YARGITAY KARARI
DAİRE : 10. Hukuk Dairesi
ESAS NO : 2023/6809
KARAR NO : 2023/7450
KARAR TARİHİ : 04.07.2023
MAHKEMESİ : … Bölge Adliye Mahkemesi 10. Hukuk Dairesi
SAYISI : 2022/2354 E., 2023/694 K.
HÜKÜM/KARAR : Ret
İLK DERECE MAHKEMESİ : … 16. İş Mahkemesi
SAYISI : 2019/560 E., 2021/289 K.
Taraflar arasında İlk Derece Mahkemesinde görülen ve istinaf incelemesinden geçen sigortalılık başlangıç tespiti davasında verilen karar hakkında yapılan temyiz incelemesi sonucunda, Dairece Bölge Adliye Mahkemesi kararının bozulmasına karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesince bozmaya uyularak yeniden yapılan yargılama sonucunda; davanın kabulüne karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesi kararı, davalı SGK vekili tarafından temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda; temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi … tarafından hazırlanan rapor dinlenildikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I.DAVA
Davacı asil dava dilekçesinde özetle; sigorta başlangıç tarihinin 01.06.1981 olarak tespitine karar verilmesini istemiştir.
II.CEVAP
Davalı SGK vekili cevap dilekçesinde özetle; davacının 01.06.1981 tarihinde işe alındığını belirten işe giriş bildirgesi mevcut ise de, dava konusu sürelere ilişkin dönem bordrosu bulunmadığından 01.06.1981 tarihinin sigortalılığının başlangıcına esas alınmasının mümkün olmadığını, davacının iddia konusu tarihte 16 yaşında olması nedeniyle çırak olarak çalışıp çalışmadığının açıklığa kavuşturulması gerektiğini, çalışma olgusunun somut ve inandırıcı kanıtlarla kanıtlanması gerektiğini belirterek, davanın reddini istemiştir.
III.İLK DERECE MAHKEME KARARI
Dosya kapsamına giren bilgi ve belgelerin bir bütün olarak değerlendirilmesi sonucunda, davanın kabulü ile; … TC kimlik numaralı davacı …’ın Sosyal Güvenlik Kurumu’nda 91243.35 sicil numarası ile kayıtlı Zaim Küçük unvanlı işyerinde 01.06.1981 tarihinde hizmet akdine istinaden dönemin asgari ücreti ile 1 gün çalıştığının, sigortalılık başlangıç tarihinin 18 yaşını ikmal ettiği 12.07.1983 tarihi olduğunun tespitine karar verilmiştir.
IV.İSTİNAF
A.İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalı SGK vekili tarafından istinaf yoluna başvurulmuştur.
B.İstinaf Sebepleri:
Davalı SGK Vekilinin İstinaf Sebepleri
Davalı SGK vekili istinaf dilekçesinde; sadece tanık beyanlarına dayalı olarak karar verildiğini, dava konusu sürelere ilişkin işyerinden verilen dönem bordrosu bulunmadığından 01.06.1981 tarihinde davacının fiilen çalıştığının kabulünün mümkün olmadığını belirterek, eksik inceleme ile verilen kararın kaldırılmasını istemiştir.
C.Gerekçe ve Sonuç
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile; .. 506 sayılı Kanun’un 2’nci maddesine göre sigortalılık niteliği, hizmet akdinin kurulması ve 6’ncı madde gereğince çalışmaya başlanması ile edinilir. Aynı Kanun’un “Sigortalı Sayılmayanlar” başlıklı 3/II-B maddesinde; “Özel kanunda tarifi ve nitelikleri belirtilen çıraklar hakkında, çıraklık devresi sayılan süre içinde analık, malullük, yaşlılık ve ölüm sigortaları ile bu Kanun’un 35’inci maddesi hükümleri uygulanmaz.” hükmü öngörülmüş olup, somut olay bu kapsamda değerlendirildiğinde, davacının 01.06.1981 tarihinde 15 yıl 10 ay 14 gün yaşında olduğu, tanık Ahmet’in beyanına göre, davacı ve iş bu tanığın çırak olarak çalıştıkları, tanık işveren beyanına göre işverenin çocukları yetiştirdiği görülmekle ve en önemlisi işe giriş bildirgesi üzerinde çırak ibaresinin bulunması karşısında davacının işe giriş bildirgesindeki tarihte üretimden ziyade eğitime dönük olarak işyerinde bulunduğu anlaşılmakla, çırak olarak görev yapan davacının uzun vadeli sigorta kollarında sigortalılığının kabulü mümkün olmadığından davanın reddine karar verilmesi gerekirken kabulüne karar verilmesinin isabetli olmadığı anlaşıldığından, davalının istinaf talebinin kabulü ile, … 16. İş Mahkemesi’nden verilen 17.08.2021 tarih, 2019/560 Esas ve 2021/289 Karar sayılı kararının 6100 sayılı HMK’nın 353/1-b.2 hükmü gereğince kaldırılmasına ve davanın reddine karar verilmiştir.
V.BOZMA VE BOZMADAN SONRAKİ YARGILAMA SÜRECİ
A. Bozma Kararı
1. Bölge Adliye Mahkemesinin 12.01.2022 tarih ve 2021/2731 – 2022/99 E.K. sayılı kararına karşı süresi içinde davacı vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
2. Daire kararında; İnceleme konusu eldeki davada, davacının, sigortalılık başlangıç tarihinin 01.06.1981 tarihi olduğunun tespitini talep ettiği, 12.07.1965 doğumlu davacının işe giriş bildirgesinin verildiği tarihte 15 yaşında olduğu, işe giriş bildirgesinde çırak ibaresinin bulunduğu, dosyada mevcut bir çıraklık sözleşmesinin olmadığı, davacı tanıklarının dinlendiği, dinlenen tanıklardan Ahmet Ünlü ifadesinde, davacının kendisi gibi çırak olarak çalıştığını beyan ettiği, mahkemece davacının üretimden ziyade eğitime dönük çalıştığı kabul edilerek karar verildiği, somut olayda, öncelikle davacının öğrenim durumu araştırılmalı, çıraklık eğitim merkezi ile yazışma yapılmak suretiyle bu dönemde davacının merkezde kayıtlı olup olmadığı ve hangi tarihlerde, hangi sıfatla eğitim aldığı sorulmalı, varsa çıraklık sözleşmesi getirtilmeli, ihtilaflı dönemdeki tek bordro tanığı olan ve mahkemece beyanı alınmayan … dinlenmeli, tanık beyanları arasındaki çelişkiler de giderilerek, davacının çalışmasının meslek ve sanat öğrenimine yönelik mi yoksa üretime yönelik mi olduğu tespit edilerek varılacak sonuç uyarınca bir karar verilmesi gerektiği belirtilerek, eksik inceleme ve araştırma sonucu verilen hükmün bozulmasına karar verilmiştir.
B. Bölge Adliye Mahkemesince Bozmaya Uyularak Verilen Karar
Bölge Adliye Mahkemesinin 15.03.2023 tarih ve 2022/2354 – 2023/694 E.K. sayılı kararı ile; uyulan bozma ilamı uyarınca … Milli Eğitim Müdürlüğü, …İlçe Milli Eğitim Müdürlüğü,… İlçe Milli Eğitim Müdürlüğü ve… Mesleki Eğitim Merkezine yazılan müzekkere cevabına göre, davacının mesleki eğitim merkezi kaydına rastlanılmadığı bilgisinin verildiği, bordro tanığı …’nin dinlendiği, iş bu tanık tarafından davacının üretim sürecisinin bir parçasında, oto kaportanın boyaya hazırlanmasına dair tüm aşamalarda çalıştığının belirtildiği, çalışmasının eğitimden ziyade üretime dönük olduğu anlaşıldığından davacının davasının kabulüne dair aşağıdaki şekilde hüküm kurulmuştur.
HÜKÜM: Gerekçesi yukarıda açıklandığı üzere;
1-Davacının davasının kabulü ile, … TC kimlik numaralı davacı ….’ın Sosyal Güvenlik Kurumu’nda 91243.35 sicil numarası ile kayıtlı, ZAİM KÜÇÜK unvanlı işyerinde, 01.06.1981 tarihinde, hizmet akdine istinaden, dönemin asgari ücreti ile 1 gün çalıştığının, sigortalılık başlangıç tarihinin 18 yaşını ikmal ettiği 12.07.1983 tarihi olduğunun tespitine,
2-Gider avansından kalan kısmın karar kesinleştiğinde iadesine,
3-Davacı tarafın davasının kabul edilmiş olması ve davalı Kurumun harçtan muaf olmasından dolayı 492 sayılı Harçlar Kanununun madde 2, 15/1, 21/1, 28/1.a hükümleri uyarınca davacı tarafça aşamalarda yatırılan tüm harçların karar kesinleştiğinde ve talep halinde davacı tarafa iadesine,
4-Davacı taraf kendisini vekille temsil ettirmiş olduğundan 6100 sayılı HMK’nun madde 323/1.ğ ve 326/1 hükümleri gereğince, karar tarihi itibariyle yürüklükte bulunan Avukatlık Asgari Ücret Tarifesi gereğince davanın niteliğine göre hesaplanan 9.200,00 TL vekalet ücretinin davalıdan tahsili ile davacıya verilmesine,
5-Davacı tarafından yapılan 1.063,50 TL toplam yargılama giderinin 6100 sayılı HMK’nun madde 323/1 ve 326/2 hükümleri davalıdan alınarak davacıya verilmesine,
VI.TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalı SGK vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
Davalı SGK vekili; Milli Eğitim Müdürlüklerine yazılan müzekkere cevaplarının sağlıklı olmadığını, çıraklık sözleşmesi hususunun kurumdan sorulmadığını, tek başına işe giriş bildirgesinin varlığının yeterli olmadığını, fiili çalışmanın olgusunun yöntemince ispatlanamadığını, salt tanık beyanlarına dayanılmasının hukuken hatalı olduğunu belirterek, hükmün temyiz incelemesi sonucu bozulmasını istemiştir.
C.Gerekçe
1.Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Uyuşmazlık; davacının dava dışı işveren yanında 01.06.1981 tarihinde 1 (bir) gün süreyle çalıştığının tespitine ilişkindir.
2.İlgili Hukuk
6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nun (6100 sayılı Kanun) 369 uncu maddesinin birinci fıkrası ile 370 ve 371 inci maddeleri, 506 sayılı Sosyal Sigortalar Kanun’un 79/10 uncu ve 108 inci maddesi.
3.Değerlendirme
1.Bölge Adliye Mahkemelerinin nihai kararlarının bozulması 6100 sayılı Kanun’un 371 inci maddesinde yer alan sebeplerden birinin varlığı hâlinde mümkündür.
2.Temyizen incelenen Bölge Adliye Mahkemesi kararının bozmaya uygun olduğu, kararda ve kararın gerekçesinde hukuk kurallarının somut olaya uygulanmasında bir isabetsizlik bulunmadığı, bozmaya uyulmakla karşı taraf yararına kazanılmış hak durumunu oluşturan yönlerin ise yeniden incelenmesine hukukça imkân bulunmadığı anlaşılmakla; davalı SGK vekilinin temyiz dilekçesinde ileri sürülen nedenler kararın bozulmasını gerektirecek nitelikte görülmemiştir.
VII. KARAR
Açıklanan sebeplerle,
Davalı SGK vekilinin yerinde görülmeyen tüm temyiz itirazlarının reddi ile usul ve kanuna uygun olan kararın ONANMASINA,
Dosyanın İlk Derece Mahkemesine, kararın bir örneğinin Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine,
04.07.2023 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.