YARGITAY KARARI
DAİRE : 12. Hukuk Dairesi
ESAS NO : 2022/10833
KARAR NO : 2023/3352
KARAR TARİHİ : 15.05.2023
MAHKEMESİ : İstanbul Bölge Adliye Mahkemesi 23. Hukuk Dairesi
HÜKÜM/KARAR : Kabul/İlk Derece Mahkemesi kararının kaldırılması/Yeniden hüküm
İLK DERECE MAHKEMESİ : İstanbul … 19. İcra Hukuk Mahkemesi
Taraflar arasındaki ilama aykırılık şikayetinden dolayı yapılan yargılama sonunda, İlk Derece Mahkemesince şikayetin kabulü ile icra emrinin takip tarihi itibariyle davacı yönünden 200.000 TL dışındaki alacaklar yönünden iptaline karar verilmiştir.
Kararın alacaklı tarafından istinaf edilmesi üzerine, Bölge Adliye Mahkemesince başvurunun kabulü ile İlk Derece Mahkemesi hükmü kaldırılarak yeniden esas hakkında hüküm kurulmak suretiyle davanın reddine karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesi kararı borçlu tarafından temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi … tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Borçlu icra mahkemesine başvurusunda; kişi başına sakatlanma ve ölüm teminatının 200.000 TL ile sınırlı olduğunu, alacaklı kurum tarafından başlatılan takipte poliçe limitleri dikkate alınmaksızın borçlu sigorta şirketinin tüm alacak ve ferilerinden sorumlu tutulmasının ilama ve hukuka aykırı olduğunu belirterek icra emrinin iptaline karar verilmesini talep etmiştir.
II. CEVAP
Alacaklı vekili cevap dilekçesinde; mahkeme ilamına uygun olarak poliçi limiti dahilinde ilamlı icra takibi yapıldığını, bu nedenle davacının haksız davasının reddine karar verilmesini talep etmişir.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile; davacı … şirketinin poliçe bedeli ile sorumlu olduğu, kazada bir sakatlanma ve ölüm olduğu, bu sebeple poliçe sınırının 200.000 TL olarak tespit edildiği, bilirkişi kurulu raporunda belirtilen tespit ve değerlendirmelerin objektif kriterlere dayandığı belirtilerek, rapor doğrultusunda davanın kabulü ile icra emrinin davacı yönünden 200.000 TL dışında iptaline karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde alacaklı istinaf başvurusunda bulunmuştur.
B. İstinaf Sebepleri
Alacaklı istinaf başvurusunda, bilirkişi raporunda poliçe limitinin 200.000 TL olduğu yönündeki kabulün yerinde olmadığını belirterek kararın kaldırılmasına karar verilmesini talep etmiştir.
C. Gerekçe ve Sonuç
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile; takibe dayanak bozma sonrası verilen ilamda da sigorta şirketinin poliçe limiti ile sınırlı olarak sorumluluğuna karar verilmesine rağmen, sigorta şirketinin sorumlu olduğu miktarın gösterilmediği, davacı/borçlu sigorta şirketi aleyhine mütesilsilen sorumluluk öngörülen alacak kalemlerinden müteselsilen sorumlu olduğu kabul edilerek ilamın infazı gerekeceği, mahkemece şikayetin reddi yerine, yazılı nedenlerle kabulüne karar verilmesinin isabetsiz olduğu belirtilerek alacaklının istinaf başvurusunun kabulüne, ilk derece mahkemesi kararının kaldırılmasına, şikayetin reddine karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde borçlu temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
Borçlu temyiz başvurusunda; dava konusu poliçede de kişi başına sakatlanma teminatının 200.000 TL ile sınırlı olarak teminat kapsamına alındığı, sorumluluğun poliçe limiti ile sınırlı olduğuna dair bir hüküm mevcutken sorumluluk miktarının icra dairesince belirlenmesi mümkün olmayacağını, alacaklının icra edilebilir olmayan hükme dayalı olarak gönderdiği icra emrinin iptalinin gerektiğini ileri sürmüştür.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Uyuşmazlık meskeniyet şikayetine ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
İİK 32 vd. Maddeleri, Yargıtay Hukuk Genel Kurulu’nun 08.10.1997 tarih ve 1997/12-517 E. -1997/776 K. 22.03.2006 gün ve 2006/12-92 E., 2006/85 K. 25.06.2008 gün ve 2008/12-451 E., 2008/453 K. sayılı ilamları
3. Değerlendirme
1.Bölge adliye mahkemelerinin nihai kararlarının bozulması 6100 sayılı Kanun’un 371 inci maddesinde yer alan sebeplerden birinin varlığı hâlinde mümkündür.
2. Temyizen incelenen karar, tarafların karşılıklı iddia ve savunmalarına, dayandıkları belgelere, uyuşmazlığa uygulanması gereken hukuk kuralları ile hukuki ilişkinin nitelendirilmesine, dava şartlarına, yargılama ve ispat kuralları ile kararda belirtilen gerekçelere göre usul ve kanuna uygun olup borçlunun temyiz dilekçesinde ileri sürülen nedenler kararın bozulmasını gerektirecek nitelikte görülmemiştir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeplerle;
Temyiz olunan Bölge Adliye Mahkemesi kararının 5311 sayılı Kanun ile değişik İİK’nun 364/2. maddesi göndermesiyle uygulanması gereken 6100 sayılı Kanun’un 370 inci maddesinin birinci fıkrası uyarınca ONANMASINA,
Alınması gereken 179,90 TL temyiz harcından, evvelce alınan harç varsa mahsubu ile eksik harcın temyiz edenden tahsiline,
Dosyanın İlk Derece Mahkemesine, kararın bir örneğinin Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine,
15.05.2023 tarihinde oy çokluğuyla karar verildi.
(M) (M)
Üye … ile Üye Dr. …’in Karşı Oy Yazıları:
Şikayetçi borçlu sigorta şirketi icra mahkemesine verdiği dilekçe ile ilama aykırı olarak başlatılan icra takibinin iptalini istemiştir.
İlamlı icra takibinin dayanağı olan İstanbul … 22 İş Mahkemesinin ilamında “Davanın kısmen kabulüne 375.314,13 TL kurum zararının gelirlerin ilk peşin sermaye değeri yönünden onay tarihi olan talep gibi 16.12.2011 tarihinde (davalı …. yönünden dava tarihinden itibaren) davalılardan müşterek ve müteselsilen (davalı …’un sorumluluğunun 225.188,48 TL ile sınırlı olmak üzere) (davalı …. sorumluluğunun poliçe limit ile sınırlı olmak üzere) alınarak davacıya verilmesine ….” karar verilmiştir.
Bu ilama dayalı olarak alacaklı Sosyal Güvenlik Kurumu borçlular Turkcell İletişim Hizmetleri A.Ş., Axa Sigorta A.Ş. ve …aleyhine ilamlı icra takibi başlatmıştır. Takip talebinde 375.314,13 TL asıl alacak, 1.730,34 TL yargı gideri, 27.718,15 TL vekalet ücreti, 79.766 TL işlemiş faiz olmak üzere toplam 404.530,29 TL’nin icra gideri, vekalet ücreti ve takip tarihinden itibaren asıl alacak işleyecek faiz ile tahsili talep edilmiştir.
Şikayetçi borçlu Axa Sigorta A.Ş. takibe konu ilamda yer alan poliçe limitleri dikkate alınmaksızın tüm tazminat tutarı yönünden takip başlatılmasının hukuka aykırı olduğunu sorumluluklarının poliçe limiti ile sınırlı olduğunu, takip dayanağı ilama konu davanın 13.09.2011 tarihinde meydana gelen trafik iş kazasında kurum sigortalısı işçinin ölümü nedeniyle kurumca hak sahiplerine yapılan ödeme tutarının rücuan tahsili amacı ile kazaya sebebiyet veren … plakalı aracın sigorta şirketleri nezdindeki Karayolları Motorlu Araçlar Zorunlu Mali Sorumluluk (Trafik) poliçesine istinaden sigorta şirketine karşı dava açıldığını, 2918 sayılı KTK 93 maddesi, 14.07.2007 tarihli resmi gazetede yapılan Karayolları Motorlu Araçlar Zorunlu Mali Sorumluluk Sigortasında tarife uygulama esasları yönetmelik, değişiklik yapan 09.12.2009 tarihli Yönetmeliğin 1 maddesine göre motorlu araç işletmeleri için 01.01.2022 tarihinden itibaren uygulanacak asgari teminatın kişi başına sakatlanma ve ölüm teminatının 200.000 TL ile sınırlı olduğunu gösterildiği dava konusu poliçede de kişi başına sakatlanma teminatının 200.000 TL ile sınırlı teminat kapsamına bu miktar ve feriler için takip başlatabileceğini ileri sürerek ilama aykırı düzenlenen takip talebinin iptalini talep etmiştir.
Alacaklı SGK cevap dilekçesinde kazaya konu … plakalı aracın (kapalı kasa kamyonet) Axa Sigortadan 43092441 poliçe ile zorunlu mali sorumluluk sigortası ile sigortalı olduğu 2021 yılı kaza başına ölüm, sakatlık poliçe limiti 2.00.000 (iki milyon) olduğunu, takip talebinde de istenilen miktarın bu poliçe limiti ile sınırlı olduğu takibin ilama uygun olarak poliçe limiti dahilinde yapıldığını, zaten takibe konu ilamın bozulduğunu, bozma sonrası verilen karara göre yeniden ek icra emrinin yeni ilama uygun çıkarıldığını beyan etmiştir.
Mahkeme, şikayetin kabul edilerek takip tarihi itibariyle davaco yönünden 200.000 TL dışındaki alacaklar yönünden iptaline karar verildiği kararın SGK vekilince temyizi üzerine Bölge Adliye Mahkemesi 13.06.2021 tarihli kararda icra mahkeme kararını kaldırıp şikayetin reddine karar vermiştir.
Karar gerekçesinde, ilam hüküm bölümünde alacağın davalılardan müteselsilen tahsiline ve davalı … şirketinin poliçe teminat ile sınırlı olarak sorumlu tutulmasına karar verildiği, sigorta şirketinin sorumlu olduğu miktar belirtilmediği takdirde hüküm ancak davalıların hükmedilen alacak kalemlerinden müteselsilen sorumlu olduğu kabil edilerek infaz olunabileceği, borçlu sigorta şirketi aleyhine müteselsilen sorumluluk öngörülen alacak kalemlerinden müteselsilen sorumlu olduğu kabul edilerek ilamın infaz edileceği sonucuna varılmıştır. Karar borçlu sigorta şirkete tarafından temyiz edilmiştir.
İnfaz edilecek kısmı hüküm bölümü olup hükmün içeriğinin aynen infazı zorunludur. İcra dairesi veya icra mahkemesi ilamın infaz edilecek kısmını yorum yolu ile belirleme yetkisine sahip değildir. Takip talebinde istenilen alacak miktarının takibe konu ilama aykırı olması halinde ilama aykırılık şikayeti süresiz olarak borçlu tarafından icra mahkemesine yapılabilir.
Takibe konu ilamda 374.314 TL kurum zararının davalılardan müşterek ve müteselsilen tahsiline karar verirken parantez içinde davalı …Ş. sorumluluğunun poliçe limiti ile sınırlı olmak üzere …” ibaresi eklemiş olup şikayetçi sigortanın, ilam hükmüne göre hükmedilen miktardan sadece poliçe limiti kadar olan miktarı ile sınırlı olarak diğer davalılarla müşterek ve müteselsilen sorumluluğuna hükmetmiştir.
İlamda sigorta şirketinin sorumlu olduğu poliçe limiti belirtilmemiş ise de, karar gerekçesinde sigorta şirketinin 12114143 müşteri numaralı 43097441 poliçe numaralı 07.07.2021 … tarihli poliçe limiti ile sınırlı sorumlu olduğu belirtildiği ve bu poliçede de kişi başına takip talebi ve icra emrinin limitinin 200.000 TL olarak belirtildiği anlaşılmakla sigorta şirketinin 200.000 TL limitli sınırlı olmak üzere müşterek ve müteselsilen sorumlu olduğu açık olup şikayete uygun şekilde düzeltilmesi gereklidir.
Çoğunluk görüşüne göre infaz edilerek limit miktarı belirli olmadığı yorumu yapılarak bu sigorta şirketinin bütün alacaktan sorumlu tutulması hüküm ile çeliştiği olduğu gibi ulaşılan bu sonuç hükümde yazmayan bir alacaktan borçlu sigorta şirketinin sorumlu tutulması anlamına gelmektedirki, bu durum hükmün infaz edilecek kısmının yorum yolu ile belirlenmesi anlamına gelmektedir.
Hükümde infaz edilecek kısmın belirli olmaması görüşü bir an için kabul edilecek olur ise bu halde hükmün infazı kabil olmadığından dolayı takibin iptalinden söz edilmesi gerekir.
Kaldı ki alacaklı SGK ile sigorta şirketi arasında şirketin limitle sorumlu olduğu konusunda bir uyuşmazlık yoktur. SGK hükme esas poliçede yer alan kaza başına ölüm ve sakatlanma poliçe limiti 2.000.000 TL’nin geçerli olduğu ileri sürülürken, sigorta şirketi ise kararda sözü edilen limitin kişi başına ölüm ve sakatlanma teminatı olan 200.000 TL ile sınırlı olduğu ileri sürmektedir.
Somut olayda takibe konu ilama esas iş kazasında bir kişinin öldüğü kaza başına sorumluluk limitinin ise birden fazla kişiyi kapsayan ölüm ve sakatlanma olaylarında kaza başına ölüm ve sakatlanma poliçe limiti olan 2.000.000 TL’den söz edileceği belirtilmiştir.
Sonuç olarak somut olayda takibe konu ilama konu olayda tek bir sigortalının öldüğü ilamın hüküm kısmında sigorta şirketin sigorta limiti ile sınırlı olarak müşterek ve müteselsilen sorumlu tutulduğu kişi başına ölüm sakatlanma poliçe limitinin takibe konu ilam gerekçesinde yer alan poliçeye göre 200.000 TL olduğu dolayısı ile sigorta şirketinin söz konusu poliçe limiti 200.000 TL ve ferilerinden sorumlu olduğu takip talebi ve icra emrinin buna göre düzeltilmesi gerekmekte olduğu, bu gerekçe ile bölge adliye mahkemesi kararının bozulması gerektiği görüşünde olduğumuzdan çoğunluk görüşüne katılamıyoruz. 15.05.2023