YARGITAY KARARI
DAİRE : 11. Hukuk Dairesi
ESAS NO : 2022/1286
KARAR NO : 2023/4997
KARAR TARİHİ : 14.09.2023
MAHKEMESİ : Ankara Bölge Adliye Mahkemesi 20. Hukuk Dairesi
SAYISI : 2020/450 Esas, 2021/1507 Karar
HÜKÜM : Esastan ret
İLK DERECE MAHKEMESİ : Ankara 1. Fikri ve Sınai Haklar Hukuk Mahkemesi
SAYISI : 2017/86 E., 2018/207 K.
Taraflar arasındaki Yeniden İnceleme Değerlendirme Kurulu (YİDK) kararının iptali, tasarım hükümsüzlüğü davasından dolayı yapılan yargılama sonunda İlk Derece Mahkemesince davanın reddine karar verilmiştir.
Kararın davacı vekili tarafından istinaf edilmesi üzerine, Bölge Adliye Mahkemesince başvurunun esastan reddine karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesi kararı davacı vekili tarafından temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı vekili dava dilekçesinde; davalının 2015/06169-1-2-3 sayılı tabak tasarımı başvurusuna davacı tarafından yapılan itirazın YİDK tarafından nihai olarak reddedildiğini, oysa dava konusu tasarımların müvekkilinin 2003/03526-3 sıra no.lu tasarımı ve 2012 tarihli kataloğunun 8-21 sayfalarında yer alan “ALİZA BONE” adlı ürünleri karşısında yeni ve ayırt edici olmadığını, söz konusu tabak tasarımlarının aynı olduğunu, dava konusu tabak tasarımlarının müvekkilinin tasarımları gibi kenarları ovalleştirilmiş kare şeklinde bulunduklarını, seçenek özgürlüğü dikkate alındığında bu formun zorunlu bir özellik olmadığını, söz konusu formun davacı tarafından geliştirildiğini ileri sürerek 2016/T-714 sayılı YİDK kararının iptali ile 2015/06169-1-2-3 sıra no.lu tasarımın hükümsüzlüğüne karar verilmesini talep etmiştir.
II. CEVAP
1.Davalı … vekili cevap dilekçesinde; Kurum kararının usul ve yasaya uygun bulunduğunu savunarak davanın reddini istemiştir.
2.Davalı Dilek Teks. Ürün San. ve Tic. Ltd. Şti. vekili cevap dilekçesinde; davacının tescilli tasarımı ve katalog ürünleri ile dava konusu tasarımın benzer olmadığını, dava konusu tasarımın porselen mutfak ürünlerinde kullanılacak desen tasarımı olduğunu, mutfak ürünlerinin şeklinin tescile konu olmadığını, tabak şeklinin zorunlu olarak geometrik şekillerden biri olacak ve içerisine yemek konulmasını sağlayacak bir derinliğe sahip olması gerektiğini, bu çerçevede dava konusu desen tasarımlarının da çok farklı olduğunu, öte yandan davacı adına tescilli tabak şeklinin de başvuruda kullanılan tabak tasarımları ile benzer olmadığını, davalı tasarımlarının davacı tasarımları karşısında yeni ve ayırt edici nitelikte olduğunu, öte yandan tasarımın öncekinden tamamen farklı olması gerekmediğini, yenilik için tasarımın temelinin tasarımcı tarafından oluşturulmasının gerekli olduğunu, davalının var olan tasarımlardan esinlenerek farklı bir desen tasarımı oluşturduğunu, burada farklılıkların benzerliklerden fazla olmasının önemli olduğunu, ayrıca bilgilenmiş kullanıcı gözü ile değerlendirme yapılması gerektiğini savunarak davanın reddini istemiştir.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile dava konusu tasarımın tabak tasarımı olduğu, tabak tasarımı söz konusu olduğunda, tabağın kullanım şekli ve işlevi açısından ortaya çıkan zorunlulukların, desen uygulamaları ile aşılabildiği, tasarımcıya bilgilenmiş kullanıcıya sunulacak farklı seçenekler konusunda özgürlük tanıdığı, tabak tasarımında sadece formun değil, desenin uygulanması ile oluşan görsel bütünlüğün önem kazandığı, tasarımların karşılaştırılmasında da bu unsurun dikkate alınması gerektiği, buna göre dava konusu tasarımların davacının 2003/03526-3 sayılı tescil başvurusuna konu olan tabak tasarımı ve 2012 yılı kataloğunda yer alan ürünler karşısında yeni ve ayırt edici olduğu gerekçesiyle davanın reddine karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacı vekili istinaf başvurusunda bulunmuştur.
B. İstinaf Sebepleri
Davacı vekili istinaf dilekçesinde özetle; İlk Derece Mahkemesince alınan bilirkişi raporunda dava konusu tasarımlar ile müvekkilinin tescilli tasarımı ve 2012 tarihli kataloğunda yer alan ürünlerin genel form ve şekil itibariyle birbirinin aynısı ve benzeri olduğu, bu şekillerin bilgilenmiş kullanıcı tarafından dahi ayırt edilemeyeceği hususlarının tespit edildiğini, buna rağmen dava konusu tabak tasarımlarının desen ihtiva etmesi nedeniyle yeni ve ayırt edici olduklarının belirtildiğini, ancak dava konusu tasarımın desen değil tabak tasarımı olduğunu, dava konusu tasarıma konu tabak ürünleri üzerine yer alan desenlerin de yeni ve ayırt edici olmayan kamuya mal olmuş desenler olduğunu, yine İlk Derece Mahkemesince dava konusu tasarımlar bakımından seçenek özgürlüğü bulunduğu kabul edilmesine rağmen müvekkilinin tasarımı ile aynı formda olan tasarımların yeni ve ayırt edici olduğu yönündeki gerekçenin kabul edilmeyeceğini, dava konusu tasarımda kullanılan tabak formunun müvekkili tarafından geliştirildiğini belirterek İlk Derece Mahkemesi kararının kaldırılarak davanın kabulüne karar verilmesini istemiştir.
C. Gerekçe ve Sonuç
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile dava konusu tasarımın tabak tasarımı olduğu, tasarımın tarifnamesinde açıklandığı üzere sadece tabak formunun değil desen uygulanması ile oluşan genel bütünlüğün tasarımın koruma kapsamında olduğu, İlk Derece Mahkemesince görüşüne başvurulan ve aralarında endüstriyel tasarım konusunda uzman bilirkişilerin hazırladığı raporda, birbirleriyle kıyaslanan tasarımların ilke olarak farklılıklarından çok ortak özelliklerinin değerlendirilmesine ağırlık verilerek ve tasarımcının tasarımı geliştirme açısından ne kadar seçenek özgürlüğüne sahip olduğu göz önüne alınarak yapılan karşılaştırmada dava konusu tasarımın davacıya ait 2003/03526-3 sayılı tasarım ve 2012 yılı kataloğunda yer alan ürünler karşısında yeni ve ayırt edici olduğunun belirlendiği, bilirkişi raporunun hüküm kurmaya ve denetime elverişli bulunduğu gerekçesiyle davacı vekilinin istinaf başvurusunun esastan reddine karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacı vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
Davacı vekilince, istinaf dilekçesinde ileri sürülen gerekçeler, İlk Derece Mahkemesince tabağın kullanım şekli ve işlevi açısından ortaya çıkan zorunlulukların desen uygulamalarıyla aşılabileceğine dair tespitinin kamu düzenine aykırılık oluşturduğunu ve re’sen dikkate alınacak nedenlerle Bölge Adliye Mahkemesi kararının bozulması istenmiştir.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Uyuşmazlık, davaya konu YİDK kararının isabetli olup olup olmadığı ve başvuruya konu tasarımın hükümsüzlüğü koşullarının oluşup oluşmadığı noktalarında toplanmaktadır.
2. İlgili Hukuk
1. 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nun (6100 sayılı Kanun) 369 uncu maddesinin birinci fıkrası ile 370 ve 371 inci maddeleri.
2. 554 sayılı Endüstriyel Tasarımların Korunması Hakkında Kanun Hükmünde Kararname’nin 5 ve 6 ncı maddesi.
3. Değerlendirme
1.Bölge adliye mahkemelerinin nihai kararlarının bozulması 6100 sayılı Kanun’un 371 inci maddesinde yer alan sebeplerden birinin varlığı hâlinde mümkündür.
2.Temyizen incelenen karar, tarafların karşılıklı iddia ve savunmalarına, dayandıkları belgelere, uyuşmazlığa uygulanması gereken hukuk kuralları ile hukuki ilişkinin nitelendirilmesine, dava şartlarına, yargılama ve ispat kuralları ile kararda belirtilen gerekçelere göre usul ve kanuna uygun olup davacı vekilince temyiz dilekçesinde ileri sürülen nedenler kararın bozulmasını gerektirecek nitelikte görülmemiştir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeplerle;
Temyiz olunan Bölge Adliye Mahkemesi kararının 6100 sayılı Kanun’un 370 inci maddesinin birinci fıkrası uyarınca ONANMASINA,
Aşağıda yazılı temyiz giderinin temyiz edene yükletilmesine,
Dosyanın İlk Derece Mahkemesine, kararın bir örneğinin Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine,
14.09.2023 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.