YARGITAY KARARI
DAİRE : 11. Hukuk Dairesi
ESAS NO : 2021/5322
KARAR NO : 2023/683
KARAR TARİHİ : 08.02.2023
MAHKEMESİ : …. Bölge Adliye Mahkemesi 20. Hukuk Dairesi
HÜKÜM : Esastan ret
Taraflar arasındaki tescilli faydalı modelden doğan haklara tecavüzün ve haksız rekabetin tespiti, men’i, ref’i ve manevi tazminat davasından dolayı yapılan yargılama sonunda, İlk Derece Mahkemesince davanın kısmen kabulüne karar verilmiştir.
Kararın, davalı vekili tarafından istinaf edilmesi üzerine Bölge Adliye Mahkemesi başvurunun esastan reddine karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesi kararı davalı vekili tarafından temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı vekili dava dilekçesinde, müvekkilinin cam balkon sektöründe uzun zamandan beri faaliyet gösteren bir firma olduğunu, … Y sayılı faydalı model belgesine sahip bulunduğunu, davalı firmanın müvekkiline ait faydalı model konusu ürünün ticaretini yaptığını, bu durumun Anadolu 1. Fikri ve Sınaî Haklar Hukuk Mahkemesinin 2016/13 D. İş sayılı dosyası ile tespit edildiğini, İzmir Fikri ve Sınaî Haklar Hukuk Mahkemesinin 2015/2 D.İş sayılı dosyası kapsamında yapılan tespitte de dava dışı Freelife firmasının ürünlerini işbu dosyanın davalısından temin ettiğini beyan ettiğini, davalı eylemlerinin müvekkilinin faydalı modelden doğan hakkının ihlali niteliğinde olduğunu ileri sürerek davalının müvekkiline ait faydalı modelden doğan haklarını ihlal etmesi sebebiyle tecavüzünün men’i ve ref’i ile şimdilik 50.000,00 TL manevi tazminatın dava tarihinden itibaren avans faiziyle birlikte davalıdan tahsiline, hüküm özetinin ilanına karar verilmesini talep etmiştir.
II. CEVAP
Davalı vekili cevap dilekçesinde, dava dışı Freelife firmasının ürünlerinin davacı tarafından Çin’den ithal edilen ürünler olduğunu, davacının tecavüz olduğunu ileri sürdüğü ürünlerin Alya Cam ve Özgür Medikal isimli şirketlere ait faydalı model kapsamında bulunduğunu, davacı ile şifahen yaptıkları anlaşma ile üretim yapıp görselleri kullandıklarını, davacı ile aralarındaki bu ilişkiyi ispatlayacak ıslak imzalı belgelerin bulunduğunu, dava dilekçesindeki iddiaların asılsız olduğunu, kusurlarının bulunmadığını savunarak davanın reddini istemiştir.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile davalıya ait gerek OU-14 kodlu, gerekse OÜ-15 kodlu ürünlerin, tüm istemleri itibariyle davacının … Y sayılı faydalı model belgesinin koruma kapsamında kalan ürünler olduğu, davalının savunmasını başka bir tescilli hakka dayandırdığı; ancak 551 sayılı Patent Haklarının Kanun Hükmünde Kararname’nin (551 sayılı KHK) 78 inci maddesi gereği sonraki tarihli faydalı model belgesi sahibine, belgeye konu buluş üzerinde 551 sayılı KHK ile verilen hakları sağlasa da daha önceki bir patent ile korunan buluşu kullanma hakkını sağlamayacağı gerekçesiyle davanın kısmen kabulüne, davalının eylemlerinin davacının … Y sayılı faydalı modele tecavüz ve haksız rekabet teşkil ettiğinin tespitine, davalının faydalı modele tecavüzünün men’ine ve ref’ine, tecavüz konusu ürünlerin üretiminin ve satışının sonlandırılmasına, ürünlerin her türlü katolog, broşür, internet sitesi ve tanıtıcı dokümandan kaldırılmasına, tecavüz teşkil eden her türlü ticari faaliyetin sonlandırılmasına, faydalı model konusu ürünlerin üretimine yarayan kalıpların toplatılmasına, imhasına, 15.000,00 TL manevi tazminatın dava tarihinden itibaren işleyecek avans faizi ile birlikte davalıdan alınarak davacıya ödenmesine, fazlaya ilişkin talebin reddine, hüküm özetinin ilanına karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalı vekili istinaf başvurusunda bulunmuştur.
B.İstinaf Sebepleri
Davalı vekili istinaf dilekçesinde özetle; müvekkili şirketin kendi ürünlerinin üretimini yapıp piyasaya sürerken, davacı şirket yetkililerinin müvekkil şirket ile görüşerek birlikte iş yapabileceklerini ve kendi ürünlerini satabileceklerini söylediğini, akabinde tarafların şifahen anlaştığını ve müvekkili şirketin davacı şirketten söz konusu faydalı model belgeli ürünü alıp ürüne ilişkin görselleri de internet sitesine koyduğunu, müvekkili şirketin satın alma işleminden sonra davacı taraftan bu konuda fatura istediğini; ancak bu isteğin davacı şirket tarafından reddedildiğini, müvekkili şirketçe 26.09.2016 tarihli dilekçelerinin ekinde bu alıma ilişkin olarak davacı firmaya verilen davacı firmanın ciroladığı ya da davacı şirket nezdinde sigortalı çalışanlar adına düzenlenen ya da davacı şirket nezdinde sigortalı çalışanlar tarafından cirolanan 5 adet senet ve bu senetlere ilişkin ödeme dekontları ve müvekkili şirket ile davacı şirketin karşılıklı gayri resmî cari hesap ekstrelerinin sunulduğunu, hatta müvekkili şirketin düzenlemiş olduğu cari hasep ekstresini, yine senetlerde de adı geçen ve davacı şirket nezdinde sigortalı çalışan … tarafından aslını elden teslim aldığına dair ıslak imzalı belgenin bulunduğunu, davacı şirket tarafından düzenlenen cari hesap ekstrelerinde yazan “zambak düz teker ve zambak t teker” ürünlerin de dava konusu ürünler olduğunu, müvekkilinin dava dışı FREELIFE isimli firmaya sattığı ürünlerin de bu ürünler olup davacının Çin’den ithal ettiği ürünler olduğunu, İzmir Fikri ve Sınaî Haklar Hukuk Mahkemesinin 2015/2 D. İş sayılı dosyası kapsamında ürünün ithal edildiği kutularıyla birlikte tespit edildiğini, Mahkemece davacının gümrükten ithal ettiği mallara ilişkin olarak Gümrük ve Ticaret Bakanlığına ve/veya ilgili kurum/kurumlara müzekkere yazılarak bu hususun tespiti talebinin kabul edilmeyip bu konuda bir inceleme ve araştırma yapılmadan karar verildiğini, OÜ-015 kodlu ürünün davacının patentli ürününden farklı bir ürün olup… sayılı faydalı model belgesi ile Alya Cam Yapı Sistemleri İnş. San. ve Tic. Ltd. Şti. isimli şirkete ait bulunduğunu, müvekkili şirketin bu ürünü üretmeye, kullanmaya ve satmaya izninin olduğunu, OÜ-014 kodlu ürünün ise 2014/9577 nolu faydalı model belgesi ile Özgür Medical firmasına ait olup müvekkil şirketin bu ürünleri de fatura karşılığında aldığını ve ücretini ödediğini, müvekkilinin basiretli bir tacir gibi aldığı ürünlerin tescilinin ya da patent/faydalı model belgesinin olup olmadığını araştırarak satın aldığını, tazminata hükmedilebilmesi için tazminat isteyen tarafın izinsiz üretilen üründen dolayı ticari itibarının zarar görmesinin gerektiğini, bir zararın varlığı halinde ise olayın özelliklerine ve şartlarına göre tarafların kusurları oranında hakim tarafından takdiri olarak belirlenen miktara manevi tazminat olarak hükmedileceğini, bu olayda müvekkilinin bir kusurunun bulunmadığını, aksinin kabulü halinde dahi bir tazminata hükmedilecekse bile müvekkilinin iyi niyetli oluşunun ve kusurunun bulunmayışı ile manevi tazminatın bir zenginleşme aracı olmaması hususunun da göz önünde bulundurularak uygun bir tazminata hükmedilmesi gerektiğini ileri sürerek Mahkemenin kararının kaldırılmasını ve davanın reddine karar verilmesini istemiştir.
C. Gerekçe ve Sonuç
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile Mahkemenin vakıa ve hukuki değerlendirmesinde usul ve esas yönünden yasaya aykırılık bulunmadığı, Mahkemece hükme esas alınabilecek nitelikteki bilirkişi raporunda davacıya ait faydalı model belgesi konusu buluşlar ile davalıya ait ürünlerin karşılaştırılması sonucunda, davalı tarafta ait ürünlerin, bilgilenmiş kullanıcı üzerinde yarattığı genel izlenimin, davacı adına … Y sayılı faydalı model belgesi ile tescilli 1 ve 2 numaralı istemlerle belirgin derecede aynı olduğunun tespit edildiği, 551 sayılı KHK’nın 166 ncı maddesi atfıyla somut uyuşmazlığa uygulanması gereken 78 inci maddesi uyarınca faydalı model sahibinin, faydalı modelini kendi faydalı modelinden daha önceki rüçhan tarihine sahip olan faydalı model sahiplerinin açmış olduğu tecavüz davasında bir savunma gerekçesi olarak ileri sürmesinin mümkün olmadığı, dolayısıyla davacının faydalı modeline tecavüz oluşturan ürünlerin, sonraki tarihli faydalı model belgeleri kapsamında üretilip üretilmediklerinin eldeki davaya etkisinin olmadığı, Yargıtay 11. Hukuk Dairesinin 22.04.2015 tarih, 2015/537 E. ve 5704 K. sayılı kararının da bu yönde olduğu, yine davalı tarafça cevap dilekçesi ile dava konusu üretimlerinin, davacı ile aralarındaki sözlü anlaşmaya dayanılarak davacının rızası ile yapıldığı savunulmuşsa da davacı vekilinin de 18.10.2016 tarihli replik dilekçesi ile davalının müvekkili şirket ile arasında ihlale konu ürünler yönünden hiçbir ticari ilişkisinin bulunmadığını bildirdiği, davalının ise anılan savunmasını ispat için 5 adet, lehtarı davalı olmayan, okunaksız senet fotokopisi ile bir adet her zaman düzenlenebilecek nitelikteki gayri resmi cari hesap ekstresi başlıklı bilgisayar çıktısı sunduğu, dolayısıyla davalının anılan savunmasını ispat edemediği gibi bu savunması dava konusu ürünlerin davacıya ait olduğunu bildiği anlamına geleceğinden, Mahkemece davalının kusurlu bulunarak davacının uğradığı manevi zarardan sorumlu tutulmasında da bir isabetsizliğin olmadığı gerekçesiyle davalı vekilinin istinaf başvurusunun esastan reddine karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A.Temyiz Yoluna Başvuranlar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalı vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri:
Davalı vekili temyiz dilekçesinde özetle; istinaf dilekçesinde ileri sürülen sebepleri tekrar ederek kararın bozulmasını istemiştir.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Uyuşmazlık, faydalı model belgesine tecavüzün ve haksız rekabetin tespiti, tecavüzün men’i ve ref’i, manevi tazminat istemine ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
551 sayılı KHK’nın 166 ncı maddesi atfıyla 78 inci ve 136 ncı maddesi, 6012 sayılı Türk Ticaret Kanunu’nun 54 üncü ve devamı maddeleri,
3. Değerlendirme
1.Bölge adliye mahkemelerinin nihai kararlarının bozulması 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nun (6100 sayılı Kanun) 371 inci maddesinde yer alan sebeplerden birinin varlığı hâlinde mümkündür.
2.Davalıya isnat olunan eylemlerden; davalının muavin defter kayıtlarında yer alan ve davacı menşeli olan ürünlerin üçüncü kişiye satılması eyleminin tecavüz teşkil etmediği, Özgür Medikal isimli şirketten alınan emtia yönünden ise eylem tecavüz teşkil etse de isnat olunan ürünlerin bu firma adına tescilli faydalı modele dayalı olması ve fatura karşılığı alınmış olması nedeniyle eylemde tazminata hüküm olunmasını gerektirecek ölçüde kusurun ispat edilememiş olduğu; isnat olunan üretim eyleminde de davacının rızasının ispat edilemediği ve bu eylem nedeniyle takdir olunan tazminat miktarının kadri marufunda olduğu anlaşılmıştır.
3.Temyizen incelenen karar, tarafların karşılıklı iddia ve savunmalarına, dayandıkları belgelere, uyuşmazlığa uygulanması gereken hukuk kuralları ile hukuki ilişkinin nitelendirilmesine, dava şartlarına, yargılama ve ispat kuralları ile kararda belirtilen gerekçelere göre usul ve yasaya uygun olup davalı vekilince temyiz dilekçesinde ileri sürülen nedenler kararın bozulmasını gerektirecek nitelikte görülmemiştir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeplerle;
Temyiz olunan Bölge Adliye Mahkemesi kararının 6100 sayılı Kanun’un 370 inci maddesinin birinci fıkrası uyarınca ONANMASINA,
Aşağıda yazılı temyiz giderinin temyiz edene yükletilmesine,
Dosyanın İlk Derece Mahkemesine, kararın bir örneğinin Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine,
08.02.2023 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.