YARGITAY KARARI
DAİRE : 10. Hukuk Dairesi
ESAS NO : 2023/7029
KARAR NO : 2023/7501
KARAR TARİHİ : 05.07.2023
MAHKEMESİ :İş Mahkemesi
SAYISI : 2017/400 E., 2021/591 K.
KARAR : Kısmen kabul
Taraflar arasında İlk Derece Mahkemesinde görülen hizmet tespiti davasında verilen karar hakkında yapılan temyiz incelemesi sonucunda, Dairece İlk Derece Mahkemesi kararının bozulmasına karar verilmiştir.
İlk Derece Mahkemesince bozmaya uyularak yeniden yapılan yargılama sonucunda; davanın kısmen kabulüne karar verilmiştir.
İlk Derece Mahkemesi kararı davalı Kurum vekili tarafından temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçelerinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi … tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı vekili dava dilekçesi ile müvekkilinin davalılardan… Vakfına ait… Özel Lisesinde…Gıda Ma.Kantin İşlet. Nak. ve Tic. Ltd. Şti’ne bağlı olarak 18.03.1996 tarihinden 29.08.2006 tarihine kadar çay ocağından sorumlu kişi olarak çalıştığını, davalılardan…Gıda’nın… Vakfının taşeronu olduğunu, müvekkilinin işe ilişkin talimatlarını vakit personelinden aldığını, ayrıca müvekkilinin davalı… Vakfına ait servisler ile işe gidip geldiğini, öğlen yemeğini de… lisesinin yemekhanesinde… Vakfınca sağlandığını, 2003 yılında müvekkilinin aynı işyerinde…Turizm Tic. A.Ş.’ne bağlı olarak iş akdinin sonlandırıldığını, müvekkilinin davalı işyerinde çalışmaya başladığı tarih 18.03.1996 olmasına rağmen SSK kayıtlarında müvekkilinin işe giriş tarihinin 01.10.1996 olarak gözüktüğünü, sigorta primlerinin 1998 yılının 1.ayından itibaren ödenmeye başlandığını, primlerinin eksik yatırıldığını, ayrıca 2004 yılının 5. ayında müvekkilinin bilgisi dışında işe giriş çıkış yapıldığını belirterek müvekkilinin 18.03.1996-01.01.1998 tarihleri arası hizmetlerinin tespiti ile 01.01.1998-29.08.2006 tarihleri arasında eksik yatırılmış sigorta primlerinin davalıların müştereken ve müteselsilen yatırılmasına karar verilmesini talep ve dava etmiştir.
II. CEVAP
1.Davalı Kurum cevap dilekçesinde: davalı Kurum vekili 02.08.2007 tarihli cevap dilekçesi ile kurum kayıtları incelendiğinde davalı Palmîra Turizm A.Ş.’nin 06.05.2004 tarihinde 506 sayılı Kanun kapsamına aldığının diğer davalıların dair bilgi ve belgeler ile davacının sicil dosyasının henüz müdürlüklerine ulaşmadığı için cevap haklarını saklı tuttuklarını, işyerinin varlığı, işyerinin 506 sayılı Kanun kapsamına girip girmediğinin araştırılması gerektiğini, hizmet akdîyle çalıştığı iddia edilen döneme ilişkin belgelerin kuruma verilip verilmediğinin ya da çakmaların kurumca tespit edilip edilmediğinin araştırılması gerektiğini, devamlı çalışmanın tanık beyanları dışında resmi ve yazılı belge ile ispatlanması gerektiğini, hizmetin geçtiği iddia edilen dönemde işyerinin 506 sayılı Kanun kapsamında bulunup bulunmadığı, işyerinin gerçekte var olup olmadığının vergi daireleri, meslek kuruluşları, esnaf ve sanatkarlar sicilinden sorulması gerektiğini,davacının hizmet akdiyle davalı işveren bağlı olarak fiilen çalıştığını ispat etmesi gerektiğini, ücret konusunun titizlikle araştırılması gerektiğini, bütün bu hususlarının somut delillerle ispatlanması gerektiğini belirterek davanın reddine karar verilmesi gerektiğini savunmuştur.
2.Davalı…Turizm Tic.A.Ş. cevap dilekçesinde: Davalı vekili 04.10.2007 havale tarihli cevap dilekçesinde davacının 12.05.2004 tarihinden istifa ederek işten ayrıldığı 29.08.2006 tarihine kadar müvekkili işyerinde çalıştığını, bu dönem zarfında müvekkili tarafından davacının primlerinin eksiksiz ödendiğini, dava dilekçesindeki 2004 yılının 5. ayından 10 gün 2006 yılı 1. ayından 10. ve 2. ayından 12 gün eksik ödendiği iddiasının doğru olmadığını, 2004 yılı 1. ve 2. ayında 10 gün eksik olmasının sebebinin davacının müvekkili İşyerinde 12.05.2004 tarihinde çalışmaya başlaması olduğunu, 2006 yılının 1. ve 2. aylarında toplam 22 günlük eksik ödeme ise ekli şahsı sicil dosyasında ki rapordan belli olduğu üzere davacının 21.01.2006-13.02.2006 tarihleri arasında raporlu olduğu için işe devam edememesi sebebine dayandığını belirterek davanın reddine karar verilmesini talep ve savunmuştur.
3.Davalı…. Vakfı cevap dilekçesinde:Davalı vekili 04.10.2007 havale tarihli cevap dilekçesi ile yetkili İş mahkemelerinin… İş Mahkemeleri olduğunu, davanın husumet yönünden reddi gerektiğini,… Vakti diye bir vakıf olmadığını, doğru olanın…. Vakfı olduğunu, husumetin…. Vakfına yöneltilemeyeceğini, davalılardan…Gıda Mad. Kantin İşlet. Nakliye ve Tic. Ltd. Şti. ile…Turizm Tic. A.Ş.’nin…. Vakfı ile aralarında alt işveren-asıl işveren ilişkisinin olmadığını,… Vakfı… Özel İlköğretim Okulu ve Lisesi İktisadi İşletmesi olarak ayrı bir tüzel kişiliğe sahip olduğunu, diğer davalıların müstakil bir tüzel kişiliği olan…. Vakfı… Özel İlköğretim Okulu ve Lisesi İktisadi İşletmesinde hizmet vermek üzere davalılar ile sözleşme yapıldığını, 4857 sayılı Kanun’un 2 nci maddesinde tanımlanan şekilde bir alt İşveren asıl İşveren İlişkisi olmadığını, diğer davalıların sadece okulun işinde değil, kendisinin başka işyerlerinde de değiştirerek çalıştırmakta olduğunu, davanın husumet yönünden reddi gerektiğini, müvekkilinin 4357 sayılı Kanun’un 2 nci maddesindeki asıl-alt işveren ilişkisinde öngörülen kanuni şartların oluşmadığını, müvekkilinin bir sorumluluğu bulunmadığını, davacının kendisini … ve … isimli müdürlerin işe aldığı yönündeki iddiasının doğru olmadığını, …’nın Muhasebe ve Mali İşler Müdürü olarak çalışıp işlen ayrıldığını, … isimli bir kimsenin de çalışmadığını belirterek davanın reddine karar verilmesrni talep ve savunmuştur.
4.Davalı … Gıda Mad. Kantin İsl. Nak. Ltd. Şti : Davaya cevap vermemiştir.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin 06.12.2011 tarihli ve 2007/438-2011/772 sayılı kararıyla; davalılar…. Vakfı ile…Tur. Tic. A.Ş. yönünden davanın reddine, davalı … Gıda Maddeleri Kantin İşletmeleri Nak. ve Tic. Ltd. Şti. yönünden ise kabulüne karar verilmiştir.
IV. BOZMA VE BOZMADAN SONRAKİ YARGILAMA SÜRECİ
A. Birinci Bozma Kararı
1.Mahkeme kararına karşı davacı ile davalılardan SGK Başkanlığı avukatları temyiz isteminde bulunmuştur.
2.Dairemizin 117.05.2013 tarihli ve 2012/6063-2013/10637
sayılı ilamı ile; usul ve yasaya uykun kısa karar oluşturulmaksızın gerekçeli karar yazıldığı gerekçesiyle karar bozulmuştur.
B. İkinci Bozma Kararı
1.Bozmaya uyan Mahkemece verilen 22.10.2013 tarihli ve 2013/379-2013/647 sayılı kararıyla; davanın SGK Başkanlığı ve…Gıda Mad. Kantin İş. Nak. ve Tic. Ltd. Şti. açısından kabulüne diğer davalılar yönünden reddine dair verilen karara karşı davacı ve davalılardan SGK Başkanlığı vekilleri temyiz isteminde bulunmuştur.
2. Dairemizin 20.02.2014 tarihli ve 2013/25113-2014/3427 sayılı ilamı ile; “…hizmet akdinin kiminle kurulduğunun tespiti açısından davalılar aralarındaki ilişkinin niteliği (asıl işveren-alt işveren) konusunda araştırma yapılarak, gerçek işveren tespit edilmeli, böylece, bu konuda gerekli tüm soruşturma yapılarak uyuşmazlık konusu husus, hiçbir kuşku ve duraksamaya yer bırakmayacak biçimde çözümlenip; deliller hep birlikte değerlendirilip, takdir edilerek, varılacak sonuç uyarınca bir karar verilmelidir.” gerekçesiyle karar bozulmuştur.
C. Üçüncü Bozma Kararı
1.Bozmaya uyan Mahkemece verilen 02.07.2015 tarihli ve 2014/204-2015/283 sayılı kararıyla; davanın kısmen kabulüne dair verilen karara karşı davacı ve davalı Kurum vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
2. Dairemizin 12.11.2015 tarihli ve 2015/17616-2015/19405 sayılı ilamı ile; “18.03.1996-01.02.1998 tarihleri arasında işverenin kim olduğu tespit edilmeli, buradan hareketle, davalı … Gıda Mad. Kant. İş. Nak. ve Tic. Ltd. Şti.’nin bu dönemde fiili olarak işçi çalıştırıp çalıştırmadığı tespit edilmeli, vergi kayıtları getirtilmeli, varsa bu dönem açısından sözleşmelerin ikmali sağlanılmalı, davalı Vakfa ait okulda söz konusu dönemlerde çalışan personel dinlenilmek suretiyle çalışmanın mevcudiyeti araştırılmalı, böylece uyuşmazlık konusu husus, hiçbir kuşku ve duraksamaya yer bırakmayacak biçimde çözümlenip; deliller hep birlikte değerlendirilip takdir edilerek varılacak sonuç uyarınca bir karar verilmelidir.” gerekçesiyle karar bozulmuştur.
D. İlk Derece Mahkemesince Bozmaya Uyularak Verilen Karar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile davacının eksik gün bildirimlerinin davalı … Gıda işyerinde geçtiği belirtilerek “Davanın kısmen kabulü ile, 1-)Davacının davalı … Gıda Mad. Kantin İşlet. Nakliye ve Tic. Ltd. Şti.’de iş sözleşmesine dayalı olarak,
18.03.1996-01.07.1996 arası 102 gün, günlük 260,69 TL, 01.07.1996-01.01.1997 arası 180 gün, günlük 504,90 TL, 01.01.1997-01.03.1997 arası 60 gün, günlük 723,77 TL, 01.03.1997-01.07.1997 arası 120 gün, günlük 854,16 TL, 01.07.1997-01.01.1998 arası 180 gün, günlük 1,23 TL, 01.01.1998-01.01.1999 arası 30 gün, günlük 2,34 TL, 01.01.2004-12.05.2004 arası 12 gün, günlük 18,32 TL, ücretle geçen ve Kurum’a bildirilmeyen çalışma sürelerinin 506 sayılı Kanun’un 79/8 inci maddesi gereğince sigortalı hizmetler olduğunun tespitine,
2-)Davalı… Vakfı aleyhine açılan davanın husumet yokluğu nedeniyle reddine,
3-)Davalı…Turizm Tic. A.Ş. (Yeni Ünvan…Turizm A.Ş.) hakkında açılan davanın davacının çalışmalarının eksiksiz olarak kurula bildirildiğinden reddine,” dair karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalı Kurum vekili tarafından temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
Davalı Kurum vekili temyiz dilekçesinde; eksik araştırmaya dayalı hüküm kurulduğunu, kurum kayıtlarının dikkate alınması gerektiğini belirterek kararın bozulmasını talep etmiştir.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Uyuşmazlık, hizmet tespitine ilişkindir. .
2. İlgili Hukuk
6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nun 369 uncu maddesinin birinci fıkrası ile 370 ve 371 inci maddeleri ile 506 sayılı Kanun’un 79 ncu maddesi.
3. Değerlendirme
1.Tarafların iddia, savunma ve dayandıkları belgelere, uyuşmazlığın hukuki nitelendirilmesi ile uygulanması gereken hukuk kurallarına, dava şartlarına, yargılamaya hâkim olan ilkelere, ispat kurallarına ve temyiz olunan kararda belirtilen gerekçelere göre, davalı Kurum vekilinin aşağıdaki bentler dışındaki sair temyiz itirazları yerinde görülmemiştir.
2.Davalı … Gıda firmasının vergi kaydı incelendiğinde 19.01.1998 tarihinde… Vakfına ait okulun adresine nakil geldiği, dosya kapsamından davacının bu tarih öncesi …Gıda firması çalışanı olarak ilgili okul kantininde çalıştığına dair gerek…Gıda firmasına ait kayıtlar gerekse de başkaca sözleşme veya belge bulunmadığı anlaşılmakla, ancak bu tarihten itibaren tespit kararı verilebileceğinin gözetilmemesi isabetsiz bulunmuştur.
3.Öte yandan her ne kadar 01.01.2004-12.05.2004 tarihleri arası 12 günlük bildirim yapılması gerektiğinin tespitine karar verilmiş ise de, davacının hizmet döküm cetveli incelendiğinde, 01.01.2004-30.05.2004 tarihine kadar davalı … gıda firmasından tam bildiriminin bulunduğu dolayısıyla bu yönde bir tespit kararı verilemeyeceği belirgindir.
Bu maddi ve hukuki olgular göz önünde bulundurulmaksızın, yazılı şekilde karar tesisi, usul ve yasaya aykırı olup bozma nedenidir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeplerle;
İlk Derece Mahkemesi kararının BOZULMASINA,
Dosyanın kararı veren İlk Derece Mahkemesine gönderilmesine,
05.07.2023 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.