YARGITAY KARARI
DAİRE : 11. Hukuk Dairesi
ESAS NO : 2022/3351
KARAR NO : 2023/2875
KARAR TARİHİ : 10.05.2023
MAHKEMESİ :Ticaret Mahkemesi
SAYISI : 2021/21 Esas, 2022/180 Karar
HÜKÜM : Davanın kısmen kabul kısmen reddi
Taraflar arasındaki itirazın iptali davasının bozma ilamına uyularak yapılan yargılaması sonucunda Mahkemece davanın kısmen kabulüne karar verilmiştir.
Mahkeme kararı, davacı vekili tarafından temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı vekili dava dilekçesinde; müvekkilinin Nakliyat Emtia Abonman Sigorta Poliçesi ile sigortaladığı dava dışı Nova Uluslararası Reklam ve Dekorasyon A.Ş.’ne ait emtianın davalının sorumluluğunda taşındığını, alıcı nezdinde yapılan boşaltma işlemleri esnasında ürünlerin hasarlandığının tespit edilip bu hususun tutanağa bağlandığını, sürücünün de hasarın taşıma sırasında meydana geldiğini beyan ettiğini, hasarın, taşıma güzergâhının değişmesine bağlı olarak kötü yollardan geçilip sürüş hatalarından kaynaklandığını, müvekkilinin 33.364,52 euro karşılığı 72.837,20 TL tutarındaki hasar bedelini sigortalıya ödediğini, rücuen tahsil için davalı aleyhine yapılan icra takibine vaki itirazın haksız olduğunu ileri sürerek itirazın iptalini, icra inkar tazminatının tahsilini talep etmiştir.
II. CEVAP
Davalı vekili cevap dilekçesinde; hasarın, ambalajlamanın yeterli yapılmamasından ve istifleme/yükleme hatasından kaynaklandığını, emtiaların karayolunda uluslararası nakliyatı için sözleşme (“CMR Konvansiyonu”) senedinde ambalajlama ile istiflemenin gönderen tarafından yapıldığının, bu nedenlerden doğacak hasardan taşıyanın sorumlu olmayacağının belirtildiğini, ekspertiz raporunda hasara uğrayan malların daha düşük tespit edildiğini, gönderen tarafından bir güzergah tanımlanmadığını savunarak davanın reddini istemiştir.
III. MAHKEME KARARLARI, BOZMA VE BOZMADAN SONRAKİ YARGILAMA SÜRECİ
A. Mahkemece Verilen İlk Karar
Mahkemece 21.06.2016 tarih, 2014/693 E. ve 2016/585 K. sayılı kararı ile davanın reddine karar verilmiş, davacı vekilince temyiz edilmiştir.
B. Bozma Kararı
Dairemizin 25.04.2018 tarih, 2016/10300 E. ve 2018/3117 K. sayılı kararıyla davalı taşıyıcının özellikle aracına gabarisi yüksek eşya yüklenmesine karşı çıkmaması ve bunun sonucu olarak Özbekistan gümrüğündeki gaberi kontrolünden kaçınmak amacıyla güzergah değiştirerek bozuk yoldan Kazakistan gümrüğünden geçmesi ve bozuk yol koşullarının da etkisi sebebiyle malların hasarlanmasında nezaret yükümlülüğüne aykırı davranması sebebiyle hasarın meydana gelmesindeki müterafik kusur oranının belirlenip sonucuna göre karar verilmesi gereğine işaret edilerek bozulmuştur.
C. Mahkemece Bozmaya Uyularak Verilen Karar
Mahkemenin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile meydana gelen hasarda davalının %10 oranında müterafık kusurunun bulunduğu ve toplam 2.245,36 TL asıl alacak yönünden davalının sorumlu olduğunun rapor edildiği gerekçesiyle davanın kısmen kabul kısmen reddine karar verilmiştir.
IV. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Mahkemenin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacı vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
Davacı vekili temyiz dilekçesinde özetle; yükleme göndericiye ait olsa da taşıyıcının istife nezaret ile görevli ve sorumlu olduğunu, şayet istif ve ambalajda bir eksiklik gördüyse bu durumu taşıma senedi üzerine ihtirazi kayıt olarak şerh düşmesi gerektiğini, davalının bu sorumluluğunu yerine getirmediğini, aracın yüksekliği nedeniyle şoförün güzergah değiştirdiği, yolların bozuk olduğu ve hasarlandığının davalının kabulünde olduğunu, taşıma sırasındaki hatalar nedeniyle emtiayı sabitlemeye yarayan demir çubukların dahi kırıldığını, davalının yük ve ambalaja ilişkin çekincesinin yer aldığı herhangi bir yazılı evrak bulunmadığını, bu durumda meydana gelen hasardan davalı taşıyıcının sorumlu olduğunu belirterek kararın bozulmasını istemiştir.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Dava, dava dışı sigortalıya ödenen hasar bedelinin davalı taşıyıcıdan rücuen tahsili için başlatılan icra takibine vaki itirazın iptali istemine ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
CMR Konvansiyonu’nun 17 nci maddesi, 6098 sayılı Kanun’un 51 ve 52 nci maddesi, 2004 sayılı Kanun’un 67 nci maddesi.
3. Değerlendirme
1. CMR Konvansiyonu’nun 17 nci maddesinde taşımacının, yükü teslim aldığı andan, teslim edinceye kadar, bunların kısmen veya tamamen kaybından ve doğacak hasardan sorumlu olduğu, yükün gönderici, alıcı veya bunlar adına hareket eden kişiler tarafından alınması, taşınması, yüklenmesi, yığılması veya boşaltılması halinde taşımacının sorumlu tutulamayacağı düzenlenmiştir. Ancak,CMR nin 8 inci maddesinin birinci fıkrasının (a) ve (b) bent hükümleri ile Dairemizin yerleşik uygulamalarına göre, yüklemenin taşıyıcıya ait olmadığı ve hasarın yükleme hatasından kaynaklandığı hallerde de davalı taşıyıcının işletme güvenliğine aykırı yükleme ve sabitleme yapılıp yapılmadığına nezaret görevi bulunması nedeniyle tali de olsa bir müterafik kusurundan söz etmek mümkündür.
2. Mahkemece, Dairemizin 25.04.2018 tarihli bozma ilamına uyularak ve müterafik kusur oranı belirlenerek karar verilmişse de, 6098 sayılı Kanun’ın 51 inci maddesi uyarınca tazminat, zarar verenin kusurunun ağırlığına göre belirlenmektedir. Somut olay, davalı taşıyıcının aracına gabarisi yüksek eşya yüklenmesine karşı çıkmaması ve bunun sonucu olarak Özbekistan gümrüğündeki gaberi kontrolünden kaçınmak amacıyla güzergâh değiştirerek bozuk yolu takip ederek Kazakistan gümrüğünden geçmesi ve bozuk yol koşullarının da etkisi sebebiyle malların hasarlanması şeklinde meydana gelmiştir. Bu durumda davalının nezaret yükümlülüğüne aykırı davranması sebebiyle hasarın meydana gelmesindeki müterafik kusur oranı somut olaya uygun düşmemektedir.
3.Bu durumda, somut olayın özelliğine göre zararın meydana gelmesinde davalının müterafik kusur oranı yeninden belirlenerek bir karar verilmesi için hükmün bozulmasına karar vermek gerekmiştir.
V. KARAR
Açıklanan sebeplerle;
Mahkeme kararının BOZULMASINA,Peşin alınan temyiz karar harcının istek hâlinde ilgiliye iadesine,
Dosyanın Mahkemesine gönderilmesine, 10.05.2023 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.