YARGITAY KARARI
DAİRE : 11. Hukuk Dairesi
ESAS NO : 2022/5991
KARAR NO : 2023/5699
KARAR TARİHİ : 10.10.2023
İNCELENEN KARARIN
MAHKEMESİ :Asliye Hukuk Mahkemesi
HÜKÜM : Kabul
Taraflar arasındaki davalı tasarımının hükümsüzlüğü ile davacıya devri ile tasarıma davacının tasarımına tecavüzün tespiti, meni davasının bozma ilamına uyularak yapılan yargılama sonucunda Mahkemece davanın kabulüne karar verilmiştir.
Mahkeme kararı, davacı vekili tarafından temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı vekili dava dilekçesinde; davalının 2006-2008 yılları hariç 2000-2010 yılları arasında müvekkili firmada sigortalı işçi olarak çalıştığını, davalının davaya konu yem karma makinesinin geliştirilmesi sürecinde müvekkili firmanın tasarım ekibinde görev aldığını, söz konusu yem karma makinesi tasarımının 2008 yılında tamamlandığını ve 2009 yılında tanıtımları yapılarak satışa sunulduğunu, ancak davalının yem karma makinası tasarımını kendi adına tescil ettirdiğini ileri sürerek davalı adına tescilli 2009/05454 sayılı endüstriyel tasarım tescilinin hükümsüzlüğünü, sicilden terkini ile davacıya devrini, gasp eylemi neticesinde oluşan tecavüzün tespitini ve önlenmesini, davalının söz konusu tasarımın üretimine ve tanıtımına ilişkin sahip olduğu kullandığı materyaller ile teçhizatlara el konulmasını, 10.000,00 TL maddi, 10.000,00 TL manevi ve 10.000,00 TL itibar tazminatına karar verilmesini talep etmiştir.
II. CEVAP
Davalı vekili cevap dilekçesinde; tasarıma konu makinenin davalının davacı şirkette çalışmadığı dönemde oluşturulduğunu, davacıya ait katalog ve fotoğraflarda yer alan ürün ile davaya konu 2009/05454 sayılı endüstriyel tasarımın görünüm özelliklerinin farklı olduğunu savunarak davanın reddini istemiştir.
III. MAHKEME KARARLARI, BOZMA VE BOZMADAN SONRAKİ YARGILAMA SÜRECİ
A. Mahkemece Verilen Karar
Mahkemece 15.11.2016 tarih, …. sayılı kararı ile bozma ilamına uyularak yapılan yargılama, bilirkişi raporu ve tüm dosya kapsamına göre, bozma ilamı kapsamı dışında kalan taleplerle ilgili olarak yeni bir hüküm tesisine yer olmadığına, gasp edilen söz konusu yem karma ve dağıtma makinası tasarımın üretiminde kullanılan makine, teçhizat ve üretim araçlarına el konulmasına, el konulacak ürünlerin nitelik, sayı ve kapsamının hükmün infazı sırasında bilirkişi marifetiyle belirlenmesine, esasa ilişkin hükmün kesinleşinceye kadar yukarıda belirtilen işlemlerin ihtiyati tedbir yoluyla icra dairesi marifetiyle yapılmasına, 10.000,00 TL itibar tazminatının haksız fiilin gerçekleştiği tarihten itibaren işleyecek avans faizi ile birlikte davalıdan tahsiline ve verilen hükmün masrafı davalıya ait olmak üzere ilanına karar verilmiş, davalı vekilince temyiz edilmiştir.
B. Bozma Kararı
Dairemizin 06.11.2018 tarih, …. sayılı kararıyla; “…554 sayılı KHK’nın 54. maddesinde tasarımdan doğan haklara tecavüz eden tarafından, tasarımın kötü şekilde üretimi veya uygun olmayan bir tarzda piyasaya sürülmesi sonucunda, tasarımın itibarı zarara uğrarsa, tasarım hakkı sahibinin bu nedenle ayrıca tazminat isteyebileceği düzenlenmiştir. Mahkemece, itibar tazminatı için, 554 sayılı KHK’nın 54. maddesinde belirtilen şartların oluşup oluşmadığı tespit edilerek sonucuna göre bir karar verilmesi gerekirken anılan madde hükmü tartışılmadan ve bozma ilamına uyulduğu halde bozma ilamında işaret edildiği şekilde itibar tazminatı talebinin hangi nedenlerle kabul edildiği yeterince gerekçelendirilmeden talebin kabulüne karar verilmesi doğru görülmemiştir.
Öte yandan, mahkemece uyulmasına karar verilen Dairemiz bozma ilamında, başka şekilde üretim yapması mümkün bulunan araç, gereç ve makinelere el konulamayacağı, bu kapsamda el konulacak materyallerin münhasıran tecavüz teşkil eden tasarımın üretimi maksadıyla kullanılan makine teçhizat ve araç gereçler olması gerektiği belirtilerek, infazda tereddüt oluşturmayacak şekilde, el konulan ürünlerinin hangileri olduğu ve münhasıran bahsi geçen tasarımın üretiminde kullanılan ürünler olup olmadığının verilecek kararda saptanması gerektiğine işaret edilmiştir. Mahkemece bozmaya uyularak, el konulacak ürünlerin kapsam, sayı ve niteliğinin hükmün infazı aşamasında bilirkişi marifetiyle tespit edilmesi şeklinde hüküm kurulmuşsa da, anılan hüküm, infaz aşamasında oluşacak tereddüdü giderecek mahiyette değildir. Uyulmasına karar verilen Dairemiz bozma ilamında işaret edildiği şekilde el konulacak ürünlerin hangileri olduğu ve bahsi geçen ürünlerin münhasıran tecavüz teşkil eden tasarımın üretiminde kullanılıp kullanılmadığı belirlenerek sonucuna göre karar verilmesi gerekirken infazda tereddüt oluşturacak şekilde hüküm tesisi doğru görülmemiş, hükmün bu nedenle de bozulması gerekmiştir.” gereğine işaret edilerek bozulmuştur.
C. Mahkemece Bozmaya Uyularak Verilen Karar
Mahkemenin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile bozma ilamı ile değinilmeyen hüküm fıkralarına dokunulmadığı, Mahkemece itibar tazminatının koşullarının olup olmadığının tespiti için bilirkişi incelemesi yapıldığı, bilirkişi raporunda belirtildiği üzere dava dosyası kapsamında davalının davaya konu tasarımı ve/veya tasarımı uyguladığı ürünlerin “kötü şekilde” veya “uygun olmayan bir tarzda” piyasaya sürdüğüne ve bu nedenle davacı tasarımının itibarının zarara uğradığına dair herhangi bir bilgi ve belgeye rastlanmadığı anlaşıldığından itibar tazminatının reddine karar verildiği, ayrıca el koymanın münhasıran tasarımın üretiminde kullanılan şeyler için infazına karar verildiği, el koyma talebinin feri nitelikte olduğu, bu nedenle davacı vekili lehine vekalet ücretine hükmedildiği, reddedilen itibar tazminatı yönünden davalı lehine vekalet ücretine hükmedildiği, bozma sonrası yapılan yargılama giderinin de davacı taraf üzerinde bırakıldığı gerekçesiyle Mahkemenin 09.09.2014 tarih ve 2012/123 E. 2014/571 K. sayılı kararın 1,2,3,4,5,6 numaralı fıkralardaki hükümlerle 8 numaralı fıkradaki maddi tazminat ve manevi tazminata ilişkin hüküm fıkralarının ve bunun infaz şekliyle ilana dair ferilerinin ve 10,11,12 ve 13 üncü hüküm fıkralarının kesinleştiğinden bu konularda bir karar verilmesine yer olmadığına, 2009/05454 numaralı endüstriyel tasarımın münhasıran üretiminde kullanılan makine, teçhizat, her türlü üretim araçlarına el konulmasına ve esasa ilişkin hükmün kesinleşinceye kadar yukarıda belirtildiği şekilde ihtiyat-i tedbir yolu ile adı geçen işlemlerin icra yolu ile yapılmasına, davacı tarafın itibar tazminatı talebinin reddine karar verilmiştir.
IV. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Mahkemenin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacı vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
Davacı vekili temyiz dilekçesinde özetle; itibar tazminatının gerekçelendirilerek davanın kabulüne karar verilmesi gerektiğini, uzmanlığı olmayan bir bilirkişiden alınan rapora göre bu talebin reddinin doğru olmadığını, ürünlerin neler olduğu açıklanmadan el koymanın infazına karar verildiğini, itibar tazminatının şartlarının mevcut olduğunu, dosyaya sunulan bilgi ve belgelerin incelenmediğini savunarak kararın kaldırılmasını istemiştir.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Uyuşmazlık, endüstriyel tasarım tescilinin hükümsüzlüğü, sicilden terkini ile davacıya devri, tecavüzün tespiti ve önlenmesi, davalının söz konusu tasarımın üretimine ve tanıtımına ilişkin sahip olduğu kullandığı materyaller ile teçhizatlara el konulması, maddi ve manevi tazminat ve itibar tazminatına karar verilmesi istemine ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
554 sayılı KHK’nın 54 üncü maddesi.
3. Değerlendirme
Dosyadaki yazılara, Mahkemece uyulan bozma kararı gereğince hüküm verilmiş olmasına ve delillerin takdirinde bir isabetsizlik bulunmamasına göre davacı vekilinin bütün temyiz itirazları yerinde görülmemiştir.
V. KARAR
Açıklanan sebeplerle;
Davacı vekilinin yerinde görülmeyen tüm temyiz itirazlarının reddi ile usul ve kanuna uygun olan kararın ONANMASINA,
Aşağıda yazılı temyiz giderinin temyiz edene yükletilmesine,
Dosyanın Mahkemesine gönderilmesine,
10.10.2023 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.