YARGITAY KARARI
DAİRE : 11. Hukuk Dairesi
ESAS NO : 2016/3228
KARAR NO : 2017/6398
KARAR TARİHİ : 21.11.2017

MAHKEMESİ : FİKRÎ VE SINAÎ HAKLAR HUKUK MAHKEMESİ

Taraflar arasında görülen davada … 2.Fikrî ve Sınaî Haklar Hukuk Mahkemesi’nce verilen 31/12/2015 tarih ve 2014/139-2015/346 sayılı kararın Yargıtayca incelenmesi davalı … ve davalı … Üniversitesi vekilleri tarafından istenmiş ve temyiz dilekçesinin süresi içinde verildiği anlaşılmış olmakla, dava dosyası için Tetkik Hakimi … tarafından düzenlenen rapor dinlendikten ve yine dosya içerisindeki dilekçe, layihalar, duruşma tutanakları ve tüm belgeler okunup, incelendikten sonra işin gereği görüşülüp, düşünüldü:
Davacı vekili; davalıların, müvekkilin murisi …’nın “…” adlı eserini müvekkilden izin almadan ve habersiz olarak “…” ismiyle tıpkı basım olacak şekilde yayınlandığını, eserin … tarafından basılıp çoğaltılarak piyasaya sürüldüğünü ileri sürerek piyasada bulunan dava konusu eserin satışının durdurularak toplatılmasına, yeniden basımının engellenmesine, maddi manevi zararın tazminine karar verilmesini talep ve dava etmiştir.
Davalı … vekili; dava konusu eserin telif hakkını diğer davalı … Üniversitesi ile arasında imzalanan “telif hakkı devir sözleşmesi” ile devraldıklarını, üniversitenin eserin yayın hakkına sahip olduğunu kendilerine bildirdiklerini, eser üzerinde bir hak iddia edildiğinde sorumluluğun … Üniversite’nde olduğunu beyanla davanın reddini savunmuştur.
Davalı … Üniversitesi vekili; dava konusu eserin ilk defa … Üniversitesi İktisat Fakültesi’nin resmi yayını olan İktisat Fakültesi Mecmuası’nda merhum yazarın izin ve rızasıyla yayınlandığını, eserin tekrar gün yüzüne çıkartılmasında kamu yararı olduğu düşüncesiyle … Ticaret Odası’nın eseri tekrar basma taleplerinin kabul edildiğini beyanla davanın reddini savunmuştur.
Mahkemece tüm dosya kapsamına göre; 1949-1950 yılları arasında mecmuada bir kez yayınlanmış olan makalenin tozlu raflardan çıkartılarak davalılar tarafından tekrar basıldığı, bu basım sayesinde kitabın değer kazandığı, eserin yeniden kültür hayatına kazandırıldığı, kitapların bir kısmının ticari amaçlı olmadan üniversitedeki hocalara dağıtıldığı gerekçeleriyle rayiç bedelin iki katı olacak şekilde maddi tazminata, davacının haklarının ihlal edildiği gerekçesiyle manevi tazminat ödenmesine karar verilmiştir.
Kararı, davalı … ve davalı … Üniversitesi vekilleri temyiz etmişlerdir.
1. Dava dosyası içerisindeki bilgi ve belgelere, mahkeme kararının gerekçesinde dayanılan delillerin tartışılıp, değerlendirilmesinde usul ve yasaya aykırı bir yön bulunmamasına ve davacının miras bırakanı …’nın sahibi olduğu ilim ve edebiyat eserinin ilk kez … Üniversitesi Ekim 1949 – Temmuz 1950 tarihli iktisat fakültesi mecmuasının 11. cildinde yayınlandığı tarihte mirasbırakanın … Üniversitesi’nde çalıştığının ispatlanamamasına, 5846 sayılı FSEK uyarınca mali hakları devre yetkili olmayan kimseden iktisap eden iyi niyetli olsa bile himaye görmeyecek olmasına göre, davalı … ve davalı … vekillerinin aşağıdaki bent kapsamı dışında kalan sair temyiz itirazları yerinde değildir.
2. Ancak, eser sahibine tanınan manevi haklar miras yoluyla intikal etmez. Öte yandan 5846 sayılı FSEK 19/2 fıkrası uyarınca “Eser sahibinin ölümünden sonra yukarıdaki fıkrada sayılan kimseler eser sahibine 14, 15 ve 16 ncı maddelerin üçüncü fıkralarında tanınan hakları eser sahibinin ölümünden itibaren yetmiş yıl kendi namlarına kullanabilirler.” Başka bir deyişle manevi haklar miras yoluyla intikal etmemekle birlikte FSEK 19. maddesinde sayılan kimseler, eser sahibinin ölümü üzerine 14, 15 ve 16. Maddelerin üçüncü fıkralarında sayılan manevi hakları yasa gereğince miras hakkından bağımsız olarak kendi namlarına kullanabilirler.
Mahkemece görüşüne başvurulan bilirkişiler dava konusu eserin neşri eylemi nedeniyle eser sahibinin şeref ve itibarını veya eserin mahiyet ve hususiyetini bozan bir değişiklik yapılmadığını beyan etmişlerdir. Bu durumda FSEK 19/2 maddesi kapsamında aynı kanunun 14, 15 ve 16/3 maddelerinde belirtilen bir ihlal bulunmadığı halde (HGK 28.05.2008 tarih ve 368/393 sayılı karar) mirasçı olan davacı lehine manevi tazminata hükmedilmesi doğru görülmemiştir.
3. Ayrıca, mahkeme kararının gerekçesinde bilirkişi raporunda da belirtildiği üzere dava konusu eserin izinsiz olarak neşredilmesine karşın, eserin yayınlanma tarzı ve biçimi itibariyle kültür hayatına katkısı olduğuna dair olumlu görüş açıklanmasına karşın bu gerekçeye aykırılık oluşturacak şekilde ve muhik bir neden açıklanmadan FSEK 78. maddesi uyarınca kararın ilanına hükmedilmesi de doğru görülmediğinden kararın davalılar yararına bozulmasına karar verilmesi gerekmiştir.
SONUÇ: Yukarıda (1) nolu bentte açıklanan nedenlerle davalılar vekillerinin sair temyiz itirazlarının reddine, (2) ve (3) nolu bentlerde açıklanan nedenlerle kararın davalılar yararına BOZULMASINA, ödediği peşin temyiz harcının isteği halinde temyiz eden davalı …’na iadesine, 21/11/2017 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.