YARGITAY KARARI
DAİRE : 10. Hukuk Dairesi
ESAS NO : 2023/636
KARAR NO : 2023/1060
KARAR TARİHİ : 09.02.2023
İNCELENEN KARARIN
MAHKEMESİ : … Bölge Adliye Mahkemesi 34. Hukuk Dairesi
SAYISI : 2022/1785 E., 2022/2283 K.
DAVALILAR : 1- … 2- Sosyal Güvenlik Kurumu Başkanlığı vekili Avukat …
DAVA TARİHİ : 18.01.2013
HÜKÜM/KARAR : Esastan ret
İLK DERECE MAHKEMESİ : Muratlı Asliye Hukuk Mahkemesi
SAYISI : 2021/72 E., 2021/416 K.
Taraflar arasındaki hizmet tespiti davasından dolayı yapılan yargılama sonunda İlk Derece Mahkemesince davanın kabulüne karar verilmiştir.
Kararın davalı … Başkanlığı vekili tarafından istinaf edilmesi üzerine, Bölge Adliye Mahkemesince başvurunun esastan reddine karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesi kararı davalı … ve davalı … vekilleri tarafından temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi … tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı vekili dava dilekçesinde; müvekkilinin Şubat 2001 ile 30.06.2010 tarihleri arasında davalı …’nda bağlı Tekirdağ İli Muratlı İlçesi … İlköğretim Okulunda hizmetli olarak çalıştığını, ücretinin Okul Aile Birliği tarafından ve elden ödendiğini, sigorta primini yatırmadığını, bu nedenlerle müvekkilinin Şubat 2001 – 30.06.2010 tarihleri arasında davalı …’nda çalıştığı halde eksik gösterilen hizmetlerinin tespitine, yatırılmayan primlerin davalı … tarafından yatırılmasını, yargılama gideri ve ücreti vekaletin karşı tarafa yükletilmesini talep etmiştir.
II. CEVAP
1.Davalı … vekili, cevap dilekçesinde özetle; davanın 5 yıllık hak düşürücü içerisinde açılmadığını, haksız ve yersiz açılan davanın reddini, yargılama gideri ve ücreti vekaletin karşı tarafa yükletilmesini talep etmiştir.
2.Davalı Kurum vekili, davanın zamanaşımına uğradığını, davacı asilin 04.10.2010-14.06.2011 tarihleri arasında stajyer öğrenci olarak Muratlı Teknik Lise ve Mesleki Teknik Eğitim Merkezi Müdürlüğünde bulunduğunu, diğer taleplerinin haksız ve yersiz açılan davanın reddini, yargılama gideri ve ücreti vekaletin karşı tarafa yükletilmesini talep etmiştir.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile; “Açılan davanın kabulüne, davacı …’ın davalı …’nda 01.02.2001 – 03.06.2010 tarihleri arasında hizmetli olarak asgari ücret ile çalıştığının tespitine,” karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalı … vekili istinaf başvurusunda bulunmuştur.
B.İstinaf Sebepleri
1.Davalı Kurum vekili istinafında; fiili çalışmanın ispat edilemediğini, eksik inceleme ile karar verildiğini, kurumun sıfatının davalı olarak değerlendirilmesinin hatalı olduğunu, davaya katılanın yanında feri müdahil olduğunu, davanın reddi gerektiğini belirterek istinaf kanun yoluna başvurmuştur.
C. Gerekçe ve Sonuç
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile; “Muratlı Asliye Hukuk (İş) Mahkemesi’nin 11.10.2021 tarihli, 2021/72 Esas – 2021/416 Karar sayılı kararı usul ve esas yönünden hukuka uygun bulunduğundan davalı Kurum vekilinin istinaf başvurusunun 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nun 353 üncü maddesinin birinci fıkrasının (b) bendi nin 1 numaralı alt bendi gereğince esastan reddine,” karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalı … ve davalı … vekilleri temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
1.Davalı … vekili temyiz dilekçesinde özetle; Mahkemece husumet konusundaki itirazları dikkate alınmaksızın karar verildiği, davacının Okul Aile Birliği nezdinde çalıştırıldığı, özlük haklarının okul aile birliği tarafından ödendiği, Milli Eğitim Bakanlığının davaya dahil edilmesinin hukuka ve mevzuata aykırı olduğu, hak düşürücü süre yönünden de yaptıkları itiraz dikkate alınmaksızın karar verildiği, ayrıca davacının iş sözleşmesinin her yaz tatili başında sona erdiği hususu dikkate alınmaksızın, hak düşüm süresinin bu sona erme tarihinden itibaren hesaplanması gerektiği, mahkemece davacının çalışma iddiasına ilişkin olarak tanık beyanına dayalı biçimde hüküm kurulmuşsa da, tanık beyanlarının davacının çalışma olgusunu kesin, net ve çelişkisiz biçimde ortaya koymadığını belirterek kararın bozulmasını istemiştir.
2.Davalı … vekili temyiz dilekçesinde özetle; davacı; davalıya ait iş yerlerinde dava dilekçesinde belirttiği tarihlere kadar çalıştığını iddia etmişse de müvekkil kuruma bu yönde bir bildirim yapılmadığı, davacının talep etmiş olduğu ve mahkemenin kabulü ile sonuçlanan dönem itibariyle zamanaşımı süresinin dolduğu, Kurum kayıtlarında davacının sigortalılık sürelerine ilişkin davacının iddialarını doğrular belge olmadığı, mahkemece eksik incelemeler neticesinde karar verildiği, öncelikle tespiti talep edilen döneme ait tarihlerin üzerinden geçen sürenin tanık ifadelerinin inandırıcılığını azalttığı, Mahkemece dinlenen tanıkların davacının işyerinde hangi tarihler arasında çalıştığına ilişkin yeterli, inandırıcı, açık ve net bir beyanda bulunmadıkları, ayrıca Yerel Mahkemenin kararına dayanak yapılan bilirkişi raporunun usul ve yasaya aykırı olduğu, yine taraf sıfatlarının davalı olarak değerlendirilmesinin hatalı olduğu, …’nın davaya davalı yanında fer’i müdahil olarak katılan taraf olduğu belirtilerek kararın bozulmasını istemiştir.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Uyuşmazlık, hizmet tespiti istemine ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
Hizmet tespitine ilişkin talebin yasal dayanağı 506 sayılı Kanunun 79/10 uncu ve 5510 sayılı Kanunun 86/9 uncu maddeleri olup Anayasal haklar arasında yer alan sosyal güvenliğin yaşama geçirilmesindeki etkisi gözetildiğinde, sigortalı konumunda geçen çalışma sürelerinin saptanmasına ilişkin bu tür davalar kamu düzeni ile ilgili olduğundan özel bir duyarlılıkla ve özenle yürütülmeleri zorunludur. Bu bağlamda, hak kayıplarının ve gerçeğe aykırı sigortalılık süresi edinme durumlarının önlenmesi, temel insan haklarından olan sosyal güvenlik hakkının korunabilmesi için, tarafların gösterdiği kanıtlarla yetinilmeyip gerek görüldüğünde kendiliğinden araştırma yapılarak delil toplanabileceği açıktır.
3. Değerlendirme
Eldeki dava dosyasında; Mahkemece, davacının …’na bağlı okuldaki çalışma tarihleri tam olarak tespit edilmeden, eğitim ve öğretime ara verilen yaz ve kış tatili (sömestr tatili) ve okulun açık kaldığı dönemleri yönünden işyerinde geçen fiili ve sürekli çalışmanın varlığı açıklığa kavuşturulmadan eksik araştırma ve inceleme sonucu yazılı şekilde kurulan hüküm hatalı olmuştur.
Yukarıda açıklanan ilkeler doğrultusunda Mahkemece; davanın nitelikçe kamu düzenini ilgilendirdiği nazara alınıp davacının ihtilaf konusu dönemde hizmetlerinin neden bildirim dışı bırakıldığı, eğitim ve öğretime ara verilen yaz ve kış tatili (sömestr tatili) ve okulun açık kaldığı dönemler tespit edilerek, uyuşmazlık konusu dönemin tamamında çalışması tespit edilen yeteri kadar ilgili okulun müdür, müdür yardımcısı, öğretmen, şef, hizmetli gibi görevlileri tanık olarak dinlenmeli, yine 2001 yılında okula kayıt yaptırdığı tespit edilen öğrenciler belirlenerek ifadelerine başvurulmalı, dosya kapsamında dinlenip beyanlarına itibar edilen, ancak davacı yanın çalışma süreleri konusunda ayrıntılı ve net ifadeleri olmayan idareciler tekrar dinlenmeli, davacının bu süreler içerisinde çalışıp çalışmadığı, işe başlangıç ve sonlanış tarihleri, işyerinin kapsam, kapasite ve niteliğine göre eylemli çalışmanın var olup olmadığı, sürekli veya kesintili olup olmadığı, ücretini ne şekilde aldığı hiçbir kuşku ve duraksamaya yer bırakmayacak biçimde çözümlenip; deliller hep birlikte değerlendirilip takdir edilerek, sonucuna göre karar verilmelidir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeplerle;
1. Temyiz olunan, İlk Derece Mahkemesi kararına karşı istinaf başvurusunun esastan reddine ilişkin Bölge Adliye Mahkemesi kararının ORTADAN KALDIRILMASINA,
2. İlk Derece Mahkemesi kararının BOZULMASINA, dosyanın kararı veren İlk Derece Mahkemesine, bozma kararının bir örneğinin kararı veren Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine,
09.02.2023 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.
…