YARGITAY KARARI
DAİRE : 11. Hukuk Dairesi
ESAS NO : 2021/6308
KARAR NO : 2023/4227
KARAR TARİHİ : 06.07.2023
MAHKEMESİ : Ankara 3. Fikrî ve Sınaî Haklar Hukuk Mahkemesi
SAYISI : 2020/231 Esas, 2021/254 Karar
HÜKÜM : Asıl davanın kısmen kabulüne, birleşen davada yeniden
hüküm kurulmasına yer olmadığına
Taraflar arasındaki asıl dava faydalı modele tecavüzün tespiti, men’i, maddi ve manevi tazminat, birleşen dava faydalı modelin hükümsüzlüğü davasının bozma ilamına uyularak yapılan yargılama sonucunda Mahkemece asıl davanın kısmen kabulüne birleşen davada yeniden hüküm kurulmasına yer olmadığına karar verilmiştir.
Mahkeme kararı, asıl davada davalı vekili tarafından temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı-birleşen davada davalı vekili dava dilekçesinde, asıl davada, müvekkilinin ‘Otomatik Altıgen Tel Örme Makinesi’ ve ‘Hareketli Tel Yükleme Direkli Otomatik Kafes Tel Örme Makinesi’ isimli faydalı modellerin sahibi olduğunu, müvekkili şirketin eski bir çalışanı olan davalının zikredilen faydalı modelleri birebir kopyalayarak ürettiği makineleri satışa sunmak suretiyle müvekkilinin faydalı model tescilinden doğan haklarına tecavüz ettiğini ileri sürerek, tecavüzün tespitini, önlenmesini ve menini, davalı tarafından üretilen ve tecavüz teşkil eden 2 adet makineye ve zikredilen makinelerin üretiminde kullanılan vasıtalara bulundukları yerde el konulmasını ve saklanmalarını, 10.000,00 TL maddi ve 20.000,00 TL manevi tazminatın davalıdan tahsilini ve hükmün ilanını talep etmiş, 09.06.2020 tarihli ıslah dilekçesi ile maddi tazminat talebini 111.534,20 TL’ye çıkarmış, birleşen davanın reddini istemiştir.
II. CEVAP
Davalı-birleşen davada davacı vekili cevap dilekçesinde; asıl davanın reddini, birleşen davada ise, davalı şirkete ait faydalı modellerin yenilik vasfını haiz olmadığını, davalının faydalı model tesciline konu ürünleri tescil başvurusundan evvel kamuya açıkladığını, zikredilen ürünlerin fuarlarda ve davalıya ait internet sitesinde sergilendiğini ileri sürerek, davalıya ait “Otomatik Altıgen Tel Örme Makinesi” ve “Hareketli Tel Yükleme Direkli Otomatik Kafes Tel Örme Makinesi” isimli faydalı modellerin hükümsüzlüğü ile sicilden terkinini talep etmiştir.
III. MAHKEME KARARLARI, BOZMA VE BOZMADAN SONRAKİ YARGILAMA SÜRECİ
A. Mahkemece Verilen Karar
Mahkemece 26.04.2016 tarih, 2013/297 E. ve 2016/80 K. sayılı kararı ile davalı yanca üretilen makinelerin davacıya ait faydalı modellere tecavüz eder nitelikte bir unsur içermediği gerekçesiyle asıl davanın reddine, davacı karşı davalıya ait 2011/12331 nolu faydalı modelin 1-18 ve 21-26 nolu istemlerinin yenilik vasfını haiz olmadığı gerekçesiyle anılan istemler bakımından hükümsüzlüğü ile sicilden terkinine, 2011/12331 nolu faydalı modelin 1 ve 20 nolu istemleri ile 2011/11015 Y sayılı faydalı model hakkındaki davanın ise reddine karar verilmiş, davacı karşı davalı vekili temyiz etmiştir.
B. Bozma Kararı
Dairemizin 10.12.2018 tarih, 2018/3668 E. ve 2018/7788 K. sayılı kararıyla davacı karşı davalı vekilinin rapora karşı itirazları incelenerek sonucuna göre karar verilmesi gerekirken eksik incelemeye dayalı bilirkişi raporuna dayanılarak asıl davada TR 2011 11015 Y sayılı ‘Hareketli Tel Yükleme Direkli Otomatik Kafes Tel Örme Makinesi’ isimli faydalı modele tecavüzün önlenmesi talebinin reddine karar verilmesinin doğru görülmediği gerekçesiyle bozulmuştur.
C. Mahkemece Bozmaya Uyularak Verilen Karar
Mahkemenin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı, 27.01.2021tarihli bilirkişi raporunda, TR 2011 11015 Y sayılı faydalı modelin 1 nolu ana isteminde yer alan tüm unsurları içeren, bir tel örme makinesi olduğu, davacı-karşı davalı tarafından Çorum 3. Asliye Hukuk Mahkemesinin 2013/59 D.İş sayılı dosya ile tespiti yapılan makinenin TR 2011 11015 Y sayılı faydalı model belgesinin koruma kapsamında olduğu sonuç ve kanaatine varıldığı, davacının 2013 yılında dava konusu TR 2011 11015 Y nolu faydalı Modele ait 2.323.629,07 TL tutarındaki satışlarından elde etmiş olduğu ortalama kârı; bu satış bedelinin %48 olan 1.115.341,95 TL olduğu, davalının faydalı modele tecavüzünün davacının yoksun kaldığı kazacına etkisinin %10 olacağı kanaatine varıldığı, tarafların ekonomik durumları, ihlâl olunan hakkın mahiyeti, ihlalin etkileri, ihlalin ulaştığı kitle, fiilin ve kusurun ağırlığı, paranın satın alma gücü, davalının elde etmesi mümkün görülen menfaat, ibraz olunan belgeler ve eylemin gerçekleştirilme biçimi karşısında manevî tazminat miktarının 10.000,00 TL olarak saptanmasının hakkaniyete uygun olduğu, davalının dava konusu TR 2011 11015 Y nolu faydalı modele tecavüzünden dolayı davacının yoksun kaldığı kazancın (2013 Yılı faydalı model satışından elde etmiş olduğu 1.115.341,95 TL ortalama karının %10’u olan) 111.534,20 TL olarak hesaplanacağı gerekçesiyle asıl davanın kısmen kabulüne, davacı adına tescilli 2011/11015 Y sayılı faydalı modelden doğan haklarına tecavüz teşkil eden fiillerin durdurulmasına ve önlenmesine, tecavüz ile ortaya çıkan hukuka aykırılığın sonuçlarının ortadan kaldırılmasına, taklit edilerek ve birebir kopyalanarak üretilen makinalara ve üretimde kullanılan vasıtalara el konulmasına ve imhasına, 111.534,20 TL maddi, 10.000,00 TL manevi tazminatın dava tarihinden itibaren işleyecek yasal faizi ile birlikte davalıdan alınarak davacıya verilmesine, kararın masrafı davalıya ait olmak üzere ilgililere tebliğine ve ulusal çapta yayın yapan bir gazetede bir defa
ilanına, fazlaya dair istemlerin reddine, birleşen karşı dava kesinleşmiş olduğundan yeniden hüküm kurulmasına yer olmadığına karar verilmiştir.
IV. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Mahkemenin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde asıl davada davalı vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
Asıl davada davalı vekili temyiz dilekçesinde özetle; delillerin değerlendirilmesinde hataya düşüldüğünü, Çorum Asliye Hukuk Mahkemesi’nin 2013/59 D.İş sayılı dosyasıyla Hanifi Uğur isimli kişinin işyerinde yapılan bilirkişi incelemesine konu makinenin müvekkiline ait olmadığı gibi müvekkil tarafından üretildiği veya satıldığına ilişkin bir delilin bulunmadığını, bu hususun davacı tarafından ispat da edilemediğini, mahkeme kararında Çorum Asliye Hukuk Mahkemesi’nin 2013/59 D.İş sayılı dosyasına konu makinenin müvekkili tarafından üretildiği veya satıldığı yönünde bir değerlendirmede bulunulmadığını, faydalı modelden kaynaklanan haklara tecavüzün değerlendirildiği bilirkişi raporları arasındaki çelişki giderilmeksizin ve hukuka aykırı raporun benimsenerek hüküm kurulmasının hatalı olduğunu, maddi tazminat hesabına ilişkin bilirkişi raporlarının Yargıtay İçtihatlarına ve kanuna aykırı olup bu raporların benimsenerek hüküm kurulmasının usule aykırı olduğunu, zaman aşımı itirazlarının dikkate alınmadığını, kanunlarda yer almayan hukuki müeyyidelere hükmedilmesinin hukuka aykırı olduğunu ileri sürerek kararın bozulmasını istemiştir.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Asıl dava faydalı modele tecavüzün tespiti, men’i, maddi ve manevi tazminat, birleşen dava faydalı modelin hükümsüzlüğü istemine ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
551 sayılı Patent Haklarının Korunması Hakkında Kanun Hükmünde Kararname’nin (551 sayılı KHK) 136 ncı maddesi.
3. Değerlendirme
Dosyadaki yazılara, mahkemece uyulan bozma kararı gereğince hüküm verilmiş olmasına ve delillerin takdirinde bir isabetsizlik bulunmamasına göre, asıl davada davalı vekilinin bütün temyiz itirazları yerinde görülmemiştir.
V. KARAR
Açıklanan sebeple;
Asıl davada davalı vekilinin yerinde görülmeyen tüm temyiz itirazlarının reddi ile usul ve kanuna uygun olan kararın ONANMASINA,
Aşağıda yazılı temyiz giderlerinin temyiz eden asıl davada davalı …’a yükletilmesine,
Dosyanın Mahkemesine gönderilmesine, 06.07.2023 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.