YARGITAY KARARI
DAİRE : 11. Hukuk Dairesi
ESAS NO : 2021/4906
KARAR NO : 2023/456
KARAR TARİHİ : 23.01.2023
MAHKEMESİ :Asliye Hukuk Mahkemesi
HÜKÜM : Karar verilmesine yer olmadığına
Taraflar arasındaki tenfiz davasının bozma ilamına uyularak yapılan yargılaması sonucunda Mahkemece dava hakkında karar verilmesine yer olmadığına karar verilmiştir.
Mahkeme kararı, davacı vekili tarafından temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı vekili dava dilekçesinde; müvekkili lehine tahsil hükmü kurulan Federal Almanya Cumhuriyeti Hagen Eyalet Mahkemesi 4. Hukuk Dairesinin 4 O 134/09 numaralı dosyasından verilen 30.04.2012 tarihli kararın tenfizine karar verilmesini talep etmiştir.
II. CEVAP
Davalı vekili cevap dilekçesinde; yabancı mahkeme kararının Türk kamu düzenine aykırı olduğunu, tenfiz şartlarının bulunmadığını savunarak davanın reddine karar verilmesini istemiştir.
III. MAHKEME KARARLARI, BOZMA VE BOZMADAN SONRAKİ YARGILAMA SÜRECİ
A. Mahkemece Verilen İlk Karar
Mahkemece 04.12.2014 tarihli ve 2013/404 E., 2014/381 K. sayılı karar ile davanın kabulüne karar verilmiş ve bu karar taraf vekillerince temyiz edilmiştir.
B. Birinci Bozma Kararı
Dairemizin 12.06.2015 tarihli ve 2015/2117 E., 2015/8206 K. sayılı kararıyla davacı lehine yargılama masrafları ve maktu vekalet ücretine hükmedilmesi gerektiğine işaret edilerek mahkeme kararı bozulmuştur.
C. Mahkemece Birinci Bozmaya Uyularak Verilen Karar
Mahkemenin 03.11.2016 tarih, 2016/460 E., ve 2016/841 K. sayılı kararı ile, davanın kabulüne karar verilmiş ve bu karar davalı vekilince temyiz edilmiştir.
D. İkinci Bozma Kararı
Dairemizin 18.06.2020 tarihli ve 2019/231 E., 2020/2991 K. sayılı kararı ile davadan sonra yürürlüğe giren 7194 sayılı Dijital Hizmet Vergisi ile Bazı Kanunlarda ve 375 sayılı Kanun Hükmünde Kararnamede Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun’un 41 inci maddesinin değerlendirilmesine işaret edilerek mahkeme kararı bozulmuştur.
E. Mahkemece İkinci Bozmaya Uyularak Verilen Karar
Mahkemenin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile davalı şirketin 7194 sayılı Kanun’un 41 inci maddesi kapsamında bir şirket olduğu, yabancı ülkede verilen kararlarla Türkiye’de açılan davalarda farklı sonuçlara ulaşılmasının kamu düzenine aykırılık teşkil edeceği gerekçesiyle davanın esası hakkında karar verilmesine yer olmadığına karar verilmiştir.
IV. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Mahkemenin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacı vekili temyiz isteminde bulunulmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
Davacı vekili temyiz dilekçesinde özetle; davalı şirketin 7194 sayılı Kanun kapsamında olmadığını, tenfiz şartlarının gerçekleştiğini, karara dayanak kanun maddesinin Anayasa’ya aykırı olduğunu belirterek hükmün bozulmasını istemiştir.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Uyuşmazlık, yabancı mahkeme kararının tenfizi istemine ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
1.5718 sayılı Milletlerarası Özel Hukuk ve Usul Hukuku Hakkında Kanun’un 50 nci ve 54 üncü maddeleri,
2.7194 sayılı Kanun’un 41 inci maddesi
3. Değerlendirme
1- 7194 sayılı Kanun’nun 41 inci maddesinde, 31.12.2014 tarihine kadar, pay sahibi sayısı nedeniyle payları halka arz olunmuş sayılan ve payları borsada işlem gören anonim ortaklıklara karşı anılan kanunda belirtilen davalar hakkında karar verilmesine yer olmadığına karar verileceği düzenlenmiştir. Kanunun açık düzenlemesi gereğince bir anonim ortaklığın bu kanun kapsamında değerlendirilmesi için 31.12.2014 tarihine kadar pay sahibi sayısı nedeniyle paylarının halka arz olunmuş sayılması, yani anılan tarihe kadar en az 500 ortağının bulunması ve paylarının borsada işlem görmesi gerekmektedir. Davalı şirketin pay sahibi sayısı ve 31.12.2014 tarihine kadar paylarının borsada işlem görüp görmediği hususlarında dosyada bir veri bulunmamaktadır. Mahkemece Sermaye Piyasası Kurulu ve ilgili kurumlarla yazışmalar yapılarak şirketin pay sahibi sayısı ve borsada işlem görüp görmediği araştırılıp, davalı şirketin yukarıda belirtilen şartları taşıyıp taşımadığı, başka bir anlatım ile 7194 sayılı Kanun kapsamında olup olmadığı belirlenerek, davalı şirketin anılan kanun kapsamında olduğunun anlaşılması halinde, Türkiye’de açılan bu tür davalarda 7194 sayılı Kanun gereğince davacıların, davalı şirkete ortak olduğu kabul edilerek dava hakkında “karar verilmesine yer olmadığına” kararı verildiği, buna karşın yabancı ülkede açılan ve karara bağlanan aynı tür davalarda verilen ortak olmadığının tespiti ve ödenen bedelin iadesine ilişkin yabancı mahkeme kararlarının tanınmasına ve tenfizine karar verilmesi halinde Türkiye’de açılan davalar ile yabancı ülkede açılan davalarda tamamen zıt veya farklı sonuçlara ulaşılacağı, Türk Mahkemelerinin emredici yasal düzenleme sonucu verdikleri çok sayıdaki karara tezat teşkil edecek yabancı mahkeme kararlarına Türkiye’de icra kabiliyeti kazandırılacağı ve netice olarak bu durumun 5718 sayılı Kanun’un 54 üncü maddesinde düzenlenen Türk kamu düzenine açık aykırılık teşkil edeceği gözetilerek kamu düzenine aykırılık sebebiyle davanın reddine karar verilmesi, davalı şirketin anılan yasa kapsamında olmadığının anlaşılması halinde ise tenfiz davasının kabulüne karar verilmesi gerekirken yazılı şekilde karar verilmesi bozmayı gerektirmiştir.
V. KARAR
Açıklanan sebeplerle;
Davacı vekilinin temyiz itirazlarının kabulü ile mahkeme kararının BOZULMASINA,
Bozma sebebine göre davacı vekilinin diğer temyiz itirazlarının incelenmesine şimdilik yer olmadığına,
Dosyanın mahkemesine gönderilmesine,
Ödediği peşin temyiz harcının isteği halinde temyiz eden davacıya iadesine,
23.01.2023 tarihinde oy çokluğuyla karar verildi.
KARŞI OY
Dava , Yabancı Mahkeme kararının tenfizi istemine ilişkindir
Yargılama sırasında, 07.12.2019 tarih ve 30971 sayılı Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe giren 7194 sayılı, Dijital Hizmet Vergisi ile Bazı Kanunlarda ve 375 sayılı Kanun Hükmünde Kararnamede Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun’un 41. maddesinde “31.12.2014 tarihine kadar, pay sahibi sayısı nedeniyle payları halka arz olunmuş sayılan ve payları borsada işlem gören anonim ortakların …”yasa kapsamında olduğu,” ortaklık ilişkileri hakkında, geçerli bir ortaklık ilişkisi bulunmadığı veya primli pay satışı yapıldığı ileri sürülerek sebepsiz zenginleşme, haksız fiil sözleşme öncesi görüşmelere aykırılık veya sözleşmeye aykırılık nedenlerine dayalı olarak açılan ve kanun yolu incelenmesindekiler dahil görülmekte olan, menfi tespit, tazminat veya alacak davalarında, “karar verilmesine yer olmadığına” karar verileceği düzenlenmiştir.
Somut uyuşmazlıkta, davacı kar payı ve ortaklık vaadi ile davalı şirkete ödediği paranın, geçerli bir ortaklık ilişkisinin kurulmadığı gerekçesiyle istirdatına karar verilmesi istemi ile Yabancı Mahkemede açtığı davada lehine verilen kararın Türkiye’de icra edilebilmesi için tenfizini talep etmektedir.
Uyuşmazlık;
a) davalı şirketin 7194 sayılı yasa kapsamında olup olmadığı,
b) Tenfiz davasında 7194 sayılı yasa hükümlerinin uygulanıp uygulanamayacağı,
c) Yasanın yürürlüğünden önce açılan davada ne şekilde karar verileceğine ilişkindir.
31.12.2014 tarihine kadar pay sahibi sayısı nedeniyle payları halka arz olunmuş sayılan ve payları borsada işlem gören anonim şirketler 7194 sayılı yasa kapsamında olup davalı …Ş 18.12.2014 tarihinden buyana ve halen Borsa İstanbul’da işlem gördüğünden 7194 sayılı yasa kapsamındadır. Keza, tenfiz davası, yasa kapsamında kalan alacağa yabancı mahkemece hükmedilmesi nedeniyle Türkiye’de icra edilebilmek üzere açılan dava olup temelde yasa kapsamındaki alacak istemine ilişkindir. Bu itibarla, amaca uygun yorumla tenfiz davasının da yasa kapsamında bulunduğunun kabulü gerekmektedir.
7194 sayılı yasada, kapsamına giren davalar yönünden “karar verilmesine yer olmadığına” karar verileceği açıkça düzenlenmiş olduğundan eldeki dava yönünden de verilmesi gereken karar ” karar verilmesine yer olmadığına” ilişkin karardır.
Yerel mahkemece yazılı şekilde uyuşmazlık 7194 sayılı yasa kapsamında nitelendirilerek karar verilmiş olup usul ve yasaya uygun kararın onanmasına karar verilmesi gerekirken yazılı şekilde kararın bozulmasına ilişkin sayın çoğunluk görüşüne karşıyım.