YARGITAY KARARI
DAİRE : 11. Hukuk Dairesi
ESAS NO : 2015/2375
KARAR NO : 2015/7873
KARAR TARİHİ : 08.06.2015
MAHKEMESİ : İSTANBUL 3.FİKRÎ VE SINAÎ HAKLAR HUKUK MAHKEMESİ
TARİHİ : 22/05/2014
NUMARASI : 2011/123-2014/120
Taraflar arasında görülen davada İstanbul 3.Fikrî ve Sınaî Haklar Hukuk Mahkemesi’nce verilen 22/05/2014 tarih ve 2011/123-2014/120 sayılı kararın Yargıtayca incelenmesi taraf vekilleri tarafından istenmiş ve temyiz dilekçesinin süresi içinde verildiği anlaşılmış olmakla, dava dosyası için Tetkik Hakimi tarafından düzenlenen rapor dinlendikten ve yine dosya içerisindeki dilekçe, layihalar, duruşma tutanakları ve tüm belgeler okunup, incelendikten sonra işin gereği görüşülüp, düşünüldü:
Davacılar vekili, davalının müvekkillerine ait hat eserlerini izin almaksızın “D. B. H. H.” adlı kitapta kullandığını, bu durumun müvekkillerinin haklarına tecavüz teşkil ettiğini ileri sürerek fazlaya dair haklar saklı kalmak kaydıyla dava tarihinden itibaren reeskont faiziyle birlikte 30.000,00 TL maddi, her bir müvekkili için 1.000,00’er TL den 24.000,00 TL manevi tazminatın davalıdan tahsiline, davalının bundan sonraki haksız rekabet ve tecavüz teşkil edecek eylemlerinin men ve ref’ine karar verilmesini talep ve dava etmiştir.
Davalı vekili, dava konusu kitabın derleme niteliğinde olduğunu, müvekkilince kar amacı güdülmeksizin tamamen eğitsel ve bilimsel amaçla hazırlandığını FSEK’nin 34 ve 35. maddeleri çerçevesinde değerlendirilmesinin gerektiğini, davacılarca hat örneklerinin izinsiz yayınlandığına dair iddiaların yersiz olduğunu, bu hat örneklerinin bizzat davacılar tarafından gönderildiğini savunarak davanın reddini istemiştir.
Mahkemece, iddia, savunma ve dosya kapsamına göre; dava konusu hat örneklerinin eser niteliği taşıdığı, 5846 sayılı yasanın 52. maddesi uyarınca eser sahiplerinden alınmış yazılı iznin bulunmadığı, davalı tarafından sunulan yazışma metinlerinin muvafakat alındığı anlamına gelmediği, davacılara ödenecek telif bedelinin tespiti için bilirkişilerden rapor alınması yoluna gidildiği gerekçesiyle davanın kısmen kabulüyle 1.406,16 TL’nin üç katı olan 4.218,48 TL maddi, her bir davacı için 250,00 TL den 6.000,00 TL manevi tazminatın dava tarihinden itibaren işletilecek avans faiziyle birlikte davalıdan tahsiline, davacının muhtemel tecavüz ve haksız rekabetinin men ve ref’ine karar verilmiştir.
Kararı, taraf vekilleri temyiz etmiştir.
1-Dava, davacılara ait hat eserlerinin davalı tarafından haksız kullanıldığı iddiasıyla haksız rekabet ve tecavüzün men ve ref’i ile maddi ve manevi tazminat istemlerine ilişkindir.
5846 sayılı Yasanın “işlemeler ve derlemeler” başlıklı 6. maddesinde “Diğer bir eserden istifade suretiyle vücuda getirilip de bu esere nispetle müstakil olmayan fikir ve sanat mahsulleri işlenmedir” şeklinde tanımlama yapılarak aynı maddenin 7. bendinde belli bir maksada göre ve hususi bir plan dahilinde seçme ve toplama eserler tertibinin işleme ve derleme eser mahiyetinde olduğu belirtilmiştir. 5846 sayılı Yasada eser sahibinin husule getirdiği eser üzerindeki haklarına ilişkin bir takım sınırlamalar getirilmiştir. Bu sınırlamalardan biri de 35. maddede düzenlenen alıntı serbestisidir. Bu madde uyarınca alenileşmiş güzel sanat eserlerinin ve yayımlanmış diğer eserlerin, maksadın haklı göstereceği bir nispet dahilinde ve münderacatını aydınlatmak maksadıyla bir ilim eserine konulması yasal kullanım sayılmıştır. Ancak bu çerçevede yapılacak alıntılarda kullanılan eserin ve eser sahibinin adından başka bu kısmın alındığı yerin belirtilmesi şart koşulmuştur.
Somut olayda; davacı tarafından hazırlanan kitap gelmiş geçmiş kadın hat sanatçıları ve onların eserleri hakkında bilgi verilip örneklerin sunulduğu ilmi nitelikli derleme eser mahiyetindedir. Davacı vekilinin dava dilekçesinde belirttiği üzere intihal konusu eserler Haziran 2010 tarihinde düzenlenen Uluslararası Kadın Hattatlar Sempozyumu ve İcazet töreninde sergilenip umuma arz edilmiştir. Dava konusu kitaba alınan eserlerde eser sahiplerinin kim olduğu hususu açıklandığı gibi iltibas edilen eser sayısında da dürüstlük kuralının haklı göstereceği ölçüye uygun davranılmıştır. Açıklanan bu hususlar gözetilerek davanın reddine karar verilmesi gerekirken yazılı gerekçeyle kabulü doğru görülmemiş, kararın bu nedenle temyiz eden davalı yararına bozulmasına karar vermek gerekmiştir.
2-Bozma sebep ve şekline göre davacı vekilinin temyiz itirazlarının bu aşamada incelenmesine gerek görülmemiştir.
SONUÇ:Yukarıda (1) numaralı bentte açıklanan nedenlerle davalı vekilinin temyiz itirazlarının kabulüyle hükmün davalı yararına BOZULMASINA, (2) numaralı bentte açıklanan nedenlerle davacı vekilinin temyiz itirazlarının bu aşamada incelenmesine yer olmadığına, ödedikleri temyiz peşin harcın istekleri halinde temyiz eden taraflara iadesine, 08/06/2015 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.