YARGITAY KARARI
DAİRE : 10. Hukuk Dairesi
ESAS NO : 2023/4922
KARAR NO : 2023/4850
KARAR TARİHİ : 04.05.2023
MAHKEMESİ :Asliye Hukuk (İş) Mahkemesi
KARAR : Asıl Davanın Kısmen Kabulüne, Birleşen Davanın Reddine
Taraflar arasındaki İlk Derece Mahkemesinde görülen hizmet tespiti istemli asıl davadan ve istirdat istemli birleşen dava davadan dolayı verilen karar hakkında yapılan temyiz incelemesi sonucunda, Dairece İlk Derece Mahkemesi kararının bozulmasına karar verilmiştir.
İlk Derece Mahkemesince bozmaya uyularak yeniden yapılan yargılama sonucunda; asıl davanın kısmen kabulüne, birleşen davanın reddine dair karar verilmiştir.
İlk Derece Mahkemesi kararı davalı kurum (birleşen dava davacısı) vekili tarafından temyiz edilmekle, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi … tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
1.Davacı-birleşen dava davalısı … vekili özetle; müvekkilinin davalı … Madencilikteki çalışmalarının eksik gösterildiğinin bazılarının ise … … Şirketinde gösterildiğini, müvekkilinin … … Madencilikteki çalışmasına 15.07.2008 tarihinde başladığını ve masrafların ödenmediği için 02.01.2009 tarihinde ayrıldığını, bu arada 20.01.2009 – 01.03.2009 tarihleri arasında … Madencilikte çalıştıktan sonra yine kalan çalışmasının tamamını 15.03.2009 tarihinden itibaren iş kazası geçirdiği 29.08.2009 tarihine kadar … … Madencilikte geçirdiğini, müvekkilinin davalı … Madencilikteki çalışmasının 15.07.2008 ile 02.01.2009 tarihleri arasında ve 14.03.2009 – 29.08.2009 tarihleri arasında olduğunu, bu çalışmalarının fiilen … … Madencilikte geçirdiğini, bir kısım fiili çalışmalarının da müvekkilinin bilgisi dışında … … Şirketinde gösterildiğini, müvekkilinin … … Şirketinde çalışmasının bulunmadığını, davalı …’nın gerekli denetimleri yapmadığı için … … madencilikte fiilen çalaşıp da çalışmaları kağıt üzerinde … … Şirketinde gösterilen çok sayıda işçi bulunduğunu, müvekkilinin mağduriyetinin giderilmesi için … … Madencilikteki 15.07.2008 – 02.01.2009 tarihleri arasında ve 14.03.2009 – 29.08.2009 tarihleri arasındaki çalışmalarının tespitine karar verilmesini talep ve dava etmiştir.
2.Davalı-birleşen dosya davacısı Kurum vekili dava dilekçesi ile; müvekkili kurumun … İl Müdürlüğünde işlem gören davalı … Mad. Ltd. Şti. isimli iş yeri hakkında müvekkili kurum kontrol memurluğunca düzenlenen 12.10.2010 tarih CK/2010-180 sayılı rapora istinaden işyerindeki 2007/Nisan ile 2009/Ekim dönemleri arasındaki bildirimlerin fiili çalışma ilişkisine dayanmadığından çalışmalarının iptal edildiğini, adı geçenler ile bakmakla yükümlü oldukları aile bireylerine çalışmalarının iptal edilen tarihlerde müvekkili kurumca 205.423,87 TL’lik fazla ve yersiz ödeme yapıldığını, müvekkili kurumca sahte bildirimlerin işyeri muhasebecisi … tarafından yapıldığının tespit edildiğini, yapılan fazla ve yersiz ödeme giderinin adı geçen kişi tarafından ödenmesi için 15.03.2011 tarihli ve 3128774 sayılı iadeli taahhütlü yazılarını …’ın 24.03.2011 tarihinde tebellüğ etmesine rağmen söz konusu bedelin bu güne kadar müvekkili kuruma ödenmediğini, davalı Yiğit Antiuman Ltd. Şti.’nin de alacaklarının tamamından sorumlu olduğunu, yine sahte sigortalı olarak bildirimde bulunanlarının her birinin de kendilerinin esasında sigortalı olmak hakkı olmadığından sağlık yardımından da faydalanamayacaklarını bile bile kendileri veya hak sahipleri için söz konusu yardımdan faydalanmalarından dolayı sahte bildirimi yapılan davalılar için yapılan harcama dökümlerinin çıkartıldığını beyan ederek diğer davalılar açısından dava dilekçesi ekindeki tabloda belirtilen ve sorumlu oldukları miktarla sınırlı olmak üzere kendileri yönünden münferiden, … ve şirket yönünden ise müştereken ve müteselsilen olmak üzere yersiz yapılan harcamaların sarf ve ödeme tarihlerinden işleyecek yasal faizi ile birlikte tahsiline karar verilmesini talep ve dava etmiştir.
II. CEVAP
1.Davacı-birleşen dava davalısı … vekili özetle; birleşen davanın reddine karar verilmesi gerektiğini belirtmiştir.
2.Davalı-birleşen dava davacısı Kurum vekili özetle; asıl davanın reddini savunmuştur.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
Özetle; asıl dava için; davacının davasının kısmen kabulü ile; davacının 09.09.2008 – 02.01.2009, 28.04.2009 – 01.07.2009, 01.08.2009 – 29.08.2009 tarihleri arasında kesintisiz olarak davalı … Madencilik Nakliyat İnşaat Temizlik Hizmetleri Sanayi Ticaret Ltd. Şti.’nde çalıştığının tespitine, birleşen dosya için; Davacının davasının reddine, dair karar verilmiştir.
IV. BOZMA VE BOZMADAN SONRAKİ YARGILAMA SÜRECİ
A. Bozma Kararı
1.İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalı – birleşen dava davacısı Kurum vekili temyiz isteminde bulunulmuştur.
2.Daire tarafından, dosya kapsamındaki kayıt ve belgelerden; davaya konu olayla ilgili hazırlanan Kurum raporunda, … … Mad. Ltd. Şti.’nin 31.12.2006 tarihinde vergi mükellef kaydının sona erdiği ve adı geçen şirkete ait iş yeri dosyasından sahte olarak bildirimi yapılanların gerçekte 121 sicil nolu dosyada işlem gören ve Kömür İşletmeleri A.Ş.’nin taşeronu … Madencilik Ltd. Şti.’nin çalışanları mı oldukları, yoksa para karşılığı emekli olabilmek için sahte olarak sigortalı mı bildirildiklerinin araştırıldığı anlaşılmaktadır. Sonuç olarak, … … Mad. Ltd. Şti.’ne ait işyeri dosyasından 2007 Nisan 2009/Ekim arasında yapılan tüm bildirimlerin iptal edilmesi gerektiği belirlenerek, bu rapor doğrultusunda da davacı …’ın bu dönemdeki hizmet bildirimleri iptal edilmiştir. Dava dosyası incelendiğinde mahkemece yapılan araştırmanın eksik incelemeye dayandığı görülmekle, öncelikle davacının davaya konu çalışmasının fiili olup olmadığı ve çalışma varsa hangi işverenlik nezdinde olduğu araştırılmalı, davalı şirketlerin hangi dönemlerde aktif olarak faaliyet gösterdikleri ve ne iş yaptıkları belirlenmeli, bordro tanıkları, resen tespit edilecek komşu işyeri sahipleri ve komşu işyeri çalışanları tespit edilip dinlenilmeli, davacının uyuşmazlık konusu dönemlerde çalışmasının geçtiğini iddia ettiği, davalı şirket nezdinde ki çalışmalarının, … İş Mahkemesinin 2011/337 E, … İş Mahkemesinin 2011/339 E, … İş Mahkemesinin 2011/341 E, … İş Mahkemesinin 2011/343 E, … İş Mahkemesinin 2011/342 E, … Asliye Hukuk (İş) Mahkemesi 2015/424 E, … Asliye Hukuk (İş) Mahkemesi 2013/499 E, … Asliye Hukuk (İş) Mahkemesi 2013/512 E, … Asliye Hukuk (İş) Mahkemesi 2013/491 E, … Asliye Hukuk (İş) Mahkemesi 2014/49 E, … Asliye Hukuk (İş) Mahkemesi 2013/156 E. sayılı dosyalarındaki tespitlerde değerlendirilmek suretiyle fiili ve gerçek olup olmadığı belirlenmeli ve sonucuna göre karar verilmelidir, gerekçesi ile ilk derece mahkemesi kararı bozulmuştur.
B. İlk Derece Mahkemesince Bozmaya Uyularak Verilen Karar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararıyla özetle; A-asıl davanın kısmen kabulü ile; davacının 09.09.2008 – 02.01.2009, 28.04/2009 – 01.07.2009, 01.08.2009 – 29.08.2009 tarihleri arasında kesintisiz olarak davalı … Madencilik Nakliyat İnşaat Temizlik Hizmetleri Sanayi Ticaret Ltd. Şti.’nde çalıştığının tespitine, birleşen davanın reddine dair karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalı – birleşen dava davacısı Kurum vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
Davalı-birleşen dava davacısı Kurum vekili dilekçesinde özetle; davacının tespitini istediği dönemlerdeki var ise çalışmasının hak düşürücü süre nedeniyle reddi gerektiğini, birleşen davanın kabulüne karar verilmesi gerektiğini belirterek kararın bozulmasını talep etmiştir.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Uyuşmazlık, hizmet tespiti ve istirdat istemine ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nun (6100 sayılı Kanun) 369 uncu maddesinin birinci fıkrası ile 370 ve 371 inci maddeleri, 506 sayılı Kanunun 79/10 uncu maddesi ve 5510 sayılı Kanunun 86 ncı maddesi.
3. Değerlendirme
1. Temyiz olunan nihai kararların bozulması 6100 sayılı Kanun’un 371 inci maddesinde yer alan sebeplerden birinin varlığı hâlinde mümkündür.
2. Temyizen incelenen İlk Derece Mahkemesi kararının bozmaya uygun olduğu, kararda ve kararın gerekçesinde hukuk kurallarının somut olaya uygulanmasında bir isabetsizlik bulunmadığı, bozmaya uyulmakla karşı taraf yararına kazanılmış hak durumunu oluşturan yönlerin ise yeniden incelenmesine hukukça imkân bulunmadığı anlaşılmakla; temyiz dilekçesinde ileri sürülen nedenler kararın bozulmasını gerektirecek nitelikte görülmemiştir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeple;
Asıl Dava Davalısı – Birleşen Dava Davacısı Kurum vekilinin yerinde görülmeyen tüm temyiz itirazlarının reddi ile usul ve kanuna uygun olan kararın ONANMASINA,
Dosyanın İlk Derece Mahkemesine gönderilmesine,04.05.2023 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.