YARGITAY KARARI
DAİRE : 10. Hukuk Dairesi
ESAS NO : 2023/8754
KARAR NO : 2023/9573
KARAR TARİHİ : 12.10.2023

MAHKEMESİ : … Bölge Adliye Mahkemesi 10. Hukuk Dairesi
SAYISI : 2023/20 E., 2023/980 K.
HÜKÜM/KARAR : Kısmen kabul
İLK DERECE MAHKEMESİ : Saruhanlı Asliye Hukuk (İş) Mahkemesi
SAYISI : 2019/295 E., 2022/343 K.

Taraflar arasındaki hizmet tespiti davasından dolayı yapılan yargılama sonunda İlk Derece Mahkemesince davanın kısmen kabulüne karar verilmiştir.
Kararın davalılar vekillerince istinaf edilmesi üzerine, Bölge Adliye Mahkemesince istinaf başvurusularının kabulü ile İlk Derece Mahkemesi hükmü kaldırılarak yeniden esas hakkında hüküm kurulmak suretiyle davanın kısmen kabulüne karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesi kararı davalı kurum vekili tarafından temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi … tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı vekili, müvekkilinin davalı işverene ait işyerinde 12.04.1997 – 31.10.2012 tarihleri arasında kesintisiz olarak çalıştığını beyanla Kuruma bildirilmeyen çalışmalarının tespitine karar verilmesini talep etmiştir.
II. CEVAP
1.Davalı … Tar. Ürn. İth. İhr. San. ve Tic. Ltd. Şti. vekili, davacının müvekkiline ait işyerinde 12.04.1997 – 09.05.1998 ve 01.06.1999- 25.08.2009 tarihleri arasında mevsimlik işçi olarak çalıştığını, davacının müvekkiline ait işyerinde sezon dönemlerinde ve sipariş olduğu zamanlardaki çalışmalarının Kuruma eksiksiz olarak bildirildiğini, davacının imzasını içeren ücret bordrolarının da işyerinde kesintili olarak çalıştığının karinesi olduğunu beyanla davanın reddini talep etmiştir.

2.Davalı SGK Başkanlığı vekili, Kurum kayıtlarının resmi yazılı belge vasfında olup aksinin aynı nitelikte belgelerle desteklenmesi ve ispatlanması gerektiğini beyanla davanın reddini talep etmiştir.

III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile; inceleme konusu davayla ilgili olarak toplanan kanıtlar ve tüm dosya kapsamı değerlendirildiğinde;davanın kısmen kabulüne karar verilerek hükme esas alınan, denetime ve hüküm kurmaya elverişli Bilirkişi … tarafından sunulan 26.06.2022 tarihli ek rapordaki tespitlere göre; “davacının çalışma süresinin 1 dönem: 01.06.1997-09.05.1998 arasında; 2 nci dönem çalışma süresinin 01.06.1999-10.01.2007 tarihleri arasında olduğu, davalı işyerinde sezon döneminin Eylül-Ekim-Kasım- Aralık ayları arasında 4 ay sürdüğü, bu dönemde işyerinde devamlı-kesintisiz çalışma olduğu, diğer dönemlerde ise, SGK’ ya yapılan bildirim kadar hizmetinin bulunduğu kabul edilerek; davanın kısmen kabulüne, davacı … TC Kimlik numaralı …’ın davalı … Tar. Ürn. İth. İhr. San. ve Tic. A.Ş. ‘ne ait … sicil numaralı işyerinde geçici işçi statüsünde 01.06.1997- 09.05.1998; 01.06.1999- 10.01.2007 tarihleri arasında toplam 2084 gün, sezon olan yılın Eylül, Ekim, Kasım ve Aralık aylarında kesintisiz; diğer dönemlerde ise, SGK’ya yapılan bildirim kadar, hizmet akdiyle ve sigorta primine esas asgari ücretle çalıştığı, bu çalışmalarını 1655 gününün Sosyal Güvenlik Kurumuna bildirildiği, 01.06.1997- 09.05.1998 arası; 1997/3 üncü dönemde 21 gün ile 01.06.1999-10.01.2007 arası; 1999/3 üncü dönemde 120 gün, 2000/3 üncü dönemde 24 gün, 2001/3 üncü dönemde 45 gün, 2002/3 üncü dönemde 34 gün, 2003/3 üncü dönemde 40 gün, 2004/9 uncu ayda 18 gün, 2004/10 uncu ayda 5 gün, 2004/11 inci ayda10 gün, 2004/12 nci ayda 30 gün, 2005/9 uncu ayda10 gün, 2005/10 uncu ayda 10 gün, 2005/11 inci ayda 30 gün, 2005/12 nci ayda 30 gün 2006/12 nci ayda 2 gün, 408 gün olmak üzere toplam 429 günlük çalışmasının Kurum’a eksik bildirildiğinin ve bildirimi yapılmayan dönemlerde günün cari asgari ücreti karşılığı çalıştığının; tespitine, fazlaya ilişkin talebin reddine, dair karar verilerek aşağıdaki şekilde hüküm kurulmuştur.” gerekçesine dayalı olarak, “1-davanın kısmen kabulüne, davacı … TC Kimlik numaralı …’ ın davalı … Tar. Ürn. İth. İhr. San. ve Tic. A.Ş’ne ait … sicil numaralı işyerinde geçici işçi statüsünde 01.06.1997- 09.05.1998; 01.06.1999- 10.01.2007 tarihleri arasında toplam 2084 gün, sezon olan yılın Eylül, Ekim, Kasım ve Aralık aylarında kesintisiz; diğer dönemlerde ise, SGK’ya yapılan bildirim kadar, hizmet akdiyle ve sigorta primine esas asgari ücretle çalıştığı, bu çalışmalarını 1655 gününün Sosyal Güvenlik Kurumuna bildirildiği, 01.06.1997- 09.05.1998 arası; 1997/3 üncü dönemde 21 gün ile 01.06.1999- 10.01.2007 arası; 1999/3.dönemde 120 gün, 2000/3 üncü dönemde 24 gün, 2001/3 üncü dönemde 45 gün, 2002/3 üncü dönemde 34 gün, 2003/3 üncü dönemde 40 gün, 2004/9 uncu ayda 18 gün, 2004/10 uncu ayda 5 gün, 2004/11 inci ayda 10 gün, 2004/12 nci ayda 30 gün, 2005/9 uncu ayda10 gün, 2005/10 unuc ayda 10 gün, 2005/11 inci ayda 30 gün, 2005/12 nci ayda 30 gün 2006/12 nci ayda 2 gün, 408 gün olmak üzere toplam 429 günlük çalışmasının Kuruma eksik bildirildiğinin ve bildirimi yapılmayan dönemlerde günün cari asgari ücreti karşılığı çalıştığının; tespitine, fazlaya ilişkin talebin reddine” karar verilmiştir.

IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalı şirket ve davalı Kurum vekilleri istinaf başvurusunda bulunmuştur.

B. İstinaf Sebepleri
1. İstinaf kanun yoluna başvuran davalı … Tar. Ürn. İth. İhr. San. ve Tic. Ltd. Şti. vekili, müvekkilinin üzüm işi yapan bir firma olduğunu ve işi gereği mevsimlik veya siparişe bağlı çalışma yaptığını, siparişin olmadığı veya mevsim dönemi olmadığı zamanlarda işçilerin ücretsiz izne çıkarıldığını, bu uygulamanın hem sözlü hem yazılı olarak tüm işçiler tarafından kabul edildiğini, davacının izinli olduğu ve çalışmasının bulunmadığı dönemlerde çalışması varmış gibi bildirimde bulunulmasının hukuka aykırı olduğunu, davacının, müvekkili nezdindeki tüm çalışmalarının eksiksiz olarak Kuruma bildirildiğini, davacının çalıştığı süre zarfında müvekkili şirkette hiçbir zaman tam zamanlı çalışma olmadığını, davacının hizmet döküm cetvelinde bu hususun doğrulandığını, davacının çalışmasına rağmen bildirimi yapılmayan günü bulunmadığını, davacının talep ve iddialarını kesin ve net deliller ile ispat edemediğini, bilirkişi raporundaki tespitlerin somut delillere dayanmadığını beyanla ilk derece mahkemesi kararının kaldırılarak davanın reddine karar verilmesini istemiştir.

2.İstinaf kanun yoluna başvuran SGK Başkanlığı vekili, hak düşürücü sürenin dolduğunu, davacının çalıştığı sürelerde davalı işveren tarafından Kuruma bildirim yapıldığını, davacının Kurum kayıtlarında olan hizmet süreleri dışında bir çalışması bulunmadığını, hükme esas alınan bilirkişi raporunda kesin ve net bir şekilde davacının çalışma olgusunu ispatlayacak delil bulunmadığını, rapora itirazlarının dikkate alınmadığını, davacının, çalıştığını iddia ettiği dönemde imzasını içeren hiçbir ücret bordrosu-puantaj kaydı bulunmadığının davacının bu dönemlerde çalışmadığının göstergesi olduğunu, yeterli delile ulaşılamadığını ve davacı tarafça davanın ispat edilemediğini beyanla eksik inceleme ile verilen ilk derece mahkemesi kararının kaldırılmasını istemiştir.

C. Gerekçe ve Sonuç
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile, “İş bu davada dinlenen çalışması kayıtlara yansımış olmasından dolayı beyanlarının görgüye dayalı olduğu anlaşılan tanıkların anlatımından açıkça anlaşıldığı üzere sezon döneminde, Eylül, Ekim, Kasım ve Aralık aylarında tüm çalışanların tam çalıştığı sübuta ermiş olmakla ilk derece mahkemesinin kabul kararında bir isabetsizlik görülmemiştir.

Yargıtay 10 uncu Hukuk Dairesinin hizmet tespitine ilişkin davada verilen 2018/5204 esas ve 2019/2128 karar sayılı ilamında “…6100 sayılı HMK nun “yargılama giderlerinin kapsamı” başlığını taşıyan 323 üncü maddesinde yargılama giderlerinin hangi kalemleri kapsadığı tek tek sayılmış, “yargılama giderlerinden sorumluluk” başlığını taşıyan 326 ncı maddede “kanunda yazılı hâller dışında, yargılama giderlerinin, aleyhine hüküm verilen taraftan alınmasına karar verileceği,” “yargılama giderlerine hükmedilmesi” başlığını taşıyan 332 nci maddesinde ise “yargılama giderlerine, mahkemece resen hükmedileceği, yargılama gideri, tutarı, hangi tarafa ve hangi oranda yükletildiği ve dökümün hüküm altında gösterileceği,” hüküm altına alınmıştır. Mahkemenin davanın esasına ilişkin kararında bir isabetsizlik bulunmamakta ise de, kısmen kabule uygun hüküm kurulmaması, Sosyal Güvenlik Kurumunun davadaki taraf sıfatının davalı olmasına rağmen lehine ve aleyhine yargılama gideri ve vekalet ücretine hükmedilmemesi, davada taraf sıfatı bulunmayan kaymakamlık lehine vekalet ücretine hükmedilmesi ve kısmen kabule göre davalı İçişleri Bakanlığı lehine vekalet ücretine hükmedilmemesi isabetsizdir ve bozmayı gerektirir…” tespitine yer verilmiştir.

Davanın kısmen kabulüne karar verilmiş olmasına karşın yargılama gideri ve bu kapsamda olan vekalet ücretinin takdirinin isabetli olmadığı anlaşılmakla davalının ve feri müdahil kurumun istinaf talebi yerinde bulunmuş olmakla kararın düzeltilerek esas hakkında karar verilmesi gerektiği kabul görmüştür.” gerekçesiyle;

“1-Davalı işveren vekili ve davalı Kurum vekilinin istinaf başvurularının kabulü ile; Saruhanlı Asliye Hukuk (İş) Mahkemesi’nden verilen 18.07.2022 tarih, 2019/295 Esas ve 2022/343 Karar sayılı kararının 6100 sayılı HMK’nın 353/1-b.2 hükmü gereğince kaldırılmasına,
1.1-Davacının davasının kısmen kabulü ile, davacının davalı işverene ait, 1029365.45 sicil sayılı işyerinde, dönemin asgari ücreti ile, 1997/3 üncü dönem 21 gün, 1999/3 üncü dönem 44 gün, 2000/3 üncü dönem 24 gün, 2001/3 üncü dönem 45 gün, 2002/3 üncü dönem 34 gün, 2003/3 üncü dönem 40 gün, 2004/9 uncu ayında 18 gün, 2004/10 uncu ayında 5 gün, 2004/11 inci ayında 10 gün, 2004/12 inci ayında 30 gün, 2005/9 uncu ayında 10 gün, 2005/10 uncu ayında 10 gün, 2005/11 inci ayında 30 gün, 2005/12 inci ayında 30 gün, 2006/12 inci ayında 2 gün çalışmasının Kuruma bildirilmediğinin tespitine,
1.2-Davacının fazlaya ilişkin talebinin reddine,” karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalı Kurum vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
Davalı Kurum vekili temyiz dilekçesinde; istinaf gerekçeleri ile kararın bozulmasını istemiştir.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Uyuşmazlık, hizmet tespiti istemine ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nun (6100 sayılı Kanun) 369 uncu maddesinin birinci fıkrası ile 370 ve 371 inci maddeleri ile 506 sayılı Kanun’un 79/10 ve 5510 sayılı Kanun’un 86/9 uncu madde hükümleridir.
3. Değerlendirme
1.Bölge adliye mahkemelerinin nihai kararlarının bozulması 6100 sayılı Kanun’un 371 inci maddesinde yer alan sebeplerden birinin varlığı hâlinde mümkündür.
2. Temyizen incelenen karar, tarafların karşılıklı iddia ve savunmalarına, dayandıkları belgelere, uyuşmazlığa uygulanması gereken hukuk kuralları ile hukuki ilişkinin nitelendirilmesine, dava şartlarına, yargılama ve ispat kuralları ile kararda belirtilen gerekçelere göre usul ve kanuna uygun olup davalı kurum vekilinin temyiz dilekçesinde ileri sürülen nedenler ve dosyada yer alan tüm bilgi ve belgelerin incelenmesinde kararın bozulmasını gerektirecek nitelikte görülmemiştir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeple;
Temyiz olunan Bölge Adliye Mahkemesi kararının 6100 sayılı Kanun’un 370 inci maddesinin birinci fıkrası uyarınca ONANMASINA,
Dosyanın İlk Derece Mahkemesine, kararın bir örneğinin Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine,
12.10.2023 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.