YARGITAY KARARI
DAİRE : 10. Hukuk Dairesi
ESAS NO : 2023/4749
KARAR NO : 2023/7503
KARAR TARİHİ : 05.07.2023
MAHKEMESİ :İş Mahkemesi
SAYISI : 2022/484 E., 2022/168 K.
KARAR : Kısmen kabul
Taraflar arasında İlk Derece Mahkemesinde görülen ve istinaf incelemesinden geçen yurt dışı borçlanma sürelerinin ilgili döneme mal edilmesi ile yaşlılık aylığının buna göre tespiti davasında verilen karar hakkında yapılan temyiz incelemesi sonucunda, Dairece Bölge Adliye Mahkemesi kararının kaldırılmasına ve İlk Derece Mahkemesi kararının bozulmasına karar verilmiştir.
İlk Derece Mahkemesince bozmaya uyularak yeniden yapılan yargılama sonucunda; davanın kısmen kabulüne karar verilmiştir.
İlk Derece Mahkemesi kararı davalı Kurum vekili tarafından temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçelerinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi … tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı vekili dava dilekçesinde özetle; müvekkilinin yurt dışı hizmetinin 02.01.1978-05.03.1988 arasında 3664 gün, 11.04.2000-30.09.2011 arasında 4130 gün olduğunu, 3600 günlük borçlanmanın sigortalının lehine olan dönemelere mal edilmesi gerektiğini, yaşlılık aylığının buna göre tespit edilmesini, fazla ödenen aylıkların iadesine ilişkin kurum işleminin iptalini talep etmiştir.
II. CEVAP
Davalı Kurum vekili cevap dilekçesinde özetle; yetkisizlik itirazında bulunduğunu, Kurumun yaptığı işlemlerde herhangi bir hata bulunmadığını belirterek, davanın reddine karar verilmesi gerektiğini belirtmiştir.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin 10.07.2020 tarihli ve 2018/508-2020/215 sayılı kararıyla; davanın kabulüne karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı davalı Kurum vekili istinaf başvurusunda bulunmuştur.
B. Gerekçe ve Sonuç
Bölge Adliye Mahkemesinin 17.11.2020 tarihli ve 2020/2302-2020/2650 sayılı kararıyla; mahkeme hükmü yerinde görülerek istinaf isteminin reddine karar verilmiştir.
V. BOZMA VE BOZMADAN SONRAKİ YARGILAMA SÜRECİ
A. Bozma Kararı
1.Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalı Kurum vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
2.Daire kararında; aylık hesaplaması yapılırken, söz konusu borçlanılan sürelerin ilgili dönemlere değilde, borçlanılan tarihten geriye doğru hesaplanması gerektiği ile talep bulunmamasına rağmen sigorta başlangıcının tespiti cihetine gidilmesinin yerinde olmadığı gerekçesiyle karar bozulmuştur.
B. İlk Derece Mahkemesince Bozmaya Uyularak Verilen Karar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile” …borçlanılan yurtdışı hizmetler, 11.04.2000-30.09.2011 tarihleri arasındaki dönemde 30.09.2011 tarihinden 3601 gün geriye götürülmek üzere 30.09.2001-30.09.2011 dönemine mal edilerek davacıya aylık bağlanması gerekecektir.
Davacının bu doğrultuda aylığı karma sistemle hesaplandığında; Almanya’da geçen 02.01.1978 – 05.03.1988 arası 3664 gün ve de 11.04.2000-30.09.2011 tarihleri arasındaki 4130 gün olmak üzere toplam 7794 gün borçlanma talebinden 3601 günlük kısmına ilişkin borçlanma primi ödeyen davacının, borçlanılan kısmi sürelerinin 30.09.2001-30.09.2011 dönemi hizmeti olarak değerlendirilmesi halinde, 01.05.2015 tarihinde bağlanması gereken aylığının 407,44 Tl. olması gerektiğini hesaplayan 05.05.2022 tarihli bilirkişi raporu yargısal denetime açık ve elverişli, hükme esas almaya yeterli bulunarak. “gerekçesiyle “Davanın KISMEN KABULÜ ile;
1-)Davacının Almanya’da geçen 02.01.1978-05.03.1988 tarihleri arasındaki 3664 gün ve 11.04.2000-30.09.2011 tarihleri arasındaki 4130 gün olmak üzere toplam 7794 günlük borçlanmasına ilişkin başvurusundan 3601 günlük kısma ilişkin borçlanma talebi ile ilgili primi ödediği dikkate alınarak borçlanılan kısmi sürelerinin 30.09.2001-30.09.2011 tarihleri arasındaki süreye ilişkin hizmet olarak değerlendirilmesi gerektiğinin tespitine,
2-)Davacıya 01.05.2015 tarihinde bağlanması gereken aylığının 407,44 TL olması gerektiğinin tespitine, …” dair karar verilmiştir.
VI. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalı Kurum vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
Davalı Kurum vekili temyiz dilekçesinde; yetki itirazında bulunduklarını, eksik araştırmaya dayalı karar verildiğini, bilirkişi raporunun yetersiz olduğunu belirterek kararın bozulmasını talep etmiştir.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Uyuşmazlık, borçlanılan sürelerin hangi tarihe mal edileceği ve buna göre yaşlılık aylığı tespitine ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nun 369 uncu maddesinin birinci fıkrası ile 370 ve 371 inci maddeleri ile 3201 sayılı Kanun’un 1 nci ve 5 nci maddeleri
3. Değerlendirme
1. İlk Derece Mahkemesince uyulan bozma ilamı sonrası davacının 3601 günlük borçlanma süresinin 30.09.2001-30.09.2011 tarihleri arasındaki süreye ilişkin hizmet olarak değerlendirilmesi ve 01.05.2015 tarihinde bağlanması gereken aylığın 407,44 TL olduğuna dair tespit kararı verilmiştir.
2.Dosya kapsamından, davacının 25.02.2013-24.06.2013 tarihleri arasında 118 gün 5510 sayılı Kanun’un 4/1-a maddesi kapsamında hizmetinin bulunduğu, 3601 günlük borçlanma bedelini 20.04.2015 tarihinde ödeyerek aynı gün tahsis talebinde bulunması üzerine 01.05.2015 tarihinden itibaren aylık bağlandığı, bağlanan aylık miktarının hesaplanmasında hata yapıldığı gerekçesiyle daha sonra yine 01.05.2015 tarihinden geçerli olmak üzere 414,05 TL üzerinden aylık bağlandığı anlaşılmaktadır.
3.Bir önceki bozma ilamında belirtildiği üzere borçlanılan sürelerin Türkiye’deki sigortalılık başlangıç tarihi olan 25.02.2013 tarihinden geriye doğru mal edilmesi gerektiği ile aylık tespitine ilişkin hükmün, Kurum tarafından bağlanan aylıktan daha düşük olması nazarında davanın reddine karar verilmesi gerektiğinin gözetilmemesi usul ve yasaya aykırı olup bozma nedenidir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeplerle;
İlk Derece Mahkemesi kararının BOZULMASINA,
Dosyanın kararı veren İlk Derece Mahkemesine gönderilmesine,
05.07.2023 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.