YARGITAY KARARI
DAİRE : 10. Hukuk Dairesi
ESAS NO : 2023/7720
KARAR NO : 2023/7137
KARAR TARİHİ : 21.06.2023

MAHKEMESİ : … Bölge Adliye Mahkemesi 34. Hukuk Dairesi
SAYISI : 2022/80 E., 2022/1609 K.
KARAR : Esastan red
İLK DERECE MAHKEMESİ : … 19. İş Mahkemesi
SAYISI : 2020/544 E., 2021/513 K.

Taraflar arasındaki tespit ve alacak davasından dolayı yapılan yargılama sonunda İlk Derece Mahkemesince davanın kısmen kabulüne karar verilmiştir.

Kararın taraf vekilleri tarafından istinaf edilmesi üzerine, Bölge Adliye Mahkemesince istinaf istemlerinin esastan reddine karar verilmiştir.

Bölge Adliye Mahkemesi kararı taraf vekilleri tarafından temyiz edilmiş, incelemenin duruşmalı olarak yapılması davalı vekili tarafından istenilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyize konu edilen kararın duruşma istenebilecek davalardan olmadığı anlaşılmıştır.

6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nun 369 uncu maddesinin ikinci fıkrası uyarınca davalı vekilinin duruşma isteğinin reddine, temyiz dilekçelerinin kabulü ile incelemenin dosya üzerinde yapılmasına karar verildikten ve Tetkik Hâkimi … tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:

I. DAVA
Davacı vekili; davacının Yapı ve Kredi Bankası’nda çalıştığı dönemde malullük, yaşlılık ve ölüm sigortası prim kesintisinin yüksek orandan yapıldığından fazladan yapılan kesintilerin öncelikle yaşlılık aylığına intibakının yapılmasını, intibak sonucu eksik ödemeden kaynaklanan emekli maaşı farklarının geçmişe dönük faiziyle birlikte ödenmesini, intibakın mümkün olmaması halinde fazladan yapılan kesintilerin faiziyle birlikte ödenmesini, ayrıca bayram İkramiyesi hakkının olduğuna karar verilerek, ödenmeyen bayram ikramiyesi alacaklarının faiziyle ödenmesini talep etmiştir.

II. CEVAP
Davalı vekili; Yapı ve Kredi Bankası A.Ş Mensupları Yardım ve Emekli Sandığı Vakfı tarafından hiçbir dönemde mensuplarından %14 oranının üzerinde prim kesilmediğini ve 506 ve 5510 sayılı Kanun hükümleri uyarınca gerekli prim kesintilerinin yapıldığını, önceleri çalışandan alınan %14’lük primin tamamının malullük, yaşlılık, ölüm sigortası primi başlığı altında toplandığını, bu dönemde sandığın genel sağlık sigortası harcamasının Sandığın aktüeryal olarak açık vermemesi ve sigorta yardımlarını yapma konusunda zafiyet yaşanmaması nedeniyle Yapı ve Kredi Bankası A.Ş tarafından karşılandığını, işleminin usul ve yasaya uygun olduğunu, Hazine ve Maliye Bakanlığınca 506 sayılı Kanunun Geçici 20 inci maddesi kapsamında olan sandıklardan aylık/gelir alanlara da bayram ikramiyesi ödenmesine dair ilgili maddede bir hüküm bulunmaması nedeniyle herhangi bir ödemenin yapılmasının mümkün olmadığını belirterek davanın reddini talep etmiştir.

III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk derece mahkemesi tarafından; bayram ikramiyesi talebi dışındaki talepler reddedilerek davanın kısmen kabulüne karar verilmiştir.

IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde taraf vekilleri istinaf başvurusunda bulunmuştur.

B. İstinaf Sebepleri
1. Davacı vekili; davalı Vakfın malullük, ölüm ve yaşlılık sigortası primini yüksek aldığını, haksız kazanç sağladığını, mahkeme gerekçesinin yerinde olmadığını, Vakıflar Genel Müdürlüğü Denetim Raporu ile bu durumun ortaya çıktığı, zaman aşımı olmaması gerektiği aksi durumda ilgili Denetim Raporundan itibaren başlaması gerektiğini belirterek istinaf yoluna başvurmuştur.

2.Davalı Vakıf vekili; Vakfın bayram ikramiyesi ödenmesi veya hesaplanmasına ilişkin davaya konu uyuşmazlığın tarafı olmadığını, davacı yanın bayram ikramiyesi alacak talebinin kabulü mümkün olmayıp, Vakfın davacıya karşı herhangi bir yükümlülüğü bulunmadığını, 5510 sayılı Kanun’un Ek 18. maddesinde belirtilen “Kurum” ifadesinin 506 sayılı Kanunu’nun Geçici 20 nci maddesinde tanımlanan Vakıf Sandıklarını kapsamadığını belirterek istinaf kanun yoluna başvurmuştur.

C. Gerekçe ve Sonuç
1.Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile; “…I) Prim oranlarının düzenlendiği 506 sayılı Kanun’un 73.maddesinin (B) bendine göre, hastalık sigortası priminin, sigortalının kazancının %11’i olduğu, bunun % 5’inin sigortalı hissesi ve %6’sının işveren hissesi olduğu; (D) bendine göre malullük, yaşlılık ve ölüm sigortaları priminin, sigortalının kazancının %20’si olduğu, bunun %9’unun sigortalı hissesi ve %11’inin de işveren hissesi olduğu; Vakıf Senedinin 60 ıncı maddesine göre sigortalıların verecekleri primlerin, malullük, ölüm ve yaşlılık yardımlarını karşılamak için %9 ve hastalık sigortasını karşılamak üzere %5 olduğu, sigortalının kazancından Vakıf tarafından alınan %14 oranındaki primin 506 sayılı Kanun’un 73 üncü maddesinde açıklanan prim oranları ile uyumlu olduğu, Vakfın çalışanlardan bu oran üzerinde prim kesintisi yapmadığı, Vakfın mensuplarına bağladığı aylığın miktarının Vakıf Senedine göre belirlendiği ve davacının iddiasının aksine sigortalıdan kesilen %14 oranındaki primin tamamının aylıklara tahsisinin (yaşlılık aylığı hesabında dikkate alınmasının) söz konusu olmadığı, yaşlılık aylığı miktarının sigortalıdan kesilen primin oranına göre değil prime esas kazanç ve Vakıf Senedi dikkate alınarak belirlenmesi nedeniyle davacının iddiasının hukuki bir temelinin bulunmadığı anlaşılmakla, “fazladan yapılan kesintilerin öncelikle yaşlılık aylığına intibakının yapılması, bu intibakın sonucu olarak bugüne kadar eksik ödemeden kaynaklanan emekli maaşı farklarının geçmişe dönük ödenmesi, intibakın mümkün olmaması halinde davacıdan fazladan yapılan kesintilerin ödenmesi” istemlerinin yasal dayanağının bulunmadığı;

II) 5510 sayılı Kanun’un 106 ncı maddesinde, 506 sayılı Kanun’un Geçici 20 nci maddesinin, bu Kanun’un Geçici 20 nci maddesinde belirtilen devir işlemlerinin tamamlanmasından sonra yürürlükten kalkacağı kararlaştırılmış ise de devir işlemine ilişkin henüz bir karar oluşturulmamıştır.

Halen uygulanmaya devam edilen 506 sayılı Kanun’un Geçici 20 nci maddesinde, bankalar, sigorta ve reasürans şirketleri, ticaret, odaları, sanayi odaları, borsalar veya bunların teşkil ettikleri birlikler personelinin malüllük, yaşlılık ve ölümlerinde yardım yapmak üzere, bu kanunun yayımı tarihine kadar tesis veya dernek olarak kurulmuş bulunan sandıkların, personelin, iş kazalariyle meslek hastalıkları, hastalık, analık, malüllük, yaşlılık ve ölüm, eşlerinin analık, eş ve çocuklarının hastalık hallerinde, en az bu kanunda belirtilen yardımları sağlayacakları belirtilmiştir.

Vakıf Sandığının 103/b.maddesinde, sağlanacak hak ve menfaatlerin süresi ve miktarının 506 sayılı Kanun’un ek ve tadillerinde belirtilen şartlardan daha aşağı olamayacağı düzenlenmiştir.

5510 sayılı Kanun’un Ek 18 inci maddesine göre, Kurumca bu Kanun ve ilgili mevzuat uyarınca gelir ve aylık ödemesi yapılanlara, bayramın içinde bulunduğu ayda gelir ve aylık alma şartıyla, Ramazan Bayramı ve Kurban Bayramında 1.000’er TL tutarında bayram ikramiyesi ödenir. Birden fazla dosyadan gelir ve aylık alanlara en fazla ödemeye imkân veren bir dosya üzerinden ödeme yapılır.

Somut olayda; 506 sayılı Kanun’un Geçici 20 nci maddesi ile Vakıf Sandığının 103/b.maddesine göre, davalı Vakfın sigortalılara sağlayacağı hak ve menfaatlerin süresi ve miktarının 506 sayılı Kanun’un ek ve tadillerinde belirtilen şartlardan daha aşağı olamayacağı, 506 sayılı Kanun’un 01.10.2008 tarihinde yürürlükten kalkması ve 01.10.2008 tarihinden itibaren 5510 sayılı Kanun’un yürürlüğe girmesi nedeniyle bu düzenlemenin 5510 sayılı Kanun hükümlerine ve bu bağlamda 5510 sayılı Kanun’un Ek 18 inci maddesine göre ödenen Ramazan Bayramı ve Kurban Bayramı ikramiyesini de kapsaması nedeniyle davacının bayram ikramiyesinden yararlandırılması gerektiği, bu ikramiyeleri sigortalıya ödeme yükümlülüğünün Sosyal Güvenlik Kurumunun muadili olan vakfa ait olduğu (Yargıtay 10. Hukuk Dairesinin 10.11.2021 gün ve 2021/3580 E. 2021/13953 K.sayılı kararı da bu yöndedir);

III) Dava dosyası içerisinde yer alan belgelerden davacının diğer gelir ve aylıklar nedeniyle ikramiyeden yararlanıp yararlanmadığı kesin olarak belirlenememekle birlikte 5510 sayılı Kanun’un Ek 18 inci maddesinde yer alan “Birden fazla dosyadan gelir ve aylık alanlara en fazla ödemeye imkân veren bir dosya üzerinden ödeme yapılır.” düzenlemesinin kararın infazı esnasında dikkate alınmasının mümkün bulunduğu… ” gerekçesiyle istinaf istemlerinin reddine karar verilmiştir.

V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde taraf vekilleri temyiz isteminde bulunmuştur.

B. Temyiz Sebepleri
1.Davacı vekili; %14 oranında prim kesintisi yapıldığını, İlk Derece Mahkemesince %5 lik kısmın sağlık primine hasredilmesinin doğru olmadığını, sağlık harcamalarının banka tarafından gerçekleştirildiğini, davalı Vakfın böyle bir hizmet vermediğini, İstinaf Mahkemesinin prim oranlarıyla ilgili gerekçesinin çelişkili olduğunu, zaman aşımının söz konusu olmadığını olsa bile Vakıflar Genel Müdürlüğü Denetim Raporundaki sürenin dikkate alınması gerektiğini belirterek kararın bozulmasını talep etmiştir.

2.Davalı vekili; İstinaf isteminde ileri sürdüğü gerekçeleri tekrar etmiştir.

C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Uyuşmazlık, sigorta prim kesintilerinin aylığa yansıtılıp yansıtılmayacağı aksi takdirde fazla prim ödemelerinin iadesi hususu ile ölüm aylığı da alan davacıya verilebilecek bayram ikramiyesi yönünden, 7143 sayılı Vergi ve Diğer Bazı Alacakların Yeniden Yapılandırılması ile Bazı kanunlarda Değişiklik yapılmasına ilişkin Kanun’un 23 ncü maddesi ile 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanununa ilave edilen Ek 18 inci maddesinde belirtilen “Birden fazla dosyadan gelir ve aylık alanlara en fazla ödemeye imkân veren bir dosya üzerinden ödeme yapılır.” hüküm gereği dava dışı Sosyal Güvenlik Kurumunun davaya dahil edilmesinin gerekip gerekmeyeceğine ilişkindir

2. İlgili Hukuk
6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nun (6100 sayılı Kanun) 369 uncu maddesinin birinci fıkrası ile 370 ve 371 inci maddeleri, 7143 sayılı Kanunun 23 ncü Maddesi ile 5510 sayılı Kanuna ilave edilen Ek 18 nci Madde, Hukuk Muhakemeleri Kanununun 124 ncü maddesi.

3. Değerlendirme
Her ne kadar mahkemece bayram ikramiyeleri yönünden yazılı şekilde karar verilmiş ise de; 5510 sayılı Kanunun Ek 18 inci maddesinde belirtilen “Birden fazla dosyadan gelir ve aylık alanlara en fazla ödemeye imkân veren bir dosya üzerinden ödeme yapılır.” hüküm gereği, Sosyal Güvenlik Kurumu tarafından davacılara bağlanan yaşlılık ve ölüm aylığı nedeniyle verilen bayram ikramiyesinin iptali söz konusu olabileceğinden, hak alanı etkilenen Sosyal Güvenlik Kurumuna HMK nin 124 üncü maddesi kapsamında usulüne uygun şekilde husumet yöneltilerek gösterilecek bütün deliller toplandıktan sonra, tüm deliller birlikte değerlendirilerek varılacak sonuca göre hüküm kurulmalıdır.

VI. KARAR
Açıklanan sebeplerle;
1. Temyiz olunan, İlk Derece Mahkemesi kararına karşı istinaf başvurusunun esastan reddine ilişkin Bölge Adliye Mahkemesi kararının ORTADAN KALDIRILMASINA,

2. İlk Derece Mahkemesi kararının sair yönler incelenmeksizin BOZULMASINA,

Temyiz karar harcının istek halinde temyiz eden ilgiliye iadesine,

Dosyanın kararı veren İlk Derece Mahkemesine, bozma kararının bir örneğinin kararı veren Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine,21.06.2023 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.