YARGITAY KARARI
DAİRE : 12. Hukuk Dairesi
ESAS NO : 2016/28680
KARAR NO : 2016/22708
KARAR TARİHİ : 01.11.2016
MAHKEMESİ :İcra Hukuk Mahkemesi
Yukarıda tarih ve numarası yazılı mahkeme kararının müddeti içinde temyizen tetkiki borçlu tarafından istenmesi üzerine bu işle ilgili dosya mahallinden daireye gönderilmiş olup, dava dosyası için Tetkik Hakimi … tarafından düzenlenen rapor dinlendikten ve dosya içerisindeki tüm belgeler okunup incelendikten sonra işin gereği görüşülüp düşünüldü:
Alacaklı tarafından bir adet çeke dayalı olarak kambiyo senetlerine özgü haciz yolu ile başlatılan icra takibinde, örnek … numaralı ödeme emrinin tebliği üzerine borçlunun, yasal süre içerisinde icra mahkemesine başvurusunda; sair itiraz ve şikayetlerinin yanı sıra, ciro silsilesinde yer almayan alacaklının takip hakkı bulunmadığını da ileri sürerek takibin iptalini talep ettiği, mahkemece, borçlunun iddialarının genel mahkemede değerlendirilmesi gerektiğinden bahisle istemin reddine karar verildiği görülmektedir.
Borçlunun icra mahkemesine başvurusu, kambiyo takibinde, borca itiraza ve alacaklının yetkili hamil olmadığına yönelik şikayete ilişkin olup, icra mahkemesince başvurunun İcra İflas Kanunu hükümleri uyarınca değerlendirilip sonuçlandırılması gerekir.
İİK’nun 170/a-…. maddesi gereğince, icra mahkemesi, yasal sürede yapılan itiraz veya şikayet nedeniyle kendisine intikal eden işlerde, öncelikle, takip dayanağı senedin kambiyo vasfında olup olmadığını ve alacaklının kambiyo senetlerine özgü haciz yolu ile takip hakkının bulunup bulunmadığını re’sen inceleyerek, takibin iptaline karar verebilir.
TTK’nun 790. maddesinde; “Cirosu kabil bir çeki elinde bulunduran kişi son ciro beyaz ciro olsa bile, kendi hakkı müteselsil ve birbirine bağlı cirolardan anlaşıldığı takdirde yetkili hamil sayılır. Çizilmiş cirolar yazılmamış hükmündedir. Bir beyaz ciroyu diğer bir ciro izlerse, bu son ciroyu imzalayan kişi çeki beyaz ciro ile iktisap etmiş sayılır” düzenlemesi getirilmiştir.
Öte yandan Hukuk Genel Kurulu’nun ……..1996 tarih ve 1996/…-136 E., 1996/288 karar sayılı ilamında da vurgulandığı üzere, hamiline yazılı çeklerde takip alacaklısının ciro silsilesi içerisinde yer almaması halinde ve bankaya ibraz için ciro edenin de son hamil olduğunun belirlenmesi durumunda, takip alacaklısının yetkili hamil olabilmesi için ibraz süresinin geçmesinden sonra adı geçene (temlik hükmünde de olsa) bir cironun varlığı zorunludur.
Somut olayda, takip dayanağı çekin incelenmesinde; keşidecisi … …. …… ve Tic. A.Ş. olan çekin, lehtarı …. …..tarafından …. ….’ya ciro edildiği, ikinci ciranta … ….’nun cirosuyla borçlu … ….. …. ….. Kurumları Tic. A.Ş.’ne, … ….. …. … Kurumları Tic. A.Ş.’nin cirosu ile de… … …..A.Ş.’ne teslim edildiği, … … …. A.Ş. tarafından süresi içerisinde muhatap bankaya ibraz edilmiş ise de, söz konusu ibraz
kaşesinin iptal edildiği, bilahare ….06.2014 tarihinde yeniden bankaya ibraz edildiği görülmektedir. Takip alacaklısı … …. çekin bankaya ibrazından sonra alonjda ismi bulunan konumunda olup, ibrazdan sonra, … … …. …. A.Ş. … … … tarafından kendisine usulüne uygun olarak yapılmış bir ciro veya temliki bulunmamaktadır.
Bu durumda, çekin bankaya ibrazından sonra yapılmış ve alacağın temliki hükümlerini doğuracak bir ciro bulunmadığından, takip yapan alacaklı … ….. yetkili hamil değildir.
Diğer yandan, 6102 sayılı TTK’nun 808/…-b. maddesine göre, çekin süresinde muhatap bankaya ibraz edildiği (ibraz günü de gösterilmek suretiyle), çekin üzerine yazılmış olan tarihli bir beyanla tespit edilmelidir. Aksi takdirde alacaklı müracaat hakkını kaybeder. Anılan Kanun’un 796/…. maddesinde ise; bir çekin, düzenlendiği yerde ödenecekse on gün; düzenlendiği yerden başka bir yerde ödenecekse bir ay içinde muhatap bankaya ibraz edilmesi gerektiği hususu düzenlenmiştir.
Somut olayda; takibe dayanak çekin keşide yeri ve muhatap bankanın bulunduğu yer … olduğundan ibraz süresi on gündür. Takip dayanağı çekin, keşide tarihinden itibaren on günlük yasal süre içerisinde muhatap bankaya ibraz edilmediği anlaşılmıştır.
Bu durumda takip dayanağı çek, süresi içerisinde bankaya ibraz edilmediğinden kambiyo senedi vasfını taşımadığı gibi, takip yapan alacaklının da takip yapmakta yetkili hamil olmaması nedeniyle, icra mahkemesince İİK’nun 170/a maddesi uyarınca, itiraz eden borçlu yönünden takibin iptaline karar verilmesi gerekirken, yazılı şekilde hüküm tesisi isabetsizdir.
SONUÇ : Borçlunun temyiz itirazlarının kabulü ile mahkeme kararının yukarıda yazılı nedenlerle İİK’nun 366 ve HUMK’nun 428. maddeleri uyarınca (BOZULMASINA), peşin alınan harcın istek halinde iadesine, ilamın tebliğinden itibaren … gün içinde karar düzeltme yolu açık olmak üzere, 01…..2016 gününde oybirliğiyle karar verildi.