YARGITAY KARARI
DAİRE : 10. Hukuk Dairesi
ESAS NO : 2023/5172
KARAR NO : 2023/7146
KARAR TARİHİ : 21.06.2023
MAHKEMESİ : … Bölge Adliye Mahkemesi 10. Hukuk Dairesi
SAYISI : 2022/2766 E., 2023/91 K.
KARAR : Esastan Ret
İLK DERECE MAHKEMESİ : … 16. İş Mahkemesi
SAYISI : 2020/68 E., 2022/270 K.
Taraflar arasındaki kurum işleminin iptali davasından dolayı yapılan yargılama sonunda İlk Derece Mahkemesince davanın kısmen kabulüne karar verilmiştir.
Kararın taraf vekilleri tarafından istinaf edilmesi üzerine, Bölge Adliye Mahkemesince istinaf isteminin esastan reddine karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesi kararı taraf vekilleri tarafından temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi … tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı vekili dava dilekçesinde; davacının 5510 sayılı Kanun’un 4/a maddesi kapsamında 01.09.2014 tarihinde yaşlılık aylığı almaya başladığını, Kurum tarafından Kadıköy SGM’nin … sayılı kararı ile Şişli SGM’ne bağlı ….. ve ….. sicil numaralı işyerleri ile Beşiktaş SGM’ne bağlı 1098217 sicil numaralı işyerindeki prim ve kazançların bu işyerlerinin sahte olduğu gerekçesiyle 27.10.2014 tarih ve AŞ-2017/001 sayılı denetmen raporuna istinaden iptal edildiğini, bu karara göre, davacının emeklilik şartlarını kaybettiği gerekçesi ile aylığının iptal edilerek, ödenen aylıkların borç tahakkuk edildiğini, Kuruma itirazda bulunulduğunu, ancak her hangi bir cevap verilmediğini, davacının ……sicil sayılı …’a ait …Kurye işyerinde 2005 yılının 8. ayı ile 2006 yılının 3. Ayı arasında, 2006 yılının 9. ayı ve 2007 yılının 12. ayları arasında motorlu kurye olarak çalıştığını, şirketin Alo Kurye isimli AGT Kurye Hizmetleri A.Ş.’nin taşeronluğunu yaptığını, her ay yapılan işlere karşılık olarak fatura kesildiğini, kredi kartı ile müşterilere teslimat yapıldığını, ücretlerin bankadan ödendiğini, … ve … sicil numaralı işyerlerinde hiç çalışmadığını, o dönemde 2013 yılının 10-12. aylarda Citylog Lojistik Hiz. Ltd. Şti.’de motor kurye olarak çalıştığını, primlerinin hangi şirketten yatırıldığını bilmesinin mümkün olmadığını belirterek, dava konusu kurum işleminin iptaline, tedbiren aylık almaya devam etmesine ve borç çıkarma işleminin borç olarak tahakkuk ettirilen ve iptal edilen primlerin icrasının durdurulmasına karar verilmesini talep ve dava etmiştir.
II. CEVAP
Davalı Kurum vekili cevap dilekçesinde özetle; zamanaşımı, hak düşürücü süre, derdestlik, husumet, görev ve yetki itirazında bulunduklarını, davacının talebi ile ilgili Kurumun yaptığı işlemin doğru olduğunu, herhangi bir eksiklik bulunmadığını belirterek, davanın reddine karar verilmesini talep etmiştir.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile; kurum denetmen raporunda söz konusu işyerlerinin kuruma, faaliyet göstermeye başladığı günden beri hiçbir prim ödemesinde bulunmadığı, yapılan sigortalı bildirimlerinin genellikle ek nitelikte olmasının yanı sıra aşırı dalgalanma gösterdiğinin bildirildiği, Gelir İdaresi Başkanlığı Şişli Vergi Dairesi Müdürlüğü tarafından vergi mükellefi …’nin 29.07.2013-25.11.2013 tarihleri arasında kurye faaliyetleri işi ile faaliyette bulunduğunun, Minam Medikal İlaç Gıda Kozmetik Ürn. Paz. San. Tic. Ltd. Şti.’nin 31.01.2015 tarihinde re’sen terk olduğunun bildirildiği, … İl Emniyet Müdürlüğü tarafından davacının kullandığı… plakalı motosiklete 16.12.2009, 19.04.2010, … plakalı (2005-2007 yılları arasında davacı adına kayıtlı) motosiklete 24.02.2005 ve 34 YJ 0384 (2005-2007 yılları arasında davacı adına kayıtlı) plakalı motosiklete 07.08.2003 tarihinde trafik cezası tesis edildiği, sürücü belgesine ise herhangi bir cezai işlem uygulanmadığının bildirildiği, dava dışı …’a ait 2005-2007 yılları arası muhtasar beyannamelere göre söz konusu yıllarda bünyesinde 9-7-3 sigortalı asgari ücretli çalıştığı, Maliye Bakanlığı yoklama fişlerinden, dava dışı …’ın 31.12.2007 tarihinde kurye işini bıraktığı, buna ilişkin bırakma bildiriminin dosyaya sunulduğu, 21.11.2006 yılında yapılan yoklamada 5 elemanın çalıştığının tespit edildiği, 05.09.2005 tarihinde kurye dağıtım faaliyeti işine başladığının ve vergi mükellefi olduğunun tespit edildiği, bu tarihe ilişkin ofis kira kontratı örneğinin dosyaya sunulduğu görülmüştür.
…’a ait 2005-2007 yılları arası muhtasar beyannamelerden söz konusu yıllarda bünyesinde 9-7-3 sigortalı asgari ücretli çalıştığı, Maliye Bakanlığı yoklama fişlerinden, dava dışı …’ın 31.12.2007 tarihinde kurye işini bıraktığı, buna ilişkin bırakma bildiriminin dosyaya sunulduğu, 21.11.2006 yılında yapılan yoklamada 5 elemanın çalıştığının tespit edildiği, 05.09.2005 tarihinde kurye dağıtım faaliyeti işine başladığının ve vergi mükellefi olduğunun tespit edildiği, bu tarihe ilişkin ofis kira kontratı örneğinin dosyaya sunulduğu, dava dışı …’ın kendisine ait …Kurye isimli işyerini işlettiği, firmasının AGT A.Ş.’nin taşeronluğunu yaptığı, davacının da burada motorlu kurye olduğu, şirketi tarafından her ay düzenli olarak AGT A.Ş.’ne fatura kesildiği, fatura karşılığı bedelin her ay Garanti Bankası’ndaki hesabına yatırıldığı, o dönem çalışanların maaşlarının bankaya yatırılması gibi bir zorunluluk olmadığından elden ödendiği, davacıya ait sigorta primlerinin ilgili birimlere yatırıldığı, taşeron firma olmaları sebebiyle çalışanlara ait belgelerin AGT Kurye Hizmetleri A.Ş.’de mevcut olduğu, davacıyla aynı dönemde aynı işyerinde çalışan dönem bordro tanıklarının beyanları ve dava dışı …’a ait Garanti Bankası hesap ekstresindeki hesap hareketleri gözetildiğinde davacının 2005, 2006, 2007 yıllarında dava dışı …’a ait …Kurye isimli işyerinde motorlu kurye olarak fiilen çalıştığı, iptal edilen diğer hizmetlerin geçtiği Minam Medikal ve … işyerlerinden bildirilen hizmetlerin ise fiili çalmışmaya dayandığının ispat edilemediği, davacının diğer geçerli hizmetleri ile … ünvanlı işyerindeki hizmetleri dikkate alındığında 06.08.2014 tarihinde 50 yaş 25 yıl sigortalılık ve 5419 sigorta prim gününün bulunduğu, 506 sayılı Kanun’un 81/B maddesi gereğince emeklilik için yaş, sigortalılık ve 5375 gün sigorta prim günü şartlarını taşıdığı anlaşılmakla;
Davanın kısmen kabul ve kısmen reddi ile,
Davacının … unvanlı 1096217 sicil sayılı işyerinden 2005-2006-2007 yıllarında yapılan bildirimlerin iptaline ilişkin kurum işleminin iptaline, hizmet iptalinin iptaline yönelik fazlaya ilişkin talebin reddine,
Davacının emekli aylığının iptaline ilişkin kurum işleminin iptaline, karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde taraf vekilleri istinaf başvurusunda bulunmuştur.
B.İstinaf Sebepleri
Davacı vekili istinaf dilekçesinde özetle; müvekkilin 506 sayılı Kanun’un geçici 81/B maddesi uyarınca 50 yaş, 25 yıllık sigortalılık ve 5375 sigorta prim gün şartlarını taşıması sebebiyle 01.09.2014 tarih itibariyle yaşlılık aylığı almaya hak kazandığını, kararın usul ve yasa hükümlerine aykırı olduğunu belirterek kaldırılmasını talep etmiştir.
Davalı kurum vekili istinaf dilekçesinde özetle; derdestlik, husumet, hak düşürücü süre itirazlarının dikkate alınmadığını, sigorta başlangıç tarihi ve hizmet tespitine yönelik davalar kamu düzenini ilgilendirdiğinden hakimin özel bir duyarlılık göstererek delilleri kendiliğinden toplaması ve sonucuna göre karar vermesi gerektiğini, kurum aleyhine açılan hizmet tespiti davalarında sigortalının primlerinin ödenmesi sorumluluğunun işverene ait bir yükümlülük olduğunu, davanın reddi gerektiğini, kararın usul ve yasa hükümlerine aykırı olduğunu belirterek kaldırılmasını talep etmiştir.
C. Gerekçe ve Sonuç
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile; 15.02.1964 doğumlu davacıya 5119 gün SSK, 480 gün askerlik borçlanması olmak üzere toplam 5599 gün üzerinden 01.05.1988 sigorta başlangıcı alınarak 506 sayılı Kanunun geçici 81 B/C maddesi gereğince 01.09.2014 tarihinden itibaren yaşlılık aylığı bağlandığı, kurumun 2014/1 sayılı denetim raporu sonucunda davacının 15.08.2005-01.03.2006 arası ile 02.09.2006-31.12.2007 arası dönem 1096217 numaralı işyerinden, 01.10.2013-30.11.2013 arası …..numaralı işyerinden, 2013/12.aydan 30 gün … numaralı işyerinden bildirimi bulunduğu, 2005 yılından 137 gün, 2006 yılından 160 gün, 2007 yılından 360 gün, 2013 yılından 90 gün hizmetinin iptal edildiği, davacının 01/05/1988 tarihinde işe başladığı, aylık bağlanması için 25 yıl sigortalı 50 yaş ve 5375 gün prim ödeme şartı olduğu ancak hizmetlerinin iptal edilmesi üzerine prim günü koşullarını kaybettiğinden yaşlılık aylığının iptal edildiği anlaşılmaktadır.
Tüm dosya kapsamı, tanık beyanları, mevcut bilgi ve belgelerden; davacının …’a ait 1096217 numaralı işyerinden bildirilen hizmetlerinin fiili çalışmaya dayandığı, iptal edilen Minam Medikal ve … işyerlerinden bildirilen hizmetlerin ise fiili çalışmaya dayandığının kanıtlanamadığı, mahkemenin vakıa ve hukuki değerlendirmesinde usul ve esas yönünden yasaya aykırılık bulunmadığı anlaşılmakla,
Taraf vekillerinin istinaf başvurularının Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nun 353/1-b.1 maddesi gereğince esastan reddine, karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde taraf vekilleri temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
Davacı vekili temyiz dilekçesinde; istinaf gerekçelerini tekrarla kararın bozulmasını istemiştir.
Davalı vekili temyiz dilekçesinde; istinaf gerekçelerini tekrarla kararın bozulmasını istemiştir.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Uyuşmazlık, hizmetlerinin iptaline yönelik kurum işleminin iptali ile davacının kesilen yaşlılık aylığının tekrar bağlanması istemine ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
1.6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nun (6100 sayılı Kanun) 369 uncu maddesinin birinci fıkrası ile 370 ve 371 inci maddeleri ile
2. 5510 sayılı Kanun’un 86 ncı maddesinin 9 uncu fıkrası, 59 uncu maddesi hükümleridir.
3. Değerlendirme
1.Bölge adliye mahkemelerinin nihai kararlarının bozulması 6100 sayılı Kanun’un 371 inci maddesinde yer alan sebeplerden birinin varlığı hâlinde mümkündür.
2.Temyizen incelenen karar, tarafların karşılıklı iddia ve savunmalarına, dayandıkları belgelere, uyuşmazlığa uygulanması gereken hukuk kuralları ile hukuki ilişkinin nitelendirilmesine, dava şartlarına, yargılama ve ispat kuralları ile kararda belirtilen gerekçelere göre usul ve kanuna uygun olup taraf vekilleri tarafından temyiz dilekçesinde ileri sürülen nedenler kararın bozulmasını gerektirecek nitelikte görülmemiştir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeplerle;
Temyiz olunan Bölge Adliye Mahkemesi kararının 6100 sayılı Kanun’un 370 inci maddesinin birinci fıkrası uyarınca ONANMASINA,
Dosyanın İlk Derece Mahkemesine, kararın bir örneğinin Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine, 21.06.2023 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.