YARGITAY KARARI
DAİRE : 10. Hukuk Dairesi
ESAS NO : 2023/6438
KARAR NO : 2023/7167
KARAR TARİHİ : 21.06.2023
MAHKEMESİ :İş Mahkemesi
HÜKÜM/KARAR: Kısmen kabul
Taraflar arasında İlk Derece Mahkemesinde görülen ve istinaf incelemesinden geçen hizmet tespiti davasında verilen karar hakkında yapılan temyiz incelemesi sonucunda,Yargıtay 10. Hukuk Dairesince Bölge Adliye Mahkemesi kararının kaldırılmasına ve İlk Derece Mahkemesi kararının bozulmasına karar verilmiştir.
İlk Derece Mahkemesince bozmaya uyularak yeniden yapılan yargılama sonucunda; davanın kısmen kabulüne karar verilmiştir.
İlk Derece Mahkemesi kararı davalılar ve fer’i müdahil Kurum vekilleri tarafından temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçesinin kabulüne ve duruşmanın düzenlendiği 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nun (6100 sayılı Kanun) 369 uncu maddesinde sayılı ve sınırlı olarak gösterilen hâllerden hiçbirine uymadığından, temyiz incelemesinin duruşmalı olarak yapılmasına ilişkin isteğin reddine karar verildikten ve Tetkik Hâkimi … tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı vekili dava dilekçesinde; müvekkilinin 01.06.2006 tarihinden 20.05.2016 tarihine kadar davalı işverenlikte kendisine yüklenen tüm sorumlulukları yerine getirerek çalıştığını, müvekkilinin sigortasının yapılmaması nedeniyle iş akdini haklı nedenle fesh ettiğini, 14.04.2015 tarihinde yapmış olduğu ihbar sonucu geriye dönük olarak SGK müfettişleri tarafından yapılan inceleme ile son bir senelik resen sigortasının yapıldığını, ancak 2006 yılından bu yana çalışmasının tespiti gerekmekte olduğunu, bu nedenle iş bu davanın açılmasının zaruriyet halini gerektirdiğini belirterek müvekkilinin 01.06.2006 – 20.05.2015 tarihleri arasında davalı işverenlikte çalışmasının tespitine karar verilmesini talep ve dava etmiştir.
II. CEVAP
1-Davalı … … vekili cevap dilekçesinde; müvekkilinin seyyar hurda malzeme toplama işini yaptığını, davacının sokaklardan hurda toplayıp topladığı hurdaları işyerine getirdiğini ve alım satım karşılığı davacının ücretini aldığını, davacı ile müvekkili arasında herhangi bir işçi- işveren ilişkisinin bulunmadığını, sadece karşılıklı alım satım işi yapıldığını davacının müvekkilinin işyerinde kesinlikle çalışmadığını, SGK müfettiş raporlarının gerçeği yansıtmadığını, 2010 yılında vergi yoklaması sırasında işçi çalıştırılmadığının tespit edildiğini, bir işyerinde 8 yıl sigortasız çalışmanın mümkün olmadığını belirterek açılan davanın reddine karar verilmesini talep etmiştir.
2-Fer’i müdahil SGK vekili cevap dilekçesinde; Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığına yapılan ihbar sonucu yapılan inceleme ile davacının geriye dönük bir yıllık sigortasının yapıldığını, davacının alınan beyanında ” bu işyerinde 2006 yılından bu yana çalıştığımı kanıtlayacak şahit ve delilin bulunmadığını” beyan ettiğini, davacının bu tarihten önce müvekkil kurumda herhangi bir kaydının mevcut olmadığını belirterek açılan davanın reddine karar verilmesini talep etmiştir.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin 09.10.2020 tarihli ve 2019/532 E., 2020/346 K., sayılı kararıyla; davanın kısmen kabulü ile, davacının …. sicil sayılı dosyada işlem gören …- metal işyerinde 01.06.2006 – 05.05.2014 (bu tarihler de dahil olmak üzere) tarihleri arasında, asgari ücretle çalıştığının tespitine, fazla isteğin reddine, karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalı … … ve feri müdahil Kurum vekilleri istinaf başvurusunda bulunmuştur.
B. Gerekçe ve Sonuç
Bölge Adliye Mahkemesinin 29.09.2021 tarihli ve 2020/2736 E., 2021/1305 K., sayılı kararıyla; ilk derece mahkemesinin vakıa ve hukuki değerlendirmesinde isabetsizlik bulunmadığı; istinaf sebepleri ve kamu düzeni ile sınırlı olarak yapılan değerlendirmeye göre, ilk derece mahkemesinin kararının usul ve esas yönünden hukuka uygun olduğu kanaatine varılarak; davalı ile feri müdahil SGK vekilinin istinaf başvurularının 6100 Sayılı HMK’nun 353/1-b-1 maddesi uyarınca esastan reddine karar verilmiştir.
V. BOZMA VE BOZMADAN SONRAKİ YARGILAMA SÜRECİ
A. Bozma Kararı
1. Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalı ve feri müdahil Kurum vekilleri temyiz isteminde bulunmuştur.
2. Dairemizin, 15.03.2022 tarihli ve 2021/13006 E., 2022/3632 K. sayılı kararıyla; “Mahkemece, davacının çalıştığını iddia ettiği ve 01.01.2003 – 30.07.2010 tarihleri arasında vergi kaydı bulunan dava dışı…’nin HMK 124 maddesi gereği davaya katılımın sağlanması için davacıya mehil verilmeli, anılan kişinin dahil edilip, göstereceği bütün deliller toplandıktan ve gerekli tüm soruşturma yapılıp, uyuşmazlık konusu yönler hiçbir kuşku ve duraksamaya yer bırakmayacak biçimde çözümlenip, tüm kanıtlar değerlendirilerek karar verilmemesi usul ve yasaya aykırı olup bozma nedenidir. ” gerekçesi ile ilk derece mahkemesi kararı bozulmuştur.
B. İlk Derece Mahkemesince Bozmaya Uyularak Verilen Karar
İlk Derece Mahkemesinin 16.06.2022 tarihli ve 2022/135 E., 2022/463 K., sayılı kararıyla; davacının SGK denetmenlerince davacı işyerinde yapılan tespit, davalı ve komşu işyeri tanıkları beyanlarının birlikte değerlendirilmesi ile bu anlatımların birbirlerini tamamlar ve iddiayı doğrular nitelikte ayrıntılar içermesi, ayrıca davalının ve babasının vergi kayıtları, askerlik şubesinden gelen yazı cevabı karşısında davacının iddiasının sübuta erdiği, ancak SGK denetmenlerince yapılan tespit sonucunda davacının 06.05.2014- 06.05.2015 tarihleri arasındaki hizmeti kurumca gösterildiğinden bu tarihler arasındaki hizmetin yeniden tespitinde davacının hukuki yararının bulunmadığı sonucuna ulaşmakla, davanın kısmen kabulü ile, davacının 2.4677.01.01.1047838.014.01.41.000 sicil sayılı dosyada işlem gören …- kilitçioğlu metal işyerinde 01.06.2006 – 05.05.2014 (bu tarihler de dahil olmak üzere) tarihleri arasında, asgari ücretle çalıştığının tespitine, fazla isteğin reddine, karar verilmiştir.
C.Bozma Kararı
1. İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalılar ve feri müdahil Kurum vekilleri temyiz isteminde bulunmuştur.
2. Dairemizin, 16.11.2022 tarihli ve 2022/11689 E., 2022/14316 K. sayılı kararıyla; “Mahkemece yapılacak iş; vergi dairesinden gelen yazı içeriği dikkate alınarak hizmet tespitine karar verilen süre yönünden, dahili davalı … ’nin vergi kaydının 30/07/2010 tarihine kadar devam etmesi karşısında bu tarihte de işyerinin oğlu diğer davalı … …’ye devir edilmesi göz önüne alınarak, 01.06.2006 – 30.07.2010 tarihleri arasında dahili davalı … ’nin sorumlu olduğu gözetilmeli, sonrası 31.07.2010 – 05.05.2014 dönem yönünden ise davalı … …’nin sorumlu olduğu gözetilmeli ve sonucuna göre bir karar verilmelidir. ” gerekçesi ile ilk derece mahkemesi kararı bozulmuştur.
D. İlk Derece Mahkemesince Bozmaya Uyularak Verilen Karar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile; davacının SGK denetmenlerince davacı işyerinde yapılan tespit, davalı ve komşu işyeri tanıkları beyanlarının birlikte değerlendirilmesi ile bu anlatımların birbirlerini tamamlar ve iddiayı doğrular nitelikte ayrıntılar içermesi, ayrıca davalının ve babasının vergi kayıtları, askerlik şubesinden gelen yazı cevabı karşısında davacının iddiasının sübuta erdiği, Vergi dairesinden gelen yazı içeriğine göre dahili davalı … Kilitçi’nin vergi kaydının 30.07.2010 tarihine kadar devam etmesi karşısında bu tarihte de işyerinin oğlu diğer davalı … …’ye devir edildiğinden 01.06.2006 – 30.07.2010 tarihleri arasında dahili davalı … ’nin sorumlu olduğu, 31.07.2010 – 05.05.2014 dönem yönünden ise davalı … …’nin sorumlu olduğu değerlendirilerek Yargıtay Bozma ilamı doğrultusunda davanın kısmen kabulü ile, davacının 01.06.2006 – 30.07.2010 tarihleri arasında … T.C. Kimlik numaralı dahili davalı … Kilitçi’ye ait işyerinde asgari ücretle çalıştığının tespitine, 31.07.2010 – 05.05.2014 2.4677.01.01.1047838.014.01.41.000 sicil sayılı dosyada işlem gören …- Metal işyerinde asgari ücretle çalıştığının tespitine, fazlaya dair isteklerin reddine, karar verilmiştir.
VI. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalılar ve feri müdahil Kurum vekilleri temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
1-Davalı vekili temyiz dilekçesinde; bozma gereğinin yerine getirilmediğini, davalı … Kilitçi’nin göstermiş olduğu delillerin toplanmadan karar verildiğini,… yönünden kesinleşen dosyanın aksine karar verildiğini, talebin açıklattırılması ve somutlaştırılması gerektiğini, tanıklar ile beyanlarının sabit olduğunu kararın usul ve yasaya aykırı olduğunu belirterek bozulmasını talep etmiştir.
2-Fer’i müdahil Kurum vekili temyiz dilekçesinde; Yerel Mahkemece Yargıtay bozma ilamı gereği yerine getirilmeden, bozma ilamı doğrultusunda davaya dahil edilen dahili davalı … ‘nin delilleri toplanmadan, tanıkları dinlenmeden, davacının talepleri somutlaştırılmadan, fiili çalışma olgusu hiç bir şüpheye yer vermeyecek şekilde somut olarak ispat edilmeden, sadece bir kısım davacı tanık beyanları nazara alınarak kısmen kabul kararı verilmesi usul ve yasaya, bozma ilamına aykırı olup, bu nedenlerle kararın bozulmasını istemiştir.
1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Uyuşmazlık, hizmet tespiti istemine ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nun (6100 sayılı Kanun) 369 uncu maddesinin birinci fıkrası ile 370 ve 371 inci maddeleri ile 506 sayılı Kanun 79 uncu, 5510 sayılı Kanun 86 ıncı maddesi hükümleridir.
3. Değerlendirme
1. Temyiz olunan nihai kararların bozulması 6100 sayılı Kanun’un 371 inci maddesinde yer alan sebeplerden birinin varlığı hâlinde mümkündür.
2. Temyizen incelenen İlk Derece Mahkemesi kararının bozmaya uygun olduğu, kararda ve kararın gerekçesinde hukuk kurallarının somut olaya uygulanmasında bir isabetsizlik bulunmadığı, bozmaya uyulmakla karşı taraf yararına kazanılmış hak durumunu oluşturan yönlerin ise yeniden incelenmesine hukukça imkân bulunmadığı anlaşılmakla; davalılar ve feri müdahil Kurum vekillerinin temyiz dilekçesinde ileri sürülen nedenler, vergi dairesi yazısı, yoklama fişi, tanık beyanlarına göre kararın bozulmasını gerektirecek nitelikte görülmemiştir.
VII. KARAR
Açıklanan sebeplerle;
Davalılar ve feri müdahil Kurum vekillerinin yerinde görülmeyen tüm temyiz itirazlarının reddi ile usul ve kanuna uygun olan kararın ONANMASINA,
Aşağıda yazılı temyiz giderinin ilgiliden alınmasına,Dosyanın İlk Derece Mahkemesine gönderilmesine,
21.06.2023 tarihinde oy birliğiyle karar verildi