YARGITAY KARARI
DAİRE : 11. Hukuk Dairesi
ESAS NO : 2015/6072
KARAR NO : 2015/8620
KARAR TARİHİ : 23.06.2015
MAHKEMESİ : İSTANBUL (KAPATILAN) 21. ASLİYE TİCARET MAHKEMESİ
TARİHİ : 15/09/2011
NUMARASI : 2011/5-2011/13
Taraflar arasında görülen davada İstanbul (Kapatılan) 21. Asliye Ticaret Mahkemesi’nce verilen 15/09/2011 tarih ve 2011/5-2011/13 sayılı kararın Yargıtayca incelenmesi B. F. Bankası vekili, THT E.Bankası vekili, Y. Kredi Bankası vekili ve R. Bank vekili tarafından istenmiş ve temyiz dilekçesinin süresi içinde verildiği anlaşılmış olmakla, dava dosyası için Tetkik Hakimi tarafından düzenlenen rapor dinlendikten ve yine dosya içerisindeki dilekçe, layihalar, duruşma tutanakları ve tüm belgeler okunup, incelendikten sonra işin gereği görüşülüp, düşünüldü:
Davacı vekili; müvekkili şirketin Irak’da B. Barajının ihalesine Y. H. Şirketi ile birlikte katıldığını, bu konuda Tarım ve Sulama Bakanlığı Sulama ve Toprak Islahı Genel Müdürlüğü ile 29.9.1986 tarihinde toplam değeri 1.447.212.000.-ABD doları ( 6 Trilyon ) olan mukavele imzalandığını, mukavele gereğince, 7 sene sürecek olan işe 29.1.1987 tarihinde başlandığını, ihaleye konu işin ifasının, avans ödemelerinin ve geçiçi ithal rejimiyle Irak’a sokulan makine, ekipman ve teçhizatlar için muhtelif bankalar aracılığı ile Irak Gümrük İdaresi ne ve işveren Irak Tarım ve Sulama Bakanlığına listesini sundukları teminat mektuplarının verildiğini, ancak işin ifası devam ederken I.’ın Kuveyt’e fiili müdahalesinin gerçekleştiğini ve ekonomik ambargolar ile BM konsey kararları alındığını, şantiyelerde faaliyetlere devam edilemediğini, varlıklara el konulduğunu, mücbir sebeplerle yapılamayan işin ifası ve geçici ithalatlarla ilgili banka teminat mektuplarının Iraklı karşı taraf Gümrük ve Sulama Bakanlıklarının elinde fiilen tutulduğunu, bu mektuplara konu borç ve riskin mücbir sebeplerle ortadan kalktığını, mektupların bir kısmının konusuz, hükümsüz kaldığını, bir kısmının vadesinin bittiğini, Irak’lı tarafın rızaen bunları iade etmediğini, dava konusu teminat mektuplarının aynı baraj inşaatı için muhtelif ifa yükümlülüklerini teminen verildiğini, iş müvekkili yönünden kusursuz imkansızlık sebebiyle ifa edilemediğinden, teminat mektuplarına konu borç, risk ve ödeme taahhüdünün hükümsüz kaldığını ve konusu olmayan mektupların tazmininin söz konusu edilemeyeceğini ileri sürerek teminat mektuplarının hükümsüzlüklerinin tesbitini, davanın açıldığı tarihten sonuçlanıncaya kadar geçecek süre içinde tahakkuk edecek banka teminat mektubu devre komisyonlarının, dava harç ve yargılama giderleri ile vekalet ücretinin davalılara yükletilmesini talep ve dava etmiştir.
Davaya cevap veren bir kısım davalılar vekilleri; teminat mektuplarının hala meri olduğunu, mektup bedellerinin ödenmemesi için zaten tedbir kararı alındığını, komisyon istemeye hakları olduklarını savunarak davanın reddini istemişlerdir.
Mahkemece iddia, savunmalar ve tüm dosya kapsamına göre;Irak’ta BM Konsey kararları yürürlüğe girince davacının işlerini yapmasının mümkün olmadığı, mücbir sebepler nedeniyle faaliyetlerinin son bulduğu, şantiyede can ve mal güvenliği kalmadığı, davacının tüm malvarlığına el konulduğu, teminat mektuplarının Irak Gümrük ve Sulama Bakanlıklarının elinde kaldığı, ancak bu mektuplara konu borç ve riskin mücbir sebeplerle ortadan kalktığı, mektupların bir kısmının konusuz ve hükümsüz kaldığı, bir kısmının da vadesinin bittiği gerekçesiyle davanın kabulü ile söz konusu 24 adet banka teminat mektuplarının hükümsüzlüğünün tespitine ve davacının hükümsüz kabul edilen bu mektupların devre komisyonlarından dolayı borçlu olmadığının tespitine, ihtiyati tedbir kararının da hüküm kesinleşinceye kadar devamına karar verilmiştir.
Kararı, B. F. Bankası vekili, THT Emlak Bankası vekili, Y. Kredi Bankası vekili ve R. Bank vekili temyiz etmiştir.
1- Dava dosyası içerisindeki bilgi ve belgelere, mahkeme kararının gerekçesinde dayanılan delillerin tartışılıp, değerlendirilmesinde usul ve yasaya aykırı bir yön bulunmamasına, dava konusu olan bazı teminat mektuplarının hüküm fıkrasında tarih ve meblağlarına ilişkin yanlış yazımların maddi hatadan kaynaklanmış olması nedeniyle mahallinde mahkemece düzeltilebilecek olmasına göre temyiz eden davalılar B. F.Bankası vekili, THT E. Bankası vekili, Y. Kredi Bankası vekili ve R.. B.. vekilinin aşağıdaki bent dışında kalan temyiz itirazları yerinde değildir.
2- Davacı, dava konusu teminat mektuplarının hükümsüzlüğünün ve dava tarihinden itibaren tahakkuk edecek olan devre komisyon bedellerinden borçlu olmadığının tespitini talep ettiği ve bu talep doğrultusunda dava kabul edildiğine göre; hükümde süre belirtilmeksizin teminat mektuplarının devre komisyonlarından dolayı davacının borçlu olmadığının tespitine karar verilmiş olması ayrıca davalılardan U. E.ve T. Bankası ve İ.. B..’nın Fona devredilmesi sonrasında B. F. Bankası’nın 5411 sayılı Bankacılık Kanunu’nun 140. maddesi uyarınca harçtan muaf olduğu dikkate alınmadan yazılı şekilde harç ile sorumlu tutulması doğru olmayıp, bozmayı gerektirir ise de yapılan bu yanlışlıkların giderilmesi yeniden yargılama yapılmasını gerektirmediğinden kararın anılan yönden düzeltilerek onanmasına karar vermek gerekmiştir.
SONUÇ: Yukarıda (1) nolu bentte açıklanan nedenlerle mümeyyiz davalılar vekilinin sair temyiz itirazlarının reddine; (2) nolu bentte açıklanan nedenlerle hükmün 1. numaralı fıkrası altında yer alan 24. bendindeki “davacının hükümsüz kabul edilen bu mektuplarının” ibaresinden sonra gelmek üzere “dava tarihinden itibaren” ibaresinin eklenmesine, ayrıca hükmün 2. numaralı fıkrasında yer alan “kalan 10,70 TL harcın” ibaresinden sonra gelmek üzere “B. F. Bankası dışındaki” ibaresinin eklenmesine, kararın bu şekilde mümeyyiz davalılar yararına DÜZELTİLEREK ONANMASINA, ödedikleri temyiz peşin harcın istekleri halinde temyiz eden davalılar Y. K.Bankası ve R. A.Ş’ye ayrı ayrı iadesine, 23/06/2015 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.