YARGITAY KARARI
DAİRE : 11. Hukuk Dairesi
ESAS NO : 2016/10363
KARAR NO : 2018/1595
KARAR TARİHİ : 01.03.2018
MAHKEMESİ :ASLİYE HUKUK MAHKEMESİ
Taraflar arasında görülen davada … 4. Asliye Hukuk Mahkemesi’nce verilen 28.03.2016 tarih ve 2014/31-2016/166 sayılı kararın duruşmalı olarak incelenmesi davacı vekili tarafından istenmiş olup, duruşma için belirlenen 27.02.2018 günü hazır bulunan davacılar vekili Av. … ile davalılar vekili Av. … dinlenildikten sonra duruşmalı işlerin yoğunluğu ve süre darlığından ötürü işin incelenerek karara bağlanması ileriye bırakıldı. Tetkik Hakimi … tarafından düzenlenen rapor dinlenildikten ve yine dosya içerisindeki dilekçe, layihalar, duruşma tutanakları ve tüm belgeler okunup incelendikten sonra işin gereği görüşülüp, düşünüldü:
Davacı vekili, müvekkillerinin dava konusu bononun keşide edildiği tarihte, tahditli plaka sınıfına giren “M” plakalı minibüs sahibi ve aynı zamanda Minibüsçüler Esnaf Odası üyesi, davalı gerçek kişinin, tahdide tabi olmayan, serbest plaka kullanabilen halk otobüsü sahibi, diğer davalının ise, halk otobüsçüleri tarafından kurulan, amaçları arasında halk otobüsü işletmeciliği de olan ve kooperatifler kanununa göre faaliyet gösteren bir kooperatif olduğunu, UKOME tarafından alınan 2007/… sayılı karar gereğince müvekkillerinin aracını satarak ve borçlanarak 18+1+9 kapasiteli araç almak zorunda kaldığını, 2007 tarihli UKOME kararının iptali için açılan dava sonunda verilen red kararının 2010 yılında Danıştay tarafından bozulması üzerine gerek kooperatif gerekse oda yöneticileri ile belediye yetkililerinin bir araya gelerek görüşmeler yaptığını, bu görüşmeler sonunda taraflar arasında birden fazla protokol imzalandığını ve protokolle tarafların idari yargıda açtıkları davalardan feragat edileceği, ortak gelir havuzu oluşturulacağı, tek çatı altında birleşileceği ve kooperatif üyelerinin uğradığı zarara karşılık oda üyelerin 38.100 TL ödeyeceği konusunda uzlaşmaya varıldığını, taahhütlerin yerine getirileceği inancı ile ekonomik olarak zor durumda bulunan müvekkilinin 38.100 TL bedelli senet düzenleyerek kooperatif yetkililerine teslim ettiğini, daha sonra bedelini ödeyerek senedi geri aldığını, “M” plakaların tahditli olmasına rağmen kooperatif araçlarının serbest plaka olduğunu, Büyükşehir Belediyesince gerekli görüldüğü kadar otobüs işletilmesine karar verebileceğini, bu duruma kooperatifin itiraz etme hakkı bulunmadığı gibi zarara uğradığı gerekçesiyle talepte de bulunamayacağını, kooperatif üyelerinin protokol ile üstlendikleri yükümlülüklerini yerine getirmediklerini, gelir havuzunun oluşturulmadığını, eşit koşullarda çalışma imkanının oluşturulmadığını, davalardan feragat edilmediğini, bu nedenle müvekkilinin sözleşmeden dönme hakkını kullanarak sözleşme gereğince ödediği bedeli geri talep ettiğini ileri sürerek, 38.100 TL’nin ödeme tarihinden itibaren değişen oranlarda avans faiziyle davalılardan müştereken ve müteselsilen tahsilini talep ve dava etmiştir.
Davalılar vekili, zamanaşımı def’i ve müvekkili kooperatif yönünden husumet itirazında bulunmuş, davanın usul ve esastan reddini istemiştir.
Mahkemece iddia, savunma, toplanılan deliller ve tüm dosya kapsamına göre, dava konusu senedin kooperatif üyelerine teslim edilmek üzere kooperatif yönetimine verildiği, davalı kooperatife yapılmış bir ödeme bulunmadığından kooperatif yönünden davanın husumetten reddi gerektiği, “M” plakalı 14+1 kapasiteli araçların “AN” plakasına dönüştürülerek 18+1+9 kapasiteli araçlarla çalışmaya başlamaları yönünde alınan UKOME kararının iptali için kooperatif üyeleri tarafından dava açılması ve taşıyıcı esnafı arasında gerginlik yaşanması üzerine kooperatif yetkilileri ile oda yetkililerinin görüşmelere başladıkları, bu kapsamda davaya konu protokollerin imzalandığı, bu sözleşmelerin genel kuruldan alınan bir yetki üzerine imzalanmış sözleşmeler olmadığından esnaf odası ve kooperatif üyelerini bağlayıcı nitelikte olmadığı ancak, her iki kuruluş üyelerinden büyük çoğunluğun bu protokolleri benimseyerek protokoller kapsamında yükümlülüklerini yerine getirdiği, Ömer Aydoğmuş ve Ali Mıh tarafından idari yargıda açılan davalardan feragat edildiği, … Otobüsçüler Esnaf Odası kurularak sözleşmelere onay veren kişilerin bu odaya üye olduğu, davacının da icazet verdiği sözleşmede minibüsçüler kapasite artırımından dolayı halk otobüsü işletenlerin zarara uğradıkları ve bu zararın giderimi amacıyla 38.1000 TL ödeme yapılmasının kararlaştırıldığı, bu kapsamda davacı tarafından ödeme yapıldığı, UKOME kararının idare mahkemesince iptal edilmesine rağmen dava tarihi itibariyle davacının fiilen kapasitesi artırılmış araçla halk otobüsleriyle aynı koşullarda çalışmaya devam ettiği, kapasite artırmak istemeyen minibüsçülerin halen 14+1 kapasiteli araçlar ile çalışmaya devam ettikleri, sebepsiz zenginleşmenin söz konusu olmadığı ayrıca, toplu taşıma araçların çalışacakları güzergahların ve çalışma şartlarının belirlenmesi yetkisinin UKOME’ye ait olduğu, yaptığı iş gereği davacının bu durumu bilerek sözleşmeye icazet verdiği gerekçesiyle, davanın reddine karar verilmiştir.
Kararı, davacılar vekili temyiz etmiştir.
1- Dava dosyası içerisindeki bilgi ve belgelere, mahkeme kararının gerekçesinde dayanılan delillerin tartışılıp, değerlendirilmesinde usul ve yasaya aykırı bir yön bulunmamasına göre, davacı vekilinin aşağıdaki bendin kapsamı dışında kalan sair temyiz itirazlarının reddine karar vermek gerekmiştir.
…- Dava, davacı …’ın üyesi olduğu Esnaf Odası ile davalının üyesi olduğu diğer davalı Kooperatif arasında düzenlenen sözleşme ve protokollerin geçersizliğine dayalı olarak geçersiz sözleşme uyarınca ödenen senet bedelinin istirdatı istemine ilişkin olup, mahkemece yazılı şekilde, dava konusu senedin Kooperatif üyelerine teslim edilmek üzere Kooperatif yönetimine verildiği, davalı Kooperatife yapılmış bir ödeme bulunmadığı gerekçesiyle, davalı Kooperatif yönünden davanın husumetten, diğer davalı yönünden ise, esastan reddine karar verilmiştir. Ancak, dosya kapsamından, … Büyükşehir Belediyesi Ulaşım Koordinasyon Kurulu tarafından …/…/2007 tarihinde “M” seri plakalı 14+1 oturma kapasiteli minibüslerin yerine 18+9 yolcu kapasiteli otobüslere geçilme kararı alındığı, bu karar sonrasında davacı tarafından yeni araç alınarak davalı Kooperatif üyeleri tarafından işletilen halk otobüsleri ile aynı anda toplu taşıma hizmeti verilmeye başlandığı, ancak Koordinasyon Kurulu’nun almış olduğu bu karara karşı 2011 yılında davalı Kooperatif üyeleri tarafından iptal davası açıldığı, bunun üzerine davacı …’ın da üyesi olduğu dava dışı Esnaf Odası ile davalı Kooperatif arasında bir dizi sözleşme ve protokoller düzenlendiği, diğer davacı …’un da bu protokoller gereğince 38.100,00 TL bedelli senedi, davalı Kooperatif üyesi olan diğer davalı adına düzenlediği ve dava dışı Esnaf Odası Başkanı ile davalı Kooperatif yetkilisi arasında düzenlenen 28.05.2011 tarihli tutanak ile davacı … tarafından düzenlenen senedin davalı Kooperatife teslim edildiği, daha sonra vadesi gelen senetlerin davalı Kooperatif ödenerek dava dışı Esnaf Odası Başkanı ile davalı Kooperatif yetkilisi arasında düzenlenen 05.05.2011 tarihli protokol gereğince senetlerin Kooperatiften geri alındığı anlaşılmaktadır. O halde; dava konusu senedin dosya arasında bulunan sözleşme ve protokoller çerçevesinde davacı … tarafından keşide edildiği, senedin yine protokoller gereğince davalı Kooperatife verildiği ve senet bedelinin ödenmesi üzerine senedin davacı tarafça geri alındığı ve davacı taraf elinde bulunduğu sabit olduğundan davacı tarafça senet bedelinin lehtara ödenmesi için davalı Kooperatife ödeme yapıldığının kabulü gerekmektedir. Bu durumda, mahkemece anılan hususlar gözetilmeksizin eksik incelemeye dayalı olarak davalı Kooperatif aleyhine açılan davanın husumetten reddine karar verilmesi doğru olmamıştır. -/-
Ayrıca, davacı …’ın da içerisinde olduğu minibüsçülerin araçlarının kapasitesinin arttırımına ve dava konusu senedin diğer davacı tarafından keşide edilmesine dayanak yapılan 2007 tarihli UKOME genel kurulu kararının mahkemece iptal edilmesi karşısında, iptal kararına rağmen anılan UKOME kararının fiilen uygulamasının edvam edip etmediği, davalı Kooperatif üyesinin 2007 tarihli UKOME kararının alınmasından iptal edilinceye kadar ki geçen süre zarfında, yine fiili durumun sonuna kadar geçen sürede zarara uğrayıp uğramadığı, uğramışsa ne miktar zarara uğradığı gerektiğinde bilirkişi incelemesi de yapılmak suretiyle tespit edilmelidir. Bu bağlamda senedin keşide edilme nedeninin ortadan kalkıp kalkmadığı ya da ne oranda ortadan kalkıtığı hususları da mahkemece yeterince irdelenip iptal edilen UKOME kararı yerine alınan yeni kararlar dahi dayanak anlaşma ve protokoller ile birlikte değerlendirilerek sonucuna göre bir karar verilmek gerekirken denetlenebilir yeterli dayanağı da gösterilmeden yazılı şekilde davanın reddedilmesi doğru görülmemiş, bozmayı gerektirmiştir.
…- Öte yandan, dava konusu senedin incelenmesinde senedin davacı … adına diğer davacı … tarafından keşide edildiği anlaşılmaktadır. Bu nedenle, mahkemece davacı …’un dava konusu senedi temsilen imzalanmış olduğu nazara alınarak, anılan davacının aktif husumeti bulunup bulunmadığı değerlendirilmeksizin karar verilmesi de doğru görülmemiş, bozmayı gerektirmiştir.
SONUÇ: Yukarıda (1) numaralı bentte açıklanan nedenlerle, davacı vekilinin sair temyiz itirazlarının REDDİNE, (…) numaralı bentte açıklanan nedenlerle, davacı vekilinin temyiz itirazlarının kabulü ile kararın davacı yararına BOZULMASINA, (…) numaralı bentte açıklanan nedenlerle kararın BOZULMASINA, takdir olunan 1.630,00 TL duruşma vekalet ücretinin davalılardan alınarak davacı …’a verilmesine, ödedikleri peşin temyiz harcının istekleri halinde temyiz eden davacılara iadesine, 01.03.2018 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.