YARGITAY KARARI
DAİRE : 11. Hukuk Dairesi
ESAS NO : 2022/1165
KARAR NO : 2023/3554
KARAR TARİHİ : 07.06.2023

MAHKEMESİ :Ticaret Mahkemesi
SAYISI : 2021/402 Esas, 2021/852 Karar
HÜKÜM : Konusuz kalan davada karar verilmesine yer olmadığı

Taraflar arasındaki nakliyat emtia sigorta poliçesine dayalı rücuen tazminat davasının bozma ilamına uyularak yapılan yargılaması sonucunda Mahkemece konusuz kalan davada karar verilmesine yer olmadığına karar verilmiştir.

Mahkeme kararı, Yargıtayca duruşma istemli olarak davalı vekili, duruşma istemi olmaksızın davacı vekili tarafından temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildi. Duruşma için belirlenen 06.06.2023 günü başkaca gelen olmadığı yoklama ile anlaşılmış olup hazır bulunan davalı vekili Av. E….. dinlenildikten sonra duruşmalı işlerin yoğunluğu ve süre darlığından ötürü işin incelenerek karara bağlanması ileriye bırakıldı. Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip, gereği düşünüldü.

I. DAVA
Davacı vekili dava dilekçesinde; müvekkili şirketin nakliyat emtia sigorta sözleşmesi ile Samir Metal San. ve Tic. A.Ş.’ye ait 60 palet, brüt 102.116 kg bakır katot emtiansını sigortaladığını, sigortalı malların Tunet Lojistik Uluslararası Taşımacılık Gıda Pet. İnş. Tur. San. Tic. Ltd. Şti.’nin organizasyonu altında, diğer davalı taşıyıcı Raysa Transport Otomotiv Gıda Turizm İnşaat San. ve Tic. Ltd. Şti. ile Malkoçoğlu Ulus. Nak. San. ve Tic. Ltd. Şti.’nin fiili taşıması altında Kazakistan’dan Türkiye’ye taşınmak üzere 28.07.2011 tarihinde tam ve sağlam olarak teslim edildiğini, ancak emtianın eksik teslim edildiğini, bunun karşılığında sigortalısına 125.277,41 USD emtia bedeli, 1.965,98 USD navlun bedeli olmak üzere toplam 127.243,39 USD ödeme yaptığını, davalı taşıyıcının zarardan sorumlu olduğunu ileri sürerek Eşyaların Karayolundan Uluslararası Nakliyatı İçin Mukavele Sözleşmesi (CMR Konvansiyonu) hükümleri uyarınca 127.243,39 USD sigorta tazminatının davalıdan tahsilini talep etmiştir.

II. CEVAP
Davalı vekili cevap dilekçesinde; dava dilekçesinin usulüne uygun davalı müvekkil şirkete tebliğ edilmediğinden taraf teşkili sağlanmadığını, savunarak davanın reddine karar verilmesini istemiştir. istemiştir.

III. MAHKEME KARARLARI, BOZMA VE BOZMADAN SONRAKİ YARGILAMA SÜRECİ
A. Mahkemece Verilen Karar
Mahkemece 10.12.2019 tarih, 2019/291 E. ve 2019/1170 K. sayılı kararı ile dava dışı sigortalı tarafından Kazakistan’dan satın alınan bakır katot emtiasının 5 adet tır ile Kazakistan’dan Türkiye’ye sevk edilmek üzere tam ve hasarsız teslim alındığı, varma yerinde emtianın eksik çıktığı, zayi olan emtia bedelinin dava dışı sigortalıya ödendiği, dava konusu taşıma işinde üst/akdi taşıyıcının Tunet Lojistik…Ltd. Şti. olduğu, alt/fiili taşıyıcının Malkoçoğlu…Ltd. Şti. İle Raysa Transport Otomotiv Gıda Tur. İnş. San. ve Tic. Ltd. Şti. olduğu, davalı taşıyıcıların meydana gelen zarardan müştereken ve müteselsilen sorumlu olduğu, davalı taşıyıcıların bu yönden pasif husumet ehliyetlerinin olduğu, davalı Malkoçoğlu…Ltd. Şti.nin CMR sigortacısı davalı Lutz Assekurranz-Makler Gmbh’nin poliçe limiti ile sorumlu olduğu, CMR sigortacısı ile taşıyan arasındaki poliçede yer alan Alman Hukukunun uygulanacağına ve Münih Mahkemelerinin yetkili olacağına ilişkin hükmün poliçe taraflarını bağladığı gerekçesiyle davanın kabulüne karar verilmiş, Raysa Transport Otomotiv Gıda Tur. İnş. San. ve Tic. Ltd. Şti. vekilince karar temyiz etmiştir.

B. Bozma Kararı
Dairemizin 09.02.2021 tarih, 2020/908 E. ve 2021/1010 K. sayılı kararıyla Malkoçoğlu Ulus Nak. San. ve Tic. Ltd. Şti ile diğer davalı Raysa Transport Otomotiv Gıda Turizm İnşaat San. ve Tic. Ltd. Şti. arasında imzalanan taşit kira sözleşmesine göre temyiz eden davalı Raysa Transport Otomotiv Gıda Turizm İnşaat San. ve Tic. Ltd. Şti. taşımada kullanılan aracı Malkoçoğlu Ulus Nak. San. ve Tic. Ltd. Şti.’ye kiralamış olduğu, taşıt kira sözleşmesinin CMR Konvansiyonuna tabi olmadığı, davalı Raysa Transport Otomotiv Gıda Turizm İnşaat San. ve Tic. Ltd. Şti.’nin CMR Konvansiyonu hükümleri kapsamında kendi nam ve hesabına taşıma yaptığının ispatlanamadığı, taşıt kira sözleşmesindeki müteselsil sorumluluk hükümlerinin sadece sözleşmesinin taraflarını bağlayacağı, diğer taraftan, dava dışı sigortalı Samir Metal San. ve Tic. A.Ş. ile davalı Raysa Transport Otomotiv Gıda Turizm İnşaat San. ve Tic. Ltd. Şti. arasında veya davalı Raysa Transport Otomotiv Gıda Turizm İnşaat San. ve Tic. Ltd. Şti. İle fiili taşıyan Malkoçoğlu Ulus Nak. San. ve Tic. Ltd. Şti arasında bir taşıma ilişkisi bulunmadığı gözetilerek sonucuna göre bir karar verilmesi gerektiğine işaret edilerek karar bozulmuştur.

C. Mahkemece Bozmaya Uyularak Verilen Karar
Mahkemenin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile davacı vekilinin rücuen tazminat davasına konu borcun icra kanalıyla tamamen tahsil edildiğini beyan ettiğinden davanın konusuz kaldığı anlaşılmakla davanın esası hakkında karar verilmesine yer olmadığına, dava açılmasına davalı Raysa Transport Otomotiv Gıda Turizm İnşaat San. ve Tic. Ltd. Şti. sebebiyet vermediğinden yargılama giderlerinden davacı tarafın sorumlu tutulmasına karar verilmiştir.

IV. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Mahkemenin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde taraf vekilleri temyiz isteminde bulunmuştur.

B. Temyiz Sebepleri
1. Davacı vekili temyiz dilekçesinde özetle; davalı taşıma ilişkisine taraf değilse davanın pasif husumet yokluğundan reddi ile maktu vekâlet ücretine hükmedilmesi gerektiğini belirterek kararın bozulmasını istemiştir.

2. Davalı vekili temyiz dilekçesinde özetle; vekâlet ücretinin karar tarihindeki döviz kuruna göre hesaplanması ve ödenen harçların iadesi gerektiğini belirterek kararın bozulmasını istemiştir.

C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Dava, nakliyat emtia sigorta poliçesine dayalı rücuen tazminat istemine ilişkin olup, Uyuşmazlık, davacının alacağını cebri icra yoluyla diğer sorumlulardan tahsil etmesi üzerine verilecek karar ve sonuç hükümlerine ilişkindir.

2. İlgili Hukuk
6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nun 312 nci maddesinin ikinci fıkrası.

3. Değerlendirme
Dosyadaki yazılara, mahkemece uyulan bozma kararı gereğince hüküm verilmiş olmasına ve delillerin takdirinde bir isabetsizlik bulunmamasına davalının daha önce yatırdığı temyiz peşin harçlarının bozma ilamı ile davalıya iade edilmiş olmasına göre, taraf vekillerinin bütün temyiz itirazları yerinde görülmemiştir.

V. KARAR
Açıklanan sebeplerle;
Taraf vekillerinin yerinde görülmeyen tüm temyiz itirazlarının reddi ile usul ve kanuna uygun olan kararın ONANMASINA,

Aşağıda yazılı temyiz giderlerinin temyiz edenlere ayrı ayrı yükletilmesine,

Dosyanın Mahkemesine gönderilmesine 07.06.2023 tarihinde oy çokluğuyla karar verildi.

KARŞI OY

Hükmüne uyulan Dairenin 09.02.2021 tarihli bozma ilamında davalı Raysa Transport Ltd. Şti. ile dava dışı sigortalı arasında taşıma ilişkisi bulunmadığı gözetilerek sonucuna göre karar verilmesi gereğine işaret edilmiş,

Yerel Mahkemece bozma ilamına uyularak, takibe konu borcun diğer davalı tarafından icra dosyasına ödendiği, davanın konusunun kalmadığı gerekçesiyle davanın esası hakkında karar verilmesine yer olmadığına karar verilmiştir.

Uyuşmazlık, takibe konu borcun diğer davalı tarafından ödenmesi nedeniyle davalı Raysa Transport Ltd. Şti. yönünden davanın taraf sıfatı yokluğu nedeniyle reddine mi, yoksa davanın konusunun kalmaması nedeniyle karar verilmesine yer olmadığına mı karar verileceğine ilişkindir.

Sıfat, dava konusu subjektif hak ile taraflar arasındaki ilişki olup, bir sübjektif hak kendisinden davalı olarak istenebilecek olan kişi, o hakka uymakla yükümlü (borçlu) olan kişidir (davalı sıfatı, pasif husumet).

Sıfatın usul hukukunu ilgilendiren yönü, bir davanın taraflarının o davada gerçekten taraf sıfatına sahip değilse mahkemenin dava konusu hakkın esası (mevcut olup olmadığı) hakkında inceleme yapıp karar vermemesidir.

Somut uyuşmazlık yönünden, davalı Raysa Transport Ltd. Şti.’nin taşıma ilişkisinin süjesi olmaması nedeniyle davada taraf sıfatı (pasif husumet) bulunmadığından aleyhindeki davanın pasif husumet yönünden reddine ve karar tarihindeki Avukatlık Asgari Ücret Tarifesinin 7/2 maddesi gereğince vekalet ücretine hükmedilmesi gerekmektedir.

Yerel Mahkemece, kendisine husumet tevcih edilemeyen davalı hakkında yazılı şekilde esastan inceleme yapılarak karar verilmesi ve lehine nisbi vekalet ücreti takdiri doğru değildir.

Davacı vekilinin bu yöne ilişkin temyiz isteminin kabulü ile yerel mahkeme kararının bozulmasına karar verilmesi gerekirken yazılı şekilde davacı vekilinin temyiz isteminin reddine ilişkin çoğunluk görüşüne karşıyım.