YARGITAY KARARI
DAİRE : 11. Hukuk Dairesi
ESAS NO : 2017/2902
KARAR NO : 2019/287
KARAR TARİHİ : 14.01.2019
MAHKEMESİ :TİCARET MAHKEMESİ
Taraflar arasında görülen davada … 3. Asliye Ticaret Mahkemesi’nce verilen 29/04/2016 tarih ve 2014/1893-2016/295 sayılı kararın Yargıtayca incelenmesinin davacı vekili tarafından istenildiği ve temyiz dilekçesinin süresi içinde verildiği anlaşılmış olmakla, dava dosyası için Tetkik Hakimi … tarafından düzenlenen rapor dinlendikten ve yine dosya içerisindeki dilekçe, layihalar, duruşma tutanakları ve tüm belgeler okunup, incelendikten sonra işin gereği görüşülüp, düşünüldü:
Davacı vekili, müvekkilinin Bakanlar Kurulu’nun 05.02.2001 tarihli ve 2001/2026 sayılı kararı ile … Elektrik Üretim İletim A.Ş.(…)’nin yeniden teşkilatlandırılması sonucu oluştuğunu ve …’ın daha önce imzaladığı yap-işlet ve yap-işlet-devret sözleşmelerinden doğan enerji alım taahhütlerinin mevcut sözleşmeler kapsamında devraldığını, Enerji ve Tabi Kaynaklar Bakanlığı Teftiş Kurulu Başkanlığı tarafından yapılan soruşturma sonucunda … doğalgaz santrali ile ilgili düzenlenen 31.07.2006 tarih ve 69-50 sayılı soruşturma raporunun uygulanması için 28.12.2006 tarihli bakan olurunun verildiğini ve bunların 05.01.2007 tarihinde teşekkül kaydına girdiğini, soruşturma raporunda, …, …, … ve … doğalgaz
santralleri ile İskenderun ithal kömür santralinin yap-işlet modeliyle yapımına ilişkin ihale öncesi ve sonrasına ilişkin incelemelerin yer aldığını; buna göre ihale süreçleri ve sonrasında bir çok usulsüzlüklerin tespit edildiğinin, nitekim davalıların bir kısmının … 5. Ağır Ceza Mahkemesinde yargılandıklarının, anılan santrallerden …, … ve …’de yapılacak olanların dava dışı Intergen-Enka ortaklığına, …’da yapılacak olanın ise … firmasına usulsüz şekilde ihale edildiğinin, daha sonra Intergen-Enka ortaklığı ile yapılan sözleşmelerde davalıların işlemleri sonucunda çeşitli değişiklikler yapılarak 60 gün olarak öngörülmüş olan deneme süresinin 20 güne düşürüldüğünün, bu değişiklik üzerine … santralini ihale alan … firmasının da sözleşmelerinin 2.3 nolu maddesine dayanarak deneme süresinin 60 günden 20 güne düşürülmesi için müvekkiline başvuruda bulunduğunun ve dönemin yönetim kurulunun 08.08.2001 tarih 17/320 sayılı kararı üzerine … Genel Müdürlüğü ile … firması arasında 14.11.2001 tarihinde değişiklik protokolü ile açıklama tutanağının; … yönetim kurulunun 03.12.2003 tarih ve 31/64 sayılı kararı üzerine de 05.12.2003 tarihinde protokol ile muvafakat ve taahhütnamenin imzalanmak durumunda kalındığının, yine de yapılan mezkur değiştirme protokolünde müvekkilinin lehine olarak işletmenin faaliyete geçtiği ilk 40 gün alıcı konumundaki müvekkili şirketin enerji ihtiyacı olmaması halinde yatırım kalemini ödeme yükümlülüğünün kaldırıldığının, değiştirme protokolünü imzalayan yönetim kurulunun bu işlemi daha önce …, … ve … santralleri için yapılan protokollerin dönemin yetkililerince yeniden düzenlenmiş olması ve … firması ile aralarındaki sözleşmenin 2.3 nolu maddesi gereğince zorunlu kalarak yaptığının tespit edildiğini, yine soruşturma raporuna göre değiştirme protokolünü imzalayan yönetim kurulunun anılan işlemden doğan zarardan sorumlu tutulamayacağının, sorumluluğun …, … ve … santral sözleşmelerinin değişmesinden sorumlu davalılarda olduğunun, davalılarca yapılan değişiklikler neticesinde ilk olarak imza edilen 08.10.1998 tarihli sözleşmenin 26.4 maddesine göre 60 gün olarak düzenlenen deneme süresinin 06.12.2003 tarihinde başlayıp 03.02.2004 tarihinde sona erecek olmasına ve bu haliyle 435 gün santralin geç hizmete girmiş olacak olmasına rağmen, yapılan değişiklik sonrası deneme süresi 20 güne düşürüldüğünden 29.12.2003 tarihinde deneme süresinin sona ererek santralin geçici kabulünün 409 günlük gecikmeyle 08.01.2004 tarihinde yapılmak durumunda kalındığının ve böylece yüklenici … firmasına 1.833.270 USD eksik cezai şart tahakkuk ettirildiğinin bildirildiğini ileri sürerek müvekkili şirket zararı 1.833.270 USD’nin zararın doğduğu tarihten itibaren devlet bankalarının dolar ile açılmış bir yıl vadeli mevduat hesabına ödediği en yüksek faizi ve KDV’si ile birlikte ödeme günündeki TL karşılığının davalılardan müştereken ve müteselsilen tahsilini talep ve dava etmiştir.
Davalı … vekili, davanın zamanaşımına uğradığını, gecikme cezasının eksik tahsili ile deneme süresinin kısaltılması arasında illiyet bağı olmadığını, …, … ve … santralleri için değiştirme protokolü ile deneme süresinin kısaltılmasının o dönem ülkede enerji açığının ortaya çıkacağı ve inşaatların biran evvel tamamlattırılması yönündeki resmi yazılara dayandığını savunmuştur.
Davalı … vekili, müvekkilinin 2000 yılına kadar davacı şirkette görev aldığını sonrasında yapılan işlemlerden sorumlu tutulamayacağını, davanın zamanaşımı nedeniyle de reddini gerektiğini, … santrali için yapılan sözleşmenin 2.3 numaralı maddesinin diğer santrallerdeki tüm değişikliklerin … santrali için yapılan sözleşmede de uygulanması zorunluluğunu getirmediğini, …, … ve … santralleri için yapılan değişikliğin enerji ihtiyacının biran evvel karşılanması için zorunlu olarak yapıldığını, ceza yargılamasının İskenderun santraline ilişkin olduğunu ve dava konusu işlemlerle bir ilgisinin bulunmadığını, oluştuğu iddia olunan zarar ile yapılan işlem arasında uygun illiyet bağının olmadığını savunmuştur.
Davalı … vekili, 1999, 2000, 2001 ve 2002 yıllarında enerji açığı olacağı ve bu açığın yap-işlet santrallerinin devreye girmesiyle kapanacağı görüşünü ihtiva eden Devlet Planlama Teşkilatının yazısına ve 2001 yılında hazırlanan 8. beş yıllık kalkınma planında kurulu gücün maksimum seviyede kullanılması yönündeki öngörülere istinaden …, … ve … santrallerinin deneme sürelerinin kısaltıldığını ve bu şekilde biran önce faaliyete geçmesinin sağlanarak ülke ihtiyaçlarının karşılandığını, bu uygulama yapıldığında … santralinin sadece inşaata başlama tarihinin 6 ay kadar geciktiğini, santralin tesliminin gecikeceğinin ise o tarihte öngörülemez olduğunu ve iddiaların dayanaktan yoksun olduğunu savunmuştur.
Davalı… vekili, enerji sıkıntısının doğacağına dair belgelere istinaden …, … ve … santrallerinin daha erken hizmete girmesi için deneme sürelerinin kısaltıldığını, … santralinin sözleşmesinde değişiklik yapılmasında müvekkilinin sorumluluğunun bulunmadığını, davanın zamanaşımına uğradığını, davanın husumet yönünde reddi gerektiğini savunmuştur.
Davalı … vekili, müvekkilinin şirketi temsil ve ilzama yetkili olmadığını, karar yetkisinin de bulunmadığını, …, … ve … santralleri ile … santralinin sözleşmelerinde değişiklik yapılması durumları arasında illiyet bağının yanlış kurulduğunu, davanın zamanaşımı nedeniyle reddi gerektiğini, deneme sürelerinin kısaltılmasına dair değişikliklerde kamu yararının gözetildiğini savunmuştur.
Davalı … vekili, davanın zamanaşımı nedeniyle reddinin gerektiğini, davacının deneme süresi kısaldığından daha erken temin ettiği enerjiyi kârla sattığını ve zararının olmadığını, eldeki dava da dahil olmak üzere o dönem yapılan bir çok ihale için davalar açıldığını ve dönemin bakanının yargılanarak beraat ettiğini, halbuki bir çok işlemin bakan talimatı üzerine yapıldığını, müvekkilinin yapılan işlemlerden hiçbir sorumluluğunun olmadığını savunmuştur.
Davalı … vekili, davanın zamanaşımı nedeniyle reddi gerektiğini, müvekkilinin zarardan sorumlu olmadığını savunmuştur.
Davalı … vekili, davanın zamanaşımı nedeniyle reddi gerektiğini, müvekkilinin şahsi menfaat elde etmediğini, davacının zararı ispat eden bir belge ibraz etmediğini savunmuştur.
Davalı … vekili, müvekkilinin davacı şirketin yönetim kurulunda yer almadığını, şirketi temsil ve ilzama yetkili olmadığını, o dönem ülkede enerji açığı olacağına dair gelen yazılara istinaden …, … ve … santrallerinin deneme sürelerinin kısaltılması kararının alındığını ve bu sayede deneme süresinde üretim yapma zorunluluğu olmayan santrallerin üretime katılmasının sağlandığını, … santrali için yapılan değişiklik ile müvekkilinin parafı bulunan diğer santrallerdeki değişikliğe dair işlem arasında illiyet bağı olmadığını, santralleri biran evvel üretime geçmesinin sağlanmış olmasının zarara sebebiyet verdiğinin düşünülemeyeceğini savunmuştur.
Mahkemece, tüm dosya kapsamı dikkate alınarak yapılan yargılamaya göre, …, … ve … santrallerinin biran evvel hizmete alınması sonucunu doğuran deneme süresinin kısaltılması değişikliğinin ülkenin o dönemki koşul ve ihtiyaçları dikkate alındığında yerinde bir karar olduğu, bu nedenle de davalıların kusurlarının bulunduğundan bahsedilemeyeceği, ayrıca … santrali için yapılmış olan sözleşmenin 2.3 numaralı hükmünün diğer santraller için yapılan sözleşmelerdeki değişikliklerin mutlak suretle mezkur sözleşme için de uygulanacağı anlamına gelmeyerek bu yönde davacı aleyhine bir yükümlülük oluşturmadığı, bu doğrultuda olmak üzere, davalıların …, … ve … santrallerinin deneme sürelerinin kısaltılması yönündeki işlemleri ile davacının … santrali için dava dışı ihale alan firmadan 1.833.270 USD daha az gecikme cezası alması arasında uygun illiyet bağının da olmadığı, ayrıca benzer nitelikteki bir başka davada da davacının reddedildiği ve kararın Yüksek Yargıtay tarafından da onandığı gerekçesiyle davanın reddine karar vermiştir.
Kararı, davacı vekili temyiz etmiştir.
Dava dosyası içerisindeki bilgi ve belgelere, mahkeme kararının gerekçesinde dayanılan delillerin tartışılıp, değerlendirilmesinde usul ve yasaya aykırı bir yön bulunmamasına göre, davacı vekilinin tüm temyiz itirazları yerinde değildir.
SONUÇ: Yukarıda açıklanan nedenlerden dolayı, davacı vekilinin bütün temyiz itirazlarının reddiyle usul ve kanuna uygun bulunan hükmün ONANMASINA, aşağıda yazılı bakiye 15,20 TL temyiz ilam harcının temyiz eden davacıdan alınmasına, 14/01/2019 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.