YARGITAY KARARI
DAİRE : 11. Hukuk Dairesi
ESAS NO : 2023/1940
KARAR NO : 2023/4574
KARAR TARİHİ : 04.09.2023
MAHKEMESİ :Ticaret Mahkemesi
SAYISI : 2019/33 Esas, 2019/528 Karar
HÜKÜM : Asıl dava ret, birleşen dava kabul
BİRLEŞEN DAVA : Ankara 6. Asliye Ticaret Mahkemesinin 2012/602 Esas
Taraflar arasındaki alacak davasından dolayı yapılan yargılama sonunda, Mahkemece asıl davanın reddine, birleşen davanın kabulüne karar verilmiştir.
Kararın davacı-birleşen davada davalı … Ltd. Şti. vekili tarafından temyiz edilmesi üzerine, Dairemizce Mahkeme kararının onanmasına karar verilmiştir.
Davacı-birleşen davada davalı … Ltd. Şti. vekili tarafından Dairece verilen kararın düzeltilmesi istenilmiş olmakla; kesinlik, süre ve diğer usul eksiklikler yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, karar düzeltme dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı-birleşen davada davalı … Ltd. Şti. vekili; taraflar arasında 14 ayrı Çin limanına teknik şartnameye uygun olarak toplam 114.338 ton bor ürünü taşıma işine ilişkin olarak 28.12.2012 tarihli sözleşme akdedildiğini, müvekkilinin ediminin 94.951 ton ve bu tonaj uyarınca 4748 konteyner taşıması olarak belirlendiğini, 4748 konteyner ile yaklaşık 106.000 ton bor ürününün sözleşmede belirtilen Çin limanlarına taşındığını, davalının işe başlamadan önce vermesi gereken termin planını vermediğini, müvekkile teslim edilecek bor ürününün defalarca geciktirildiğini, termin planının verilmemesi ve ertelemelerin müvekkilinin taşıma planı yapmasını engellediğini ve mevsim normalleri üzerinde gerçekleşen kötü hava koşulları nedeniyle sıkıntılar yaşandığını, bu olumsuzluklara rağmen 94.951 ton taşıma işinin 106.000 ton olarak gerçekleştirildiğini, müvekkilinin işi tamamlamasını takiben davalı tarafça sözleşmenin 11.1. maddesine dayanarak %20 iş artışı talebinde bulunulduğunu ve müvekkiline 90 günlük ek süre verildiğini, buna karşılık müvekkilinin 03.05.2012 ve 09.05.2012 tarihli ihtarnameler ile bu talebin haksızlığını davalıya bildirdiğini, davalının iş talebinin karşılanmadığı iddiası ile taraflar arasındaki sözleşmeyi fesih ederek, sözleşme gereği verilen kesin teminat mektubunu 20.07.2012 tarihinde nakde çevirdiğini, müvekkilince yapılan %11,64’lük fazla taşımaya rağmen davalının sözleşmenin 11.1. maddesine dayanak %20 iş artış talep etmesinin sözleşme ve teknik şartnameye aykırı olduğunu, davalının kendi edimini yerine getirmeden iş artışı talebinde bulunmasının 818 sayılı Borçlar Kanunu’nun 81 inci maddesine ve iyi niyet kurallarına aykırı olduğunu, davalının sözleşme ve teknik şartname hükümlerine aykırı olarak davacı şirket tarafından verilen banka teminat mektubunun nakde çevrilmesi sonucu müvekkilini zarara uğrattığını, sözleşmenin ifa edilmesinde kusurlu olan tarafın cezai şart talep etmesinin mümkün olmadığını ileri sürerek fazlaya ilişkin hakları saklı kalmak kaydıyla 11.049 ton fazla taşıma nedeniyle şimdilik 10.000,00 TL’nin ve teminat mektubunun haksız olarak nakde çevrilmesi ile doğan şimdilik 102.232,92 USD’nin faizi ile birlikte davalıdan tahsilini talep etmiş, ıslahla fazla taşımadan kaynaklanan 10.000,00 TL’lik talebini 241.364,75 TL artırarak 251.364,75 TL’ye çıkarmış, birleşen davanın reddini istemiştir.
II. CEVAP VE BİRLEŞEN DAVA
Davalı-birleşen davada davacı … vekili; asıl davanın reddini istemiş, birleşen davada, davalı şirketin sözleşme ile yüklendiği edimleri yerine getirmediğini ve yerine getirmeyeceğini bildirmesi üzerine sözleşmenin feshedildiğini, sözleşmenin feshine ilişkin 19.1. maddesine göre yüklenicinin doğmuş borçları ile sözleşmenin feshinden doğan her türlü menfi ve müspet zararın gelir kaydedilen teminat tutarları düşülmeksizin faizi ile birlikte yükleniciden tahsil edileceğinin açıkça düzenlendiğini, davalıdan talep edilen iş artışının olumsuz karşılandığını, fiyat teklifi toplama yöntemleri ile dava dışı firmalara yaptırıldığını, müvekkilinin aynı iş için fazla ödeme yapmak zorunda kaldığını ileri sürerek fazlaya ilişkin hakları saklı kalmak kaydıyla 161.471,32 USD’nin faiziyle birlikte davalıdan tahsilini talep etmiştir.
III. MAHKEME KARARLARI, BOZMA VE BOZMADAN SONRAKİ YARGILAMA SÜRECİ
A. Mahkemece Verilen Karar
Mahkemenin 27.11.2014 tarih, 2014/739E. ve 2014/687K. sayılı kararı ile asıl davanın reddine, birleşen davanın kabulüne karar verilmiş, kararı davacı-birleşen davada davalı vekili temyiz etmiştir.
B. Bozma Kararı
Dairemizin 14.04.2016 tarih, 2015/8024 E. ve 2016/4197K. sayılı kararıyla taraflar arasındaki taşıma konteyner değil tonaj üzerinden kararlaştırıldığı halde Mahkemece aksi kabul edilerek karar verilmesinin doğru olmadığı gerekçesiyle asıl davada verilen hükmün bozulmasına, birleşen davaya yönelik kararın onanmasına karar verilmiş, taraf vekillerinin karar düzeltme istemi üzerine Dairemizin 13.11.2018 tarih, 2016/12860E. ve 2018/6980K. sayılı ilamı ile asıl davaya ilişkin bozma gerekçesi gözetilerek birleşen davaya yönelik hükmün davacı-birleşen davada davalı … Ltd. Şti. yararına bozulmasına karar verilmiştir.
C. Mahkemece Verilen Direnme Kararı
Mahkemenin 23.05.2019 tarih, 2019/33E. ve 2019/528K. sayılı kararı ile 27.11.2014 tarihli kararda direnilmesine karar verilmiş, direnme kararı davacı-birleşen davada davalı … Ltd. Şti. vekili tarafından temyiz edilmiştir.
D. Hukuk Genel Kurulu Kararı
Yargıtay Hukuk Genel Kurulunun 07.06.2022 tarih, 2019/11-717E. ve 2022/848K. sayılı ilâmı ile taraflar arasındaki sözleşmenin tonaj üzerinden değil konteyner üzerinden yapıldığı, taraflar arasındaki sözleşmenin 13 üncü maddesinde; yüklenicinin sözleşme ve eklerinde belirlenen yükümlülüklerinden herhangi birine uymadığı veya işi süresinde bitiremediği takdirde kendisine iadeli taahhütlü mektupla ihtar yapılarak sorumluluğunu yerine getirmek üzere on günden aşağı olmamak üzere cezalı süre verileceği, verilen süre içerisinde yüklenicinin istenen hususu yerine getirmez ise ayrıca protesto çekmeye gerek kalmaksızın kesin teminatın ve varsa ek kesin teminatların gelir kaydedileceği ve sözleşme feshedilerek hesabın genel hükümlere göre tasfiye edileceği ayrıca sözleşmenin feshi nedeniyle iş sahibinin uğrayacağı zarar ve ziyanın yükleniciden tahsil edileceği belirtildiği, bu itibarla asıl davada iş sahibinin teminat mektubunu nakde çevirmesi; birleşen davada ise iş artışının yüklenici tarafından kabul edilmemesi üzerine aynı taşımayı başkalarına yaptırması nedeniyle uğradığı müspet zararı talep etmesi sözleşme hükümlerine uygun olduğundan asıl davaya yönelik direnme kararının onanması gerektiği, Mahkemece birleşen davada yüklenicinin iş sahibinin müspet zararından sorumlu olduğuna dair verilen direnme kararının uyuşmazlık noktası itibarıyla yerinde olduğu, ne var ki Özel Dairece birleşen davada davalı vekilinin miktara yönelik diğer temyiz itirazlarının incelenmesi için dosyanın Özel Daireye gönderilmesi gerektiğine karar verilmiştir.
E. Onama Kararı
Dairemizin 14.12.2022 tarih, 2022/6387E. ve 2022/9060K. sayılı kararıyla Mahkeme kararının onanmasına karar verilmiştir.
IV. KARAR DÜZELTME
A. Karar Düzeltme Yoluna Başvuran
Dairemizin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacı-birleşen davada davalı … Ltd. Şti. vekili karar düzeltme isteminde bulunmuştur.
B. Karar Düzeltme Sebepleri
Davacı-birleşen davada davalı … Ltd. Şti. vekili; müvekkilinin sözleşme hükümlerini ihlal etmediğini, sözleşmenin konteyner değil, tonaj üzerinden kurulduğunu, Eti Maden’in sözleşmeyi feshinin haksız olduğunu, Mahkemenin Eti Maden’in hem cezai şart olarak teminatı irat kaydetmesi hem de zarar tazmin talebini kabul etmesinin hatalı olduğunu, zarara uğradığı iddiasında bulunan alacaklının hem bu zarara uğramada borçlunun kusuru bulunduğunu ispat etmesi gerektiğini hem de ancak cezai şartı aşan miktarı talep edebileceğini, Eti Maden’in, müvekkili şirketin kusurunu ispatlayamadığını, Eti Maden’in müvekkiline vermesi gereken termin programlarını vermediğini, müvekkilinin bu yöndeki bildirimlerini de dikkate almayarak kusurlu davrandığından cezai şart talep edemeyeceğini, Eti Maden’in iş artışı talebinin hakkın kötüye kullanılması niteliğinde olduğunu, Eti Maden’in sözleşme feshettikten sonra değil müvekkili şirket ile sözleşme imzalanıp taşımaya başladıktan sonra bir tür piyasa araştırması niteliğinde üçüncü kişilerden teklif aldığını, Mahkemeden Eti Maden’in buna dair belgeleri ibraz etmesi istenmesine rağmen taleplerinin dikkate alınmadığını, konteyner taşıma ücretlerindeki artışı gören Eti Maden’in sözleşmede belirlenen bedel üzerinden taşıtma yaptırabilmek amacıyla iş artışı talebinde bulunduğunu, Eti Maden ihaleye çıktığı ve fiyat teklifi aldığı için müvekkilinin eski fiyatlardan konteyner bulmasının imkansız hale geldiğini, bu nedenle Eti Maden’in taşıma işini üçüncü kişilere yaptırması nedeniyle zarara uğradığı iddiasının kabul edilmesinin hatalı olduğunu, mevsim normalleri üzerinde gerçekleşen hava olaylarının mücbir sebep sayılması gerektiğini ileri sürerek Mahkeme kararının bozulmasını talep etmiştir.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Uyuşmazlık, birleşen davada davacı tarafın zararının ne miktar olduğuna ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
1086 sayılı Hukuk Usulü Muhakemeleri Kanunu’nun (1086 sayılı Kanun) 440 ıncı ve 442 nci maddeleri.
3. Değerlendirme
Dosyadaki yazılara, Mahkeme kararında belirtilip Yargıtay ilamında benimsenen gerektirici sebeplere göre,davacı-birleşen davada davalı … Ltd. Şti. vekilinin 1086 sayılı Kanun’un 440 ıncı maddesinde sayılan hallerden hiçbirisini ihtiva etmeyen karar düzeltme isteminin reddi gerekir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeplerle;
Davacı-birleşen davada davalı … Ltd. Şti. vekilinin karar düzeltme isteminin 1086 sayılı Kanun’un 442 nci maddesi gereğince REDDİNE,
Aşağıda yazılı bakiye 750,20 TL karar düzeltme ret harcının ve 3506 sayılı Yasa ile değiştirilen 1086 sayılı Kanun’un 442 nci maddesinin üçüncü fıkrası uyarınca takdiren 3.162,00 TL para cezasının karar düzeltme isteyenden alınarak Hazine’ye gelir kaydedilmesine,
04.09.2023 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.