YARGITAY KARARI
DAİRE : 10. Hukuk Dairesi
ESAS NO : 2023/6539
KARAR NO : 2023/7539
KARAR TARİHİ : 05.07.2023
İNCELENEN KARARIN
MAHKEMESİ :İş Mahkemesi
SAYISI : 2022/112 E., 2023/47 K.
HÜKÜM/KARAR : Kabul
Taraflar arasında İlk Derece Mahkemesinde görülen ve istinaf incelemesinden geçen hizmet tespiti davasında verilen karar hakkında yapılan temyiz incelemesi sonucunda,Yargıtay 10. Hukuk Dairesince Bölge Adliye Mahkemesi kararının kaldırılmasına ve İlk Derece Mahkemesi kararının bozulmasına karar verilmiştir.
İlk Derece Mahkemesince bozmaya uyularak yeniden yapılan yargılama sonucunda; davanın kabulüne karar verilmiştir.
İlk Derece Mahkemesi kararı davalılardan …Müh Tas. İnş. Mob. San. Tic. Ltd. Şti. ve feri müdahil Kurum vekili tarafından temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi … tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı vekili dava dilekçesinde; müvekkilinin, davalı işveren …Müh. Tas. İnş. Taah. Mob. San. Tic. Ltd. Şti. nezdinde 01.02.2012 tarihinde inşaat işçisi olarak çalışmaya başlamış olup, kesintisiz ve sürekli şekilde 6.10.2012 tarihine kadar bu çalışmasını sürdürdüğünü, davalı işveren nezdinde çalışmakta iken 06.10.2012 tarihinde işyerinde meydana gelen bir iş kazası neticesinde kalıcı sakatlık meydana gelecek biçimde yaralandığını ve uzun süre tedavi gördüğünü, müvekkilinin hastane kayıtlarında da yaralanmasının “her iki gözüne sıvı harç kaçması” sebebiyle olduğunun kayıt altına alındığını, ancak, müvekkilinin davalı işveren tarafından tespiti istenilen sürede sigortasının yapılmadığını ve primlerinin ödenmediğini, sadece kazadan bir müddet sonra 10.01.2013 tarihi itibariyle sigorta primlerinin davalı işveren tarafından bir müddet yatırıldığını” iddia ile, “Müvekkilinin, davalı işveren …Müh. Tas. İnş. Taah. Mob. San. Tic. Ltd. Şti. nezdinde 01.02.2012 –06.10.2012 tarihleri arasında kesintisiz ve sürekli olarak geçen sigortalı çalışmalarının tespitine karar verilmesini” talep ve dava etmiştir.
II. CEVAP
1.Davalı …Müh. Tas. İnş. Taah. Mob. San. Tic. Ltd. Şti. vekili, cevap dilekçesinde; davacının iddiasının doğru olmadığını, müvekkili şirket nezdinde 10.01.2013 – 06.03.2013 tarihleri arasında çalıştığını, bu hususun SGK kayıtları ile de sabit olduğunu, dolayısıyla iş kazasının meydana geldiği iddia edilen 6.10.2012 tarihinde müvekkiline ait işyerinde bir çalışmasının bulunmadığını, davanın haksız, dayanaksız, kötü niyetli olarak ikame edildiğini belirterek davanın reddine karar verilmesini talep etmiştir.
2.Dahili davalı …, cevap dilekçesinde; davacının tarafına yöneltebileceği bir dava bulunmamakla aktif husumet ehliyeti yönünden ve ayrıca firmasının bu davada taraf olmaması gerekliliği bakımından pasif husumet ehliyeti yönünden itirazda bulunduğunu, dava dilekçesinde tarafına yöneltilmiş bir husumetin olmadığını, davalı …Ltd. Şti.’nin 2012 yılında Alpdoğanlar Sitesi inşaatı yapımı esnasında firmasının taşeronluğunu yaptığını, bu iş ilişkisinin yaklaşık 3-4 ay kadar sürdüğünü, taşeron olarak getirdiği işçilerin tamamının sigortalandığını ve sigortasız işçi çalıştırılmadığını, davacının da, firmasının inşaatı esnasında taşeron tarafından kendisine bildirilen çalışanlardan olmadığını, dolayısıyla firmasından sigorta girişinin bulunmadığını, taşeron firma olan davalı …firmasının sigortasız çalıştırdığı bir işçi varsa bunun kesinlikle kendisinin bilgisi dahilinde olmadığını, dolayısıyla, bu işçinin herhangi bir işyerinde çalıştırılmasına yönelik sorumluluk varsa tamamen …firmasına ait olduğunu, taşeron tarafından sürekli çalışmaması da dikkate alındığında 15-20 civarı işçinin çalıştığı bir şantiyede getirilen işçilerin tamamının tarafınca bilinmesinin mümkün bulunmadığını, kabul anlamına gelmemekle birlikte, davacının kendisinin şantiyesinde davalı …Ltd.Şti. tarafından kendisinin bilgisi dışında kaçak çalıştırması gibi bir durum söz konusu ise bu durumun dava dilekçesinde belirtilen süre dahilinde gerçekleşmesinin mümkün olmadığını, zira, …Ltd.Şti.nin şantiyesinde çalışma süresinin azami 3-4 ay ile sınırlı olduğunu, çalıştırdıkları işçilerinde süreklilik arz etmediğinden çalışmasının birkaç aydan öteye geçmeyeceğini belirterek davanın reddini talep etmiştir.
3.Fer’i müdahil Kurum vekili, cevap dilekçesinde; Kurum kayıtlarının tetkikinde; davacının, davalıya ait 1434038.35 sicil sayılı işyerinde 10.01.2013 tarihinde çalışmaya başladığı, çalışmalarının fasılalarla ve davalıya ait birden fazla işyerinde 22.12.2013 tarihine kadar devam ettiği, 10.01.2013 tarihinden önce sigortalı çalışmasının mevcut olmadığının anlaşıldığını, iddiasını yazılı belgeler bağlamında somut ve inandırıcı delillerle kanıtlaması gerektiğini” ileri sürerek, davanın reddine karar verilmesini istemiştir.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin 30.04.2019 tarihli ve 2017/143 E., 2019/131 K., sayılı kararıyla; davanın kabulü ile, davalı işveren …Müh. Tas. İnş. Taah. Mob. San. Tic. Ltd. Şti.’ne ait 1434038.35 sicil sayılı işyerinde; 01.02.2012 – 30.6.2012 tarihleri arasında hizmet akdine dayalı olarak asgari ücretle 150 gün çalıştığı, 150 günlük çalışmasının Kuruma bildirilmediğinin tespitine, dahili davalı işveren …’a ait 1407784.35 sicil sayılı işyerinde alt işveren (taşeron) olarak iş alan davalı işveren …Müh. Tas. İnş. Taah. Mob. San. Tic. Ltd. Şti. nezdinde; 01.07.2012 – 06.10.2012 (dahil) tarihleri arasında hizmet akdine dayalı olarak asgari ücretle 96 gün çalıştığı, 96 günlük çalışmasının Kuruma bildirilmediğinin tespitine, karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalı taraf ve feri müdahil Kurum vekilleri istinaf başvurusunda bulunmuştur.
B. Gerekçe ve Sonuç
Bölge Adliye Mahkemesinin16.06.2021 tarihli ve 2019/1653 E., 2021/1040 K., sayılı kararıyla; “davacının gözünün inşaat işinde kullanılan malzeme kaçması nedeniyle tedaviye ihtiyaç duyduğuna ilişkin hastane kayıtları, davacının çalışmasını doğrulayan bordro tanığı anlatımları birlikte değerlendirildiğinde asıl alt işveren ilişkisinin bulunduğu açık olan davalılar yanında davacının iş sözleşmesine bağlı olarak çalıştığına ilişkin ilk derece mahkemesi kabulünde bir isabetsizlik görülmemiştir.” gerekçesi ile istinaf istemlerinin esastan reddine , karar verilmiştir.
V. BOZMA VE BOZMADAN SONRAKİ YARGILAMA SÜRECİ
A. Bozma Kararı
1. Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalılardan …Müh Tas. İnş. Mob. San. Tic. Ltd. Şti. ve feri müdahil Kurum vekilleri ile davalı … temyiz isteminde bulunmuştur.
2. Dairemizin, 02.03.2022 tarihli ve 2021/9921 E., 2022/2843 K. sayılı kararıyla; ” dava konusu talep döneminin 01.02.2012 tarihinden 06.10.2012 tarihlerine kadar kesintisiz çalıştığı sigortalılık sürelerinin tespitine ilişkin olduğu, Mahkemece davalı işveren …Müh. Tas. İnş. Taah. Mob. San. Tic. Ltd. Şti.’ne ait 1434038.35 sicil sayılı işyerinde; 01.02.2012 – 30.06.2012 tarihleri arasında hizmet akdine dayalı olarak asgari ücretle 150 gün çalıştığı, 150 günlük çalışmasının Kuruma bildirilmediğinin tespitine, dahili davalı işveren …’a ait 1407784.35 sicil sayılı işyerinde alt işveren (taşeron) olarak iş alan davalı işveren …Müh. Tas. İnş. Taah. Mob. San. Tic. Ltd. Şti. nezdinde; 01.07.2012 – 06.10.2012 (dahil) tarihleri arasında hizmet akdine dayalı olarak asgari ücretle 96 gün çalıştığı, 96 günlük çalışmasının Kuruma bildirilmediğinin tespitine, karar verildiği, davalı işveren … teşorunu olduğunu belirttiği diğer davalı şirket yönünden hüküm kurularak hükmün kendi içinde ve hüküm ile gerekçe arasında çelişki oluşturmuştur.
Mahkemece, açıklanan maddi ve hukuki olgular üzerinde durulmadan çelişkili ve infaza elverişli olmayacak şekilde hüküm kurulmuş olması, usul ve yasaya aykırı olup, bozma nedenidir.” gerekçesi ile ilk derece mahkemesi kararı sair hususlar incelenmeksizin bozulmuştur.
B. İlk Derece Mahkemesince Bozmaya Uyularak Verilen Karar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile 21946198606 T.C.kimlik ve 3501201300995 s.s. numaralı davacı …’ın; davalı işveren …Müh. Tas. İnş. Taah. Mob. San. Tic. Ltd. Şti.ne ait 1434038.35 sicil sayılı işyerinde; 01.02.2012 tarihinden 30.06.2012 tarihine kadar, 1.7.2012 tarihinden iş kazası geçirdiği 6.10.2012 (dahil) tarihine kadar da; Yargıtay 10. Hukuk Dairesinin 2021/9921 – 2022/2843 E.K.sayılı 02/03/2022 tarihli ilamı uyarınca asıl işveren …’a ait 1407784.35 sicil sayılı işyerinde ( alt işveren (taşeron) olarak iş alan davalı …Müh. Tas. İnş. Taah. Mob. San. Tic. Ltd. Şti.) 5510 sayılı Kanun’un 4/1-a maddesi kapsamında hizmet akdine dayalı olarak asgari ücretle devamlı çalıştığı kanaatine varılmakla davacının davasının kabulüne, davalı işveren …Müh. Tas. İnş. Taah. Mob. San. Tic. Ltd. Şti.’ne ait 1434038.35 sicil sayılı işyerinde; 01.02.2012 – 30.06.2012 tarihleri arasında hizmet akdine dayalı olarak asgari ücretle 150 gün çalıştığı, 150 günlük çalışmasının Kuruma bildirilmediğinin tespitine, dahili davalı işveren …’a ait 1407784.35 sicil sayılı işyerinde; 01.07.2012 – 06.10.2012 (dahil) tarihleri arasında hizmet akdine dayalı olarak asgari ücretle 96 gün çalıştığı, 96 günlük çalışmasının Kuruma bildirilmediğinin tespitine, karar verilmiştir.
VI. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalılardan …Müh Tas. İnş. Mob. San. Tic. Ltd. Şti. ve feri müdahil Kurum vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
1-Davalı vekili temyiz dilekçesinde; davacının çalışma döneminin SGK kayıtlarından farklı olduğunu kanıtlayamadığını, mahkemece tanık anlatımlarına itibar edilerek hüküm kurulmasına rağmen hangi tanığın ifadesine itibare adilip edilmediğinin gerekçede gösterilmediğini, alt-üst işverenlik hususunun irdelenmediğini, eksik inceleme ile hüküm kurulduğunu belirterek kararın bozulmasını istemiştir.
2-Fer’i müdahil Kurum vekili temyiz dilekçesinde; gerekli kanıtlar toplanmaksızın hüküm kurulduğunu, eksik incelemeye dayalı bilirkişi raporunun hükme esas davayandığını, davanın reddi gerektiğini belirterek kararın bozulmasını istemiştir.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Uyuşmazlık, hizmet tespiti istemine ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nun (6100 sayılı Kanun) 369 uncu maddesinin birinci fıkrası ile 370 ve 371 inci maddeleri ile 506 sayılı Kanun’un 79 uncu maddesi hükümleridir.
3. Değerlendirme
1. Temyiz olunan nihai kararların bozulması 6100 sayılı Kanun’un 371 inci maddesinde yer alan sebeplerden birinin varlığı hâlinde mümkündür.
2. Temyizen incelenen İlk Derece Mahkemesi kararının bozmaya uygun olduğu, kararda ve kararın gerekçesinde hukuk kurallarının somut olaya uygulanmasında bir isabetsizlik bulunmadığı, bozmaya uyulmakla karşı taraf yararına kazanılmış hak durumunu oluşturan yönlerin ise yeniden incelenmesine hukukça imkân bulunmadığı anlaşılmakla; temyiz dilekçesinde ileri sürülen nedenler, davalı işverenlere ait işyeri tescil ve kapsam durumları, vergi dairesi yazısı, iş kazası kayıtları, denetmen raporu ve tanıkların beyanlarına göre kararın bozulmasını gerektirecek nitelikte görülmemiştir.
VII. KARAR
Açıklanan sebeplerle;
davalılardan …Müh Tas. İnş. Mob. San. Tic. Ltd. Şti. ve feri müdahil Kurum vekilinin yerinde görülmeyen tüm temyiz itirazlarının reddi ile usul ve kanuna uygun olan kararın ONANMASINA,
Dosyanın İlk Derece Mahkemesine, kararın bir örneğinin Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine,
05.07.2023 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.