YARGITAY KARARI
DAİRE : 10. Hukuk Dairesi
ESAS NO : 2023/6458
KARAR NO : 2023/5933
KARAR TARİHİ : 25.05.2023
MAHKEMESİ : … Bölge Adliye Mahkemesi 10. Hukuk Dairesi
SAYISI : 2021/1762 E., 2023/453 K.
KARAR : Esastan ret
İLK DERECE MAHKEMESİ : … 25. İş Mahkemesi
SAYISI : 2018/305 E., 2021/206 K.
Taraflar arasındaki hizmet tespiti davasından dolayı yapılan yargılama sonunda İlk Derece Mahkemesince davanın kabulüne karar verilmiştir.
Kararın davalı TRT vekili tarafından istinaf edilmesi üzerine Bölge Adliye Mahkemesince istinaf başvurusunun esastan reddine karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesi kararı davalı TRT vekili tarafından temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi … tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı vekili, davacının davalı Kurum nezdinde 2000 yılında istisna akdine göre program akitlisi adı altında işe başladığını; 17.06.2002 – 24.09.2008 tarihleri arasında “1 yıldan az süreli istihdam edilecek Kurumun yayın ve yapımına yardımcı işçi sayılmayan geçici personel” sözleşmesi adı altında; 24.09.2008 – 20.09.2013 tarihleri arasında “sözleşmeli statüde istihdam edilen personel sözleşmesi” adı altında; 20.09.2013 tarihinden itibaren de “statü değişikliği” yapılarak hizmetlerine herhangi bir ara vermeden 4/c kapsamına dahil edilerek çalıştığını ve halen çalışmaya devam ettiğini, davacının davalı Kurumda uzun yıllar kesintisiz ve aralıksız çalıştığını, davacının tüm çalışmasının hizmet akdinin özelliklerine havi olmasına rağmen Kurum kayıtlarında bu süre istisna akdi ile çalışıyor şeklinde gösterildiğini, davacının 02.08.2013 tarihinde torba yasadan yararlandığını ve statü değişikliği yaparak memuriyete geçtiğini, davacının önceki çalışmalarının hizmet süresinden sayılması halinde daha üst bir kademeden memuriyete geçeceğini ve maaş dahil her türlü haklarının kıdeme göre hesaplanacağını beyanla, her türlü talep ve dava hakları saklı kalmak kaydıyla, davacının 2000 yılından itibaren 4/c kapsamına dahil olduğu tarihe kadar davalı kurumda aralıksız ve kesintisiz olarak hizmet akdine göre çalışmış olduğunun tesbitine karar verilmesini talep ve dava etmiştir.
II. CEVAP
Davalı TRT kurum vekili cevap dilekçesinde özetle; yargı yolu ve görev itirazında bulunduklarını, hak düşürücü süre yönünden davanın reddi gerektiğini, 2954 sayılı Kanun gereği hizmet sözleşmesi ile işçi çalıştırılmasının mümkün olmadığını, 2008 tarihine kadar olan dönem yönünden bilgi ve belgelerin imha edilmiş olması nedeniyle dava edilen dönemi içerir belgelerin sunulamadığını, davacının müvekkili kurum ile arasındaki ilişkinin istisna akdine dayandığını, Yargıtay içtihatlarında da vurgulandığı üzere hizmet akdinin belirleyici unsurları olan zaman, ücret ve bağımlılık unsurlarının oluşmadığını, davacı ile davalı kurum arasında herhangi bir hizmet akdi bulunmadığını beyanla, davanın reddini talep etmiştir.
Feri Müdahil kurum vekili istinaf dilekçesinde özetle; zamanaşımı, yetki, görev, husumet, hak düşürücü süre, kesin hüküm ve derdestlik itirazında bulunduklarını, davacının talebinde haksız olduğunu belirterek, davanın reddini istemiştir.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile “… davanın kabulü ile; davacının, davalıya ait iş yerinde 01.01.2000-19.09.2013 tarihleri arasında kuruma bildirilen süreler dışında hizmet akdine dayalı olarak kesintisiz bir şekilde çalıştığının tespitine,…” karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalı TRT vekili istinaf başvurusunda bulunmuştur.
B.İstinaf Sebepleri
Davalı TRT kurumu vekili istinaf dilekçesinde özetle; mahkemece verilen kararın hukuka aykırı olduğunu, davacının davasını ispatlayamadığını, davanın hak düşürücü süre nedeniyle reddi gerektiğini, müvekkil kurumda hukuki statü gereği işçi çalıştırılmadığını, davacının aralıksız çalıştığına dair iddiasının kurumca kabulünün mümkün olmadığını belirterek, kararın kaldırılmasını, davanın reddini istemiştir.
C. Gerekçe ve Sonuç
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile, “…Somut olayda, uyuşmazlık konusu dönemde taraflar arasında mevcut sözleşmeye istisna akti denilmiş ise de, sözleşmelerin sürekli yenilenmesi, çalışmanın davalıya ait işyerinde geçmesi ve emir ve talimatların davalı tarafından verilmesi husuları birlikte ele alındığında bağımlılık unsurunun oluştuğu, davacı ile davalı arasındaki ilişkinin hizmet ilişkisi olduğu, dosya kapsamı, mevcut delil durumu ve ileri sürülen istinaf sebepleri dikkate alındığında mahkemenin vakıa ve hukuki değerlendirmesinde usul ve esas yönünden yasaya aykırılık bulunmadığı anlaşılmakla, istinaf başvurusunun esastan reddine karar vermek gerekmiştir.” gerekçesi ile davalı TRT vekilinin istinaf başvurusunun esastan reddine karar verilmiştir.
V.TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalı TRT vekili temyiz başvurusunda bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
Davalı TRT vekili istinaf gerekçelerini tekrarla temyiz başvurusunda bulunmuştur.
C.Gerekçe
1.Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Uyuşmazlık, hizmet tespiti istemine ilişkindir.
2.İlgili Hukuk
6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nun 369 uncu maddesinin birinci fıkrası ile 370 ve 371 inci maddeleri ile 506 sayılı Kanun’un 79 uncu maddesi.
Bu tür sigortalı hizmetlerin tespitine ilişkin davaların, kamu düzeniyle ilgili olduğu ve bu nedenle de özel bir duyarlılıkla ve özenle yürütülmesinin zorunlu ve gerekli bulunduğu açıktır. Bu çerçevede, hak kayıplarının ve gerçeğe aykırı sigortalılık süresi edinme durumlarının önlenmesi, temel insan haklarından olan sosyal güvenlik hakkının korunabilmesi için, bu tür davalarda tarafların gösterdiği kanıtlarla yetinilmeyip, gerek görüldüğünde resen araştırma yapılarak kanıt toplanabileceği de göz önünde bulundurulmalıdır.
3.Değerlendirme
1- Dosyadaki yazılara, toplanan delillere ve hükmün dayandığı gerektirici sebeplere göre, davalı vekilinin sair temyiz temyiz itirazlarının reddi gerekir.
2- İnceleme konusu davada, davacının davacının 2000 yılından itibaren 4/c kapsamına dahil olduğu tarihe kadar bildirilmeyen sürelerde de davalı yanında hizmet akdi ile çalıştığının tespitine karar verilmesini talep ettiği, Mahkemesince yapılan yargılama sonucunda davanın kısmen kabulü davacının 01.01.2000-19.09.2013 tarihleri arasında kısmen bildirilmeyen sürelerde de hizmet akdi ile çalışmalarının bulunduğu kabul edilerek hüküm kurulduğu ancak 2001 yılında davacı ile davalı işverenlik arasında imzalanan 01.04.2001 tarihli istisna sözleşmesi öncesi döneme ait talep açısından eksik araştırma ve inceleme sonucu karar verildiği anlaşılmaktadır.
Mahkemesince, davanın kamu düzenini ilgilendiren bir dava olduğu gözetilerek, davacının talebi konusu 01.01.2000-01.04.2001 tarihleri arasında geçtiği iddia edilen hizmet akdine dayalı çalışmalar için yeniden tahkikat yapılarak ve gerekirse bordro tanığı veya çalışmayı bilebilecek işyeri amir ya da yetkililerinin beyanlarına başvurarak ve dosya içerisine alınan tüm deliller bu yönden yeniden değerlendirilerek varılacak sonuca göre bir karar verilmesi gerekmektedir.
Bu maddi ve hukuki olgular gözetilmeksizin yazılı şekilde hüküm tesisi usul ve yasaya aykırı olup, bozma nedenidir.
VI.KARAR
Açıklanan sebeplerle;
Temyiz olunan İlk Derece Mahkemesi kararına karşı istinaf başvurusunun esastan reddine ilişkin Bölge Adliye Mahkemesi kararının ORTADAN KALDIRILMASINA,
Peşin alınan temyiz harcının istek halinde ilgilisine iadesine, İlk Derece Mahkemesi kararının BOZULMASINA,
Dosyanın kararı veren İlk Derece Mahkemesine, bozma kararının bir örneğinin kararı veren Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine,
25.05.2023 gününde oybirliğiyle karar verildi.