YARGITAY KARARI
DAİRE : 10. Hukuk Dairesi
ESAS NO : 2023/6794
KARAR NO : 2023/7563
KARAR TARİHİ : 05.07.2023
MAHKEMESİ : … Bölge Adliye Mahkemesi 10. Hukuk Dairesi
SAYISI : 2023/393 E., 2023/520 K.
FER’Î MÜDAHİL : Sosyal Güvenlik Kurumu Başkanlığı
HÜKÜM/KARAR : Esastan ret
İLK DERECE MAHKEMESİ : Ödemiş 1. Asliye Hukuk Mahkemesi
SAYISI : 2020/390 E., 2022/699 K.
Taraflar arasındaki hizmet tespiti davasından dolayı yapılan yargılama sonunda İlk Derece Mahkemesince davanın kısmen kabul, kısmen reddine karar verilmiştir.
Kararın fer’i müdahil kurum vekili tarafından istinaf edilmesi üzerine, Bölge Adliye Mahkemesince istinaf isteminin esastan reddine karar verilmiştir.
Karar fer’i müdahil kurum vekili tarafından temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçelerinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi … tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
Davacı vekili; davalı işverene ait işyerinde 24.05.1993 tarihi itibariyle 2 yıl süre ile kesintisiz olarak çalıştığının tespitine karar verilmesinin tespitini talep etmiştir.
II. CEVAP
1.Davalı tarafından davaya cevap dilekçesi sunulmamıştır.
2.Fer’i müdahil Kurum vekili; hizmetin tespitine ilişkin davaların kamu düzenine ilişkin olup, özel bir duyarlılıkla ve özenle yürütülmesinin zorunlu olduğunu, çalışma iddiasının duraksamaya yer vermeyecek şekilde ispatlanması gerektiğini beyanla, davanın reddini talep etmiştir.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesi yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile “1) Davanın kısmen kabulüne kısmen reddine, 2) … T.C. kimlik nolu 22593985 sigorta sicil numaralı davacı … buldan’ın davalı işverene ai…sicil numaralı işyerinde 24.05.1993 tarihinden 24.05.1995 tarihine kadar, -1993 yılı mayıs ayında 1 gün, -1993 yılı haziran ayında 15 gün, -1993 yılı temmuz ayında 30 gün, -1993 yılı ağustos ayında 30 gün, -1993 yılı 3. dönemde 120 gün, -1994 yılı 1. dönemde 120 gün, -1994 yılı 2. dönemde 120 gün, -1994 yılı 3. dönemde 120 gün, -1995 yılı 1. dönemde 120 gün -1995 yılı mayıs ayında 24 gün olmak üzere sürekli olarak hizmet akdine istinaden asgari ücret esasına göre 700 gün SGK’ya bildirilmeyen çalışması olduğunun tespitine, 3)fazlaya ilişkin talebin reddine, ” karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde, fer’i müdahil kurum istinaf başvurusunda bulunmuştur.
B. İstinaf Sebepleri
İstinaf kanun yoluna başvuran kurum vekili, eksik ve hatalı ek bilirkişi raporuna, ayrıca soyut ve afaki davacı tanık beyanlarına dayalı olarak verilen kararın usul ve yasaya aykırı olduğunu, Kurum kayıtlarının aksinin eşdeğer yazılı belgelerle ispatlanması gerektiğini beyanla, ilk derece mahkemesi kararının kaldırılarak davanın reddine karar verilmesini istemiştir.
C. Gerekçe ve Sonuç
1.Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile istinaf başvurusunun 6100 sayılı Kanun’un 353/1-b.1 hükmü gereğince esastan reddine, karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde fer’i müdahil kurum vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
Temyiz kanun yoluna başvuran kurum vekili, istinaf gerekçeleri ile aynı doğrultuda kararın bozulmasını istemiştir.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Uyuşmazlık, hizmet tespiti istemine ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
1.6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nun (6100 sayılı Kanun) 369 uncu maddesinin birinci fıkrası ile 370 ve 371 inci maddeleri, 506 sayılı Kanunun 79 uncu maddesi, 5510 sayılı Kanun’un 86 ıncı maddesi.
2.Dava, 506 sayılı Kanunun 79/10 uncu ve 5510 sayılı Kanun’un m. 86/9 uncu maddesi uyarınca açılmış hizmet tespiti davasıdır. Hizmet akdi ile bir veya birden fazla işveren tarafından çalıştırılanların hizmetlerin tespitine ilişkin davalar, kamu düzenine ilişkindir. Bu nedenle özel bir duyarlılıkla ve özenle yürütülmesi zorunludur. Bu çerçevede hak kayıplarının ve gerçeğe aykırı sigortalılık süresi edinme durumlarının önlenmesi, temel insan haklarından olan sosyal güvenlik hakkının korunabilmesi için, bu tür davalarda tarafların gösterdiği kanıtlarla yetinilmeyerek, gerekli araştırmaların re’sen yapılması ve kanıtların toplanması gerektiği göz önünde bulundurulmalıdır.
Tanık beyanları değerlendirilirken bunların inandırıcılığı üzerinde durulmalı, verdikleri bilgilere nasıl vakıf oldukları, işveren, işçi ve işyeriyle ilişkileri düşünülmeli ve tanıklar buna göre dinlenilmeli, re’sen araştırma kapsamında sadece taraf tanıkları ile yetinilmeyip mümkün oldukça bordrolu, komşu ve yakın işyerlerinde bu yeri bilen ve tanıyanlar da dinlenerek tanık beyanlarının sağlığı denetlenmeli ve çalışma olgusu böylece hiç bir kuşku ve duraksamaya yer bırakmayacak biçimde belirlenmelidir.
3. Değerlendirme
Eldeki davada mahkemenin hizmet tespitine yönelik kararı eksik inceleme ve araştırmaya dayalıdır. Dosya kapsamında, öncelikle davacı dinlenilmek suretiyle, davasını somutlaştırılması sağlanmalı, iş yerinde tam olarak kimlerle iş yaptığı, usta başı, şef, diğer çalışanların isimleri sorulmalı, bordro tanığı …’ın adresi de davacıdan öğrenilmeli, bildirdiği taktirde çalışmaya ilişkin beyanlarına başvurulmalı; öte yandan vergi tutanakları istenilmeli, bu tutanaklarda davacının isminin geçip geçmediği hangi tarihlerde geçtiği hususu değerlendirilmeli, tanık …’nın beyanında, davacının işi evlendiğinde bıraktığı yer almakta olduğundan, davacının evlenme tarihi öğrenilmeli, bu husus göz önünde bulundurulmalı; tespit edilecek tanıklardan tam olarak davacının ne zamana kadar ne zamanda itibaren çalıştığı hususları tam olarak sorularak, sonucuna göre karar verilmelidir.
Bu maddi ve hukuki olgular göz önünde bulundurulmaksızın, yazılı şekilde karar tesisi, usul ve yasaya aykırı olup bozma nedenidir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeplerle;
1. Temyiz olunan, İlk Derece Mahkemesi kararına karşı istinaf başvurusunun esastan reddine ilişkin Bölge Adliye Mahkemesi kararının ORTADAN KALDIRILMSINA,
2. İlk Derece Mahkemesi kararının BOZULMASINA,
Dosyanın kararı veren İlk Derece Mahkemesine, bozma kararının bir örneğinin kararı veren Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine,
05.07. 2023 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.