YARGITAY KARARI
DAİRE : 11. Hukuk Dairesi
ESAS NO : 2016/3126
KARAR NO : 2017/1770
KARAR TARİHİ : 23.03.2017

MAHKEMESİ :TİCARET MAHKEMESİ

Taraflar arasında görülen davada … 10. Asliye Ticaret Mahkemesi’nce verilen 29/12/2014 tarih ve 2013/98-2014/389 sayılı kararın duruşmalı olarak incelenmesi davacı vekili tarafından istenmiş olup, duruşma için belirlenen 21/03/2017 günü hazır bulunan davacı vekili Av. … ile davalı vekili Av. … dinlenildikten sonra duruşmalı işlerin yoğunluğu ve süre darlığından ötürü işin incelenerek karara bağlanması ileriye bırakıldı. Tetkik Hakimi … tarafından düzenlenen rapor dinlenildikten ve yine dosya içerisindeki dilekçe, layihalar, duruşma tutanakları ve tüm belgeler okunup incelendikten sonra işin gereği görüşülüp, düşünüldü:
Davacı vekili, müvekkili şirketin, işveren …/… serbest bölgesi idaresi ile … serbest bölgesi alt yapı inşaatını yapmak amacıyla 15/09/2009 tarihinde 02/2009 sayılı sözleşmeyi akdettiğini, bu sözleşme hükümlerine göre alacağı avansın teminatı olarak davalı Banka’nın …’dan … Bankası’na ve … Bankası’nın da …/… Bankası’na verdiği kontrkrediye istinaden …/… Bankası’ndan 27/01/2010 tarihinde 16.088.436,47 USD tutarındaki 12577 nolu avans ödemesi için garanti mektubunu (banka teminat mektubu) aldığını, banka teminat mektubunu verecek olan … /… Bankası’na … Banka’sı / … tarafından verilen 460471306160 numaralı aynı miktarda avans teminat kontrgarantisinin garantisi olarak davalı Banka’nın müvekkili Şirket ile akdettiği kredi sözleşmesi çerçevesinde 10/12/2009 tarihinde 74030000035 numaralı avans teminat mektubu kontrgarantisinin … Bankası’na verdiğini ve bu suretle yukarıda belirtilen kontrgarantilere istinaden … … Bankası’ndan müvekkili şirket lehine 28/01/2012 vadeli verilen banka teminat mektubunun ve bu mektubun vadesinin bilahare iş veren … … Serbest bölgesi idaresinin talebi ile 30/06/2012 tarihine kadar uzatıldığını, bu nedenle de … Bankası …’nın vermiş olduğu aynı miktarda avans teminat kontrgarantisinin vadesinin 28/02/2012 iken 30/07/2012 tarihine ve davalı Banka’nın …n … Bankası’na vermiş olduğu avans teminat mektubu kontrgarantisinin vadesinin de 14/03/2012 tarihinden 14/08/2012 tarihine kadar uzatıldığını, garanti mektubu ve kontrgarantilerin vadesinin 14/08/2012 tarihinde sona erdiği halde vade tarihinden sonra davalı Banka tarafından 3 ay 27 günlük komisyon ve masraf bedeli tahsil edildiğini ileri sürerek, 105.654,19 USD’nin ihtarnamede verilen 3 günlük sürenin bitim tarihi olan 02/10/2012 tarihinden itibaren devlet bankalarının Amerikan Doları üzerinden açılmış 1 yıl vadeli mevduata ödediği en yüksek faiz oranı üzerinden hesaplanacak faizi ile birlikte davalı Banka’dan faizi ile birlikte tahsili ile müvekkili şirkete ödenmesine karar verilmesine talep ve dava etmiştir.
Davalı vekili, davacı vekilinin vadeli olduğunu iddia ettiği teminat mektubunun süresi dolduktan sonra müvekkili banka tarafından komisyon ve masrafların gereksiz olarak tahsil edildiği iddiasıyla bunların istirdadının talep edildiğini, bu iddia ve talebin müvekkili bankaca verilmiş olan teminat mektubu ve kontrgarantilere ilişkin yerleşik hukuk kurallarına, mevzuata, kontrgarantinini özelliklerine ve şartlarına, yapılan hesaplamalar ile taraflar arasındaki genel kredi ve teminat sözleşmesi hükümlerine, yerleşik-yeknesak bankacılık uygulamalarına kesin olarak aykırı olduğunu, 11/06/1969 tarihli 4/6 sayılı içtiatı birleştirme kararında kabul edilen esaslara göre teminat mektuplarının 3. şahsın filini taahhüt niteliğinde bir garanti sözleşmesi olduğunu, dava konusu olan ve müvekkili bankaca davacıdan tahsil edilmiş olan 105.654,19 USD tutarındaki komisyonun da 23/11/2012 tarihine kadar yürürlükte bulunan kontrgaranti sebebiyle tahakkuk ettirilmiş ve davacı tarafından imzalanmış olan genel kredi ve teminat sözleşmesi tahtında davacının sorumluluğunda olan tutar olduğunu, kontgarantinin risk çıkışı yapıldıktan sonra müvekkili banka tarafından yürürlüğünü kaybetmiş olan kontgaranti sebebiyle kesinlikle herhangi bir komisyon tahakkuk ettirilmediğini, tahakkuk ve tahsil edilen komisyonun kontrgarantinin yürürlükte olduğu döneme ait olduğunu, bu nedenle istirdadı gereken herhangi bir tutar bulunmadığını, davacı firmadan tahsil edilmiş olan komisyonların davacıya iade edilmesine yönelik taleplerin haksız ve yersiz olduğunu savunarak, davanın reddini talep etmiştir.
Mahkemece, taraflar arasındaki sözleşmenin geçerli olduğu, genel kredi ve teminat sözleşmesinin 12. maddesi hükmü gereği ve harici garanti metninde yer alan açık hüküm nedeniyle kontrgarantinin vadesinin ibra edilme tarihi olduğu, muhatap lehine verilen harici garantinin … Bank tarafından serbest bırakıldığı tarihe kadar komisyon tahakkuk ettirilebileceği, davalı Banka tarafından tahsil edilen 105.654,19 USD tutarındaki teminat mektubu devre komisyonunun iadesine yer olmadığı, bunun aksini ispata yarayacak başkaca herhangi bir delil ve belgenin veya taraflar arasındaki sözleşmenin dosya kapsamına sunulup, ileri sürülüp ispat edilmediği gerekçesi ile ispat edilemeyen davanın reddine karar verilmiştir.
Kararı davacı vekili temyiz etmiştir.
Dava dosyası içerisindeki bilgi ve belgelere, mahkeme kararının gerekçesinde dayanılan delillerin tartışılıp, değerlendirilmesinde usul ve yasaya aykırı bir yön bulunmamasına göre, davacı vekilinin tüm temyiz itirazları yerinde değildir.
SONUÇ: Yukarıda açıklanan nedenlerden dolayı, davacı vekilinin bütün temyiz itirazlarının reddiyle usul ve kanuna uygun bulunan hükmün ONANMASINA, takdir olunan 1.480,00 TL duruşma vekalet ücretinin davacıdan alınıp davalıya verilmesine, aşağıda yazılı bakiye 2,20 TL temyiz ilam harcının temyiz eden davacıdan alınmasına, 23/03/2017 tarihinde oyçokluğuyla karar verildi.

(M) (M)

KARŞI OY

1-Dava, kontrgaranti teminat mektubu sebebiyle tahsil edilen fazla komisyonun istirdadı istemine ilişkindir.
2-Somut olayda, davacı şirketin avans ödemesi karşılığı …/… bankasından ihtiyaç duyduğu teminat mektubu için, davalı … Bankası, …/… Banka kontrgaranti vermiş, … Credit de … banka kontrgaranti vermiş ve bu suretle davacı şirket istediği teminat mektubunu almıştır. Davacının talebi üzerine, … Bankasından alınarak Uni Credit’e verilen kontrgaranti teminat mektubunun vadesi 14.08.2012 tarihine kadar, … Credit’in … Bank’a verdiği Kontrgaranti 30.07.2012 tarihine kadar, … Bank’ın davacıya verdiği teminat mektubunun vadesi ise 30.06.2012 tarihine uzatılmıştır. Davacı şirketin, davalı … Bankasından aldığı kontrgaranti teminat mektubu için 14.08.2012 tarihine kadar ödeyeceği komisyon oranı ve miktarı konusunda taraflar arasında bir ihtilaf bulunmamaktadır. Ancak davalı banka, vermiş olduğu risk çıkışının, … Credit Bank’ın … tarafından ibrası şartına bağlı olduğunu, zira kendileri tarafından verilen kontrgaranti mektubunda … Bankın … Credit’i ibrasına kadar imkan tanındığını, ibranın da 23.11.2012 tarihinde gerçekleşmesi nedeniyle bu tarihe kadar komisyon alma haklarının bulunduğunu savunmaktadır.
3-Teminat mektuplarının bir türü olan ve teminat mektubu verecek bankaların kendi risklerini teminat altına almak için istedikleri kontrgaranti mektupları, niteliği itibariyle, kendi müşterisinin edimlerini, teminat veren bankaya garanti etmektedir. Kontrgaranti mektubunun da bir başka kontrgarantiye istinaden verilmesi mümkündür (Vahit Doğan, B. Teminat Mektupları, s.252 vd).
4-Somut olayda, teminat mektubunu veren … Bank kendi risklerini …’in verdiği kontrgaranti mektubuyla, … de kendi riskini, … Bankasının verdiği kontrgaranti teminat mektubu ile garanti etmiştir. … ise vermiş olduğu kontrgaranti nedeniyle davacıdan komisyon alacaktır. …, …’in riskini garanti ettiğine göre, …’in kendi kontrgaranti mektubunda garanti ettiği riskleri içermesi gerekmektedir. … Credit tarafından verilen kontrgaranti mektubunda sadece 30.07.2012 tarihine kadar olan borçlar garanti edilmiş olup, … Bank’ın …’i ibrasına kadar her hangi bir teminat verilmemiştir ve dolayısıyla davalı …nin verdiği kontrgaranti de ancak bu kapsamda bir teminat fonksiyonuna sahiptir. …’nin …’e verdiği kontrgaranti mektubunda, …’in … Bank tarafından ibrasına kadar ibaresinin, vadeyi aşan dönem yönünden bir geçerliliği bulunmamaktadır. Zira kontrgaranti teminat mektubuna konu borç, … Bank’a ancak 30.06.2012 tarihine kadar garanti edilmiştir. Bu tarihten itibaren …’in kontrgarantisi son bulmuştur. Kontrgaranti mektubuyla, alt kontrgaranti ile teminat altına alınmayan bir yükümlülüğün teminat altına alınması mümkün değildir. Anılan nedenle, davalı bankanın sadece 14.08.2012 tarihine kadar komisyon ücreti alabilecek iken aşan dönem yönünden de komisyon tahsilatı yapmasını hukuka uygun bulmadığımdan, aksi yöndeki mahkeme kararını onayan Dairemiz çoğunluk görüşüne katılmıyoruz.