2.İİK’nin 96/1. maddesi uyarınca istihkak iddiasının mülkiyet, rehin vb. haklardan birisine dayanılarak ileri sürülmesi gerekir. Gerek doktrinde ve gerekse Yargıtay uygulamasında “mülkiyet ve rehin hakları” sözcüklerinin sınırlandırıcı anlam taşımadığı, ayrıca sınırlı ayni haklara, tapuya şerh verilmiş kişisel haklara, hapis hakkına, mülkiyeti muhafaza sözleşmesine, intifa hakkına dayanarak da istihkak davası açılabileceği kabul edilmektedir. Ancak kiracının istihkak davası açma hakkı bulunmamaktadır.
3.Temyizen incelenen karar, 6361 sayılı Kanunu’nun 23. maddesindeki “… konusu malın mülkiyeti kiralayana aittir.” şeklindeki düzenlemesine ve davanın finansal kiracı sıfatı ile açılmış bulunmasına göre usul ve kanuna uygun olup davacı üçüncü kişinin temyiz dilekçesinde ileri sürülen nedenler kararın bozulmasını gerektirecek nitelikte görülmemiştir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeplerle;
Temyiz olunan Bölge Adliye Mahkemesi kararının 5311 sayılı Kanun ile değişik İİK’nın 364/2. maddesi göndermesiyle uygulanması gereken 6100 sayılı HMK’nın 370. maddeleri uyarınca ONANMASINA,
Alınması gereken 179,90 TL temyiz harcından, evvelce alınan harç varsa mahsubu ile eksik harcın temyiz edenden tahsiline,
Dosyanın İlk Derece Mahkemesine, kararın bir örneğinin Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine,
15.03.2023 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.