YARGITAY KARARI
DAİRE : 11. Hukuk Dairesi
ESAS NO : 2017/119
KARAR NO : 2018/7808
KARAR TARİHİ : 11.12.2018

MAHKEMESİ : … FİKRÎ VE SINAÎ HAKLAR HUKUK MAHKEMESİ

TÜRK MİLLETİ ADINA

Taraflar arasında görülen davada … Fikrî ve Sınaî Haklar Hukuk Mahkemesi’nce bozmaya uyularak verilen 11/…/2016 tarih ve 2016/33-2016/129 sayılı kararın duruşmalı olarak incelenmesi davalılar vekilleri tarafından istenmiş olduğu anlaşılmakla, duruşma için belirlenen 11…2018 günü başkaca gelen olmadığı yoklama ile anlaşılıp hazır bulunan davacı vekili Av. … ile davalı Ay – Pack Ambalaj ve Plastik ve Ticaret Ltd. Şti’nin vekili Av. … … dinlenildikten sonra duruşmalı işlerin yoğunluğu ve süre darlığından ötürü işin incelenerek karara bağlanması ileriye bırakıldı. Tetkik Hakimi … tarafından düzenlenen rapor dinlenildikten ve yine dosya içerisindeki dilekçe, layihalar, duruşma tutanakları ve tüm belgeler okunup incelendikten sonra işin gereği görüşülüp, düşünüldü:
Davacı vekili, müvekkili ile davalılardan …nin hakim ortaklarının kardeş oldukları ve uzun yıllar birlikte çalıştıktan sonra 2003 yılında ürettikleri ürünlere göre fabrikaları ve işletmelerini ayırarak aralarında şirketlerin iştigal konularını belirleyerek hangi ürünü üretip üretmeyeceklerini ….07.2003 günlü sözleşme ile kararlaştırdıklarını, buna göre müvekkilinin polistiren köpük ürünleri, davalı …nin polietilen film ve polistiren rijit kap üreteceğini, sözleşmeye göre taraflar hiçbir şekilde sözleşme süresi içinde diğerinin ürün üretim konusuna el atamayacağını, o ürünlerden üretemeyeceğini kabul edip sözleşmeye aykırı davranan karşı şirkete 1.000.000 USD ceza-i şart ödemeyi kabul ettiğini, müvekkilinin bu sözleşmeye uyduğunu ancak davalı …nin uymadığını, kanuna karşı hile yolunu seçip hakim ortak …’in uzun yıllar yanında çalışan işçisi durumundaki … ve … isimli kişilere Ay-Pack Ambalaj ve Plastik San. Tic. Ltd. Şti’nin 2005 yılı Ağustos ayında kurdurup fabrikasının içinde bir alanı ve makineleri gülünç denecek bir rakam karşılığı kiralamış göstererek polistiren köpük üretmeye başladığını, bu eylemlerinin … …. Asliye Hukuk Mahkemesinin 2003/43 D.iş sayılı dosyası ile tespit edildiğini, ayrıca, davalı …nin diğer davalının ürettiği bu ürünleri satın almış gibi gösterip müvekkilinin müşterileri ile temasa geçerek satış yaptığını, bu olaylar nedeni ile davalıların eyleminin haksız
rekabet oluşturduğunu, davacının şirketleri ayırırken şirketler arasında rekabetten kaçınma sözleşmesi imzalandığı için davalı …nin Erze unvanını kullanmasında bir sakınca görmediğini, ancak davalıların bu eylemleri nedeni ile marka hakkına da tecavüz edildiğini ileri sürerek davalıların …’nın 56-57 ve 58. maddeleri uyarınca haksız rekabet teşkil eden eylemlerinin tespitini ve men’ine, fazlaya ait hakları saklı kalmak kaydı ile 50.000 USD ceza-i şart, ….000 YTL manevi tazminatın faizi ile birlikte davalılardan tahsiline, davalı …nin Erze unvanını kullanmasından men’ine karar verilmesini talep ve dava etmiştir.
Davalı Erze Plastik Kap Sanayi ve Ticaret A.Ş. vekili, taraflar arasında imzalanan ….07.2003 günlü sözleşmenin şirketlerce kendi tüzel kişiliklerini koruyarak bir amacın gerçekleştirilmesi için yapıldığını, bu eylemin Rekabetin Korunması Hakkındaki Kanun’un …. maddesinde yer alan teşebbüs birliğine vücut verdiğini, çünkü sözleşmeye imza atan şirketlerin sahiplerinin kardeş olduklarını, hangi ürünü üretip üretmeyeceklerini tespit ve taahhüt ettiklerini, bu anlaşmanın rekabeti sınırlayıcı anlaşma olduğunu, Rekabetin Korunması Hakkındaki Yasa’nın 4. maddesine açıkça aykırı olduğunu, çünkü belli mal ve hizmetlerin değişik firmalarca üretilmesini engeller nitelikte olduğu için tüketicinin tamamen aleyhine ve zararına bulunduğunu ve aynı yasanın 56. maddesine göre geçersiz olduğunu, kaldı ki davacının talepleri açısından zaman aşımı süresinin dolduğunu, zira davalı şirketin 27…1995 tarihinde kurulduğunu, kurucuları arasında davacı şirketin ortaklarının da bulunduğunu, … yıldır Erze unvanı ile faaliyet gösterdiğini, sözleşmede diğer davalıdan ürün satın almalarının yasaklanmadığını, bu eylemin ticari hayatın içinde olan olağan bir ilişki olduğunu, makinelerin ellerinde sözleşme imzalandıktan sonra atıl olarak kaldığını, doğal olarak yapamayacağı üretime ilişkin makinelerin ve yerin bu şekilde bekletilmesi nedeni ile daha fazla zarara uğratmaması için diğer davalı şirket ile kira sözleşmesi yapıldığını, diğer davalı şirketin kurucusu ve ortaklarının ayrı kişiler olduğunu, davacı şirketin egemen ortakları ile müvekkili şirketin ortağı …’in anne bir baba ayrı kardeş olduklarını ve uzun yıllar Erze şirketleri adı ile grup şirketler olarak faaliyette bulunduklarını, ayrılmış oldukları 2003 yılına kadar gerek davacı gerekse müvekkili davalı gerekse de dava dışı Erze Plastik Çember San. A.Ş’nin bir bütün olarak ve aynı ortaklarla çalıştıklarını, tescilli tescilsiz her türlü fikri, sınai, ticari hak ve kazanımların kül olarak sahibi olduklarını savunarak, davanın reddini istemiştir.
Davalı Ay-Pack Ambalaj ve Plastik San. Tic. Ltd. Şti. vekili, diğer davalı ile davacı arasında yapılan sözleşmenin tarafı olmadıklarını ve diğer şirketler ile hiçbir bağlantılarının olmadığını, makineleri ve fabrika binasının bir bölümünü diğer davalıdan kiraladıklarını ve bu alanda polistiren köpük ürünlerini ürettiklerini savunarak, davanın reddini istemiştir.
Mahkemece bozma ilamına uyularak yapılan yargılama, iddia, savunma, bilirkişi raporu ve tüm dosya kapsamıa göre, davalı Erze Plastik firması ile davacı arasında …/07/2003 tarihli sözleşme imzalamak suretiyle, polistiren köpük ürünleri üretmemeyi taahhüt ettiği, bu alan o zamana kadar ortaklık yapıları eş olan şirketlerin anlaşmaları ile davacıya bırakılmış olup, her iki şirketin ticaret unvan kılavuz sözcükleri olan marka bakımından da sonuç doğurucu olduğu, sözleşmede davalı Erze’nin üstlendiği cezai şart sorumluluğunun 1.000.000 USD olup, bu miktarın sözleşmede taraf olmayan, ancak sözleşmeye aykırılığı, sözleşmenin diğer tarafı Erze Plastik AŞ’nin talimatlarını yerine getirmesi nedeniyle ortaya çıkan Aypak şirketinin de hukuki durumunu etkilediği, bu şirket sayesinde davalı Erze Plastik’in bizzat üretmediği ve şeklen sözleşmeye uymak suretiyle davalı Aypak’a ürettirdiği ürünlerin ticaretini yapabildiği, diğer bir deyimle sözleşmeyi dolandığı, Aypak’ın polistiren ürettiği ve Erze Plastik’e sattığının tespit edildiği, bu bakımdan sözleşmenin tarafı olmayan sonradan 01/09/2005 de kurulan Aypak şirketinin de davalı Erze Plastik’in organı gibi davrandığı, ancak taraflar arasındaki 2003 tarihli sözleşmeyi bilerek bu eylemleri işlediği, böylece davalıların sözleşmenin tarafı olarak ve diğer davalı şirketin de bir organ gibi davranması ve birlikte hareket etmesi nedeniyle cezai şarttan sorumlu oldukları, davalı
şirketin ekonomik büyüklüğü itibariyle cezai şartta tenkisin gerekmediği, öte yandan, davalıların sözleşmeye aykırı üretim nedeniyle markayı da ihlal ettikleri, bu konudaki kabul bakımından temyiz istemlerinin reddedildiği ancak tecavüz oluşturan bu kullanımın Erze Plastik AŞ’nin “Erze” markasını öteden beri kullana gelmiş olması nedeniyle sessiz kalma savunmasının değerlendirilmesi bakımından bozulduğu, söz konusu iradi ve zımni iznin 2003’den sonra imzalan sözleşmeden sonra geçerliliği söz konusu olmadığından sessiz kalma yoluyla hak kaybı savunmasının yerinde olmadığı, davalı Erze’nin ve ona bağlı organı olarak çalışan davalı Aypak’ın markasal kullanımları birlikte markaya tecavüz ve haksız rekabet niteliğinde olduğu gerekçesiyle, davanın kabulü ile, davalıların “ERZE” ibaresi/ markası altında polistren kap meyve, yumurta viyolleri üretme ve satma eylemlerinin haksız rekabet oluşturduğunun tespitine, önlenmesine, marka tecavüzü ve haksız rekabet oluşturan üretime ve satışa ilişkin eylemlerin ve ürünlerin kaldırılmasına, tecavüzlü ürünlerin ve üretmeye yönelik kalıpların toplanarak davacıya yediemin olarak teslimine, makinelerin sökülmesine ilişkin istemin ise aynı makinelerle başka üretim yapılabileceğinden yer olmadığına, ….000 TL manevi tazminatın 22/…/2005’den işleyen değişen oranlı ticari faiziyle davalılardan müşterek, müteselsilen tahsiline, sözleşmeye aykırılık nedeniyle fazlası saklı 50.000 Dolar cezai şart bedelinin 22/…/2005’den itibaren USD cinsi paraya uygulanan değişken mevduat faiziyle davalılardan müşterek müteselsilen tahsiline karar verilmiştir.
Kararı, davalılar vekilleri ayrı ayrı temyiz etmiştir.
1- Dosyadaki yazılara, mahkemece uyulan bozma kararı gereğince hüküm verilmiş olmasına ve delillerin takdirinde bir isabetsizlik bulunmamasına göre, davalı Erze Plastik Kap San. ve Tic. A.Ş. vekilinin tüm, davalı Ay-Pack Ambalaj ve Plastik ve Tic. Ltd. Şti. vekilinin aşağıdaki bendin kapsamı dışında kalan sair temyiz itirazlarının reddine karar vermek gerekmiştir.
…- Dava, haksız rekabet ve markaya tecavüzün tespiti, ceza-i şarttan kaynaklanan maddi ve manevi tazminatın tazmini istemine ilişkindir. Mahkemece yukarıda da özetlendiği şekilde, …/07/2003 tarihli sözleşmede davalı Erze Plastik A.Ş. ‘nin ceza-i şart sorumluluğunu üstlendiği, sözleşmede taraf olmayan ancak sözleşmeye aykırılığı, sözleşmenin diğer tarafı Erze Plastik A.Ş.’nin talimatlarını yerine getirmesi nedeniyle ortaya çıkan Ay-Pak Ltd. Şti.’nin hukuki durumunu etkilediği, bu şirket sayesinde davalı Erze Plastik A.Ş.’nin bizzat üretmediği ve şeklen sözleşmeye uymak suretiyle davalı Ay-Pak Ltd. Şti.’ne ürettirdiği ürünlerin ticaretini yapabildiği yani, sözleşmeyi dolandığı, bu eylemin daha önce davacı Erze Plastik A.Ş.’de çalışanın varlığı, şirketin konuşlandığı yer, kullandığı makinelerin aidiyeti ve ortaklık yapısının mahiyetinden anlaşıldığı, nitekim Ay-Pak Ltd. Şti.’nin de davacının eski işçileri tarafından kurulduğu zaten, davalı Erze Plastik A.Ş.’nin kendi fabrika alanı içindeki makina ve gereçleri bu şirkete kiralayarak sözde bu şirket adına üretilmesini sağladığı, bu üretim eyleminin … …. Asliye Hukuk Mahkemesi’nin 2005/43 D.İş dosyasında da yerinde tespit edildiğinden sözleşmenin tarafı olmayan Ay-Pak Ltd. Şti.’nin de davalı Erze Plastik A.Ş.’nin organı gibi davrandığı, taraflar arasındaki sözleşmeyi bilerek bu eylemleri işlediği gerekçesiyle, davalı Ay-Pack Ltd. Şti.’nin de …/07/2003 tarihli sözleşmede belirtilen ceza-i şarttan sorumlu tutulduğu oysa, sözleşme ile kararlaştırılan ceza-i şarttan sözleşmenin tarafları sorumlu olacağından, sözleşmenin tarafı olmayan davalı Ay-Pack Ltd. Şti.’nin ceza-i şarttan sorumlu tutulamayacağı nazara alınmaksızın yanılgılı değerlendirmeye dayalı, yazılı şekilde hüküm tesisi doğru olmamış, bozmayı gerektirmiştir.
…- Yargıtay Hukuk Genel Kurulunun 1993/…-41 Esas 1993/145 karar sayılı 07.04.1993 tarihli kararı ile Dairemizin istikrar kazanan uygulamasına göre yabancı para borcu ile ilgili alacaklarda talep edilen yabancı paranın dava tarihindeki efektif döviz satış kuru karşılığı Türk Lirası üzerinden karar tarihindeki tarifeye göre nisbi karar ve ilam harcının hesaplanması bu suretle 5.216,… TL nisbi karar ve ilam harcına hükmedilmesi gerekirken yazılı şekilde eksik karar ve ilam harcına hükmedilmesi doğru değil bozmayı gerektirmekte ise de bu yanılgının giderilmesi yeniden yargılamayı gerektirmediğinden 6100 sayılı HMK geçici …/… maddesi delaletiyle 1086 sayılı HUMK 438/7 maddesi gerğince kararın, davalılardan Erze Plastik Kap. San ve Tic. A.Ş. yönünden düzeltilerek onanması gerekmiştir.
SONUÇ: Yukarıda (1) numaralı bentte açıklanan nedenlerle, davalı Erze Plastik Kap San. ve Tic. A.Ş. vekilinin tüm davalı Ay-Pack Ambalaj ve Plastik ve Tic. Ltd. Şti. vekilinin sair temyiz itirazlarının reddine, (…) numaralı bentte açıklanan nedenlerle, davalı Ay-Pack Ambalaj ve Plastik ve Tic. Ltd. Şti. vekilinin temyiz itirazlarının kabulü ile kararın davalı Ay-Pack Ambalaj ve Plastik ve Tic. Ltd. Şti. yararına BOZULMASINA, (…) no’lu bentte açıklanan nedenlerle davalı Erze Plastik Kap. San. ve Tic. A.Ş. yönünden hüküm fıkrasının …. bendindeki “1.327,60 TL ve 294.50 TL” rakamlarının hüküm fıkrasından çıkarılarak yerine sırasıyla “5.216,… TL ve 4.183,00 TL” rakamlarının yazılması suretiyle kararın DüZELTİLEREK ONANMASINA, takdir olunan 1.630,00 TL duruşma vekalet ücretinin davalılardan alınıp davacıya verilmesine, takdir olunan 1.630,00 TL duruşma vekalet ücretinin davacıdan alınıp davalı Ay – Pack Ambalaj ve Plastik ve Ticaret Ltd. Şti.’ye verilmesine, aşağıda yazılı bakiye 4.884,… TL temyiz ilam harcının temyiz eden davalı Erze Plastik Kap Sanayi ve Ticaret A. Ş.’den alınmasına, ödediği peşin temyiz harcının isteği halinde temyiz eden davalı Ay – Pack Ambalaj ve Plastik ve Ticaret Ltd. Şti.’ye iadesine, 11/…/2018 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.