YARGITAY KARARI
DAİRE : 10. Hukuk Dairesi
ESAS NO : 2023/4535
KARAR NO : 2023/4874
KARAR TARİHİ : 04.05.2023
MAHKEMESİ :İş Mahkemesi
KARAR : Red
Taraflar arasında İlk Derece Mahkemesinde görülen ve istinaf incelemesinden geçen hizmet tespiti davasında verilen karar hakkında yapılan temyiz incelemesi sonucunda, Dairece Bölge Adliye Mahkemesi kararının kaldırılmasına ve İlk Derece Mahkemesi kararının bozulmasına karar verilmiştir.
İlk Derece Mahkemesince bozmaya uyularak yeniden yapılan yargılama sonucunda; davanın reddine karar verilmiştir.
İlk Derece Mahkemesi kararı fer’i müdahil Kurum vekili tarafından temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi … tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı vekili dava dilekçesinde özetle; müvekkilinin 20.04.1981 tarihinde abisi olan davalıya ait … Mobilya İmalathanesinde tam zamanlı ve belirsiz iş akdi ile işçi olarak asgari ücretle çalışmaya başladığını bu işyerindeki çalışmasının 1983 yılında askere gidene kadar devam ettiğini, askerden döndükten sonrada aynı işyerinde aynı şekilde 01.05.1985 tarihinden itibaren çalışmaya devam ettiğini ancak asker dönüşü çalışmalarına ilişkin sigorta primlerini davalının yatırmadığını, sigorta primlerinin yatırılmadığını öğrenen davacının iş akdini feshederek 31.11.1989 tarihinde işyerinden ayrıldığını, davacının aralarındaki akrabalık ilişkisi nedeniyle dava açmaktan kaçındığını ileri sürerek, davacının 01.05.1985-31.11.1989 tarihleri arasında davalı işverene ait işyerinde sigortalı ve kesintisiz çalıştığının tespitine ve bu günlere ait sigorta primlerinin yatırılmasına karar verilmesini talep etmiştir.
II. CEVAP
Fer’i müdahil vekili cevap dilekçesinde özetle; davanın 5 yıllık hak düşürücü süre geçtikten sonra açıldığını, davacının çalıştığına ilişkin iddiasını ispatlayamadığını belirterek davanın reddini talep etmiştir.
Davalı …’a duruşma gününü bildirir meşruhatlı davetiye usulüne uygun tebliğ edilmiş ancak taraf duruşmalara katılmamış veya haklı bir itirazda da bulunmamıştır.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin 17.12.2020 tarihli ve 2019/190 Esas, 2020/175 Karar sayılı kararıyla tüm dosya kapsamına göre yapılan değerlendirmede; 0136342.006.02-28 sicil numaralı dosyada işlem gören “Mobilya İmalatı” işi işyerinin davalı … adına 011.11.1984 tarihi itibarıyla 506 sayılı Kanun kapsamına alındığı, 30.09.1994 tarihi itibariyle iz ve imha işlemi yapıldığına dair kaydın olması, davacının askerlik yükümlülüğünü 02.11.1983 – 04.05.1985 tarihleri arasında yerine getirmiş olması, davacının 10.12.1989 – 30.07.1991 tarihleri arasında davalıya ait 0136342.006 sicil numaralı dosyada işlem gören … unvanlı işyerinde çalışma kaydı olması, Mahkememizce beyanı alınan tanıklardan talep konusu dönemde komşu işyeri sahibi olan davacı tanığı … davacının abisinin 1985-1986-1987 yıllarında mobilya imalatı işi yaptıkları, davacının abisi …’nin mobilya dükkânında imalat ustası olarak hizmet verdiği, davacı dahil dört kardeşin birlikte çalıştıkları, davacının haftalık ücret aldığı, talep konusu dönemde komşu işyeri sahibi olan komşu işyeri tanığı …’ın davacının 1982 yılından itibaren kalfa olarak abisi …’a ait işyerinde haftada 6 gün haftalık ücret karşılığı çalıştığı, davacı tanığı …’ın kendisinin 11-12 yaşında ilkokulu bitirdikten sonra 1985 yılında amcası …’ın yanında çırak olarak işe başladığı, davacının abisi …’un yanında çalıştığı, işyerinde davacının dışında 3-4 kişi daha çalıştığı, davacı ve kardeşleri dışında dışarıdan da bir eleman çalıştığı, 10.05.1987-31.12.1987 tarihleri arasında çalışma kaydı olan …’un 1986 tarihinde askerden döndüğünde davacının davalının (abisinin) yanında çalışmakta olduğu, 4 kardeşinde orada (davalı işyerinde) çalıştığı, ancak kaç yılına kadar çalıştıklarını bilmediği, çalıştıkları dönemde sürekli çalıştıkları davacının işten ne zaman ayrıldığını bilmediği, 10.07.1986-30.09.1986 tarihleri arasında çalışma kaydı olan …’un “…1982 yılından itibaren …’un yanında mobilya kalfası olarak 4-5 yıl çalıştığı, davacının … ustanın kardeşi olduğu, çalıştığı dönemde davacının da çalıştığı, davacının arada askere gittiği, döndükten sonra çalışmaya devam ettiği, kendisi ayrıldıktan sonrada ara ara ustasının yanına gidip geldiğinde davacının orada çalıştığını gördüğü şeklindeki davacının kesintisiz olarak çalıştığı yönündeki beyanları, emsal Yargıtay kararlarında askerlik başlangıcında ve bitiminde makul süre tespit edilerek sigortalılık süresinin tespit edilmesi gerektiği şeklinde tespitler olması ve yukarıdaki hususlar birlikte dikkate alındığında; davacının 20.05.1985-09.12.1989 tarihleri arasında davalı … adına tescilli …sicil sayılı işyerinde 506 sayılı Kanun’a tabi olarak hizmet akdiyle çalıştığının tespiti ile Kuruma bildirilen hizmetleri dışında 1640 gün daha günlük brüt asgari ücret üzerinden sigortalı olarak çalıştığının tespitine karar verilmesi gerektiği kanaatine varılarak davanın kısmen kabulüne karar verilmiştir.
V. BOZMA VE BOZMADAN SONRAKİ YARGILAMA SÜRECİ
A. Bozma Kararı
1. İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde fer’i müdahil Kurum vekilinin istinaf başvurusunda bulunulması ve Bölge Adliye Mahkemesince istinaf başvurusunun esastan reddine karar verilmesi üzerine fer’i müdahil Kurum vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
Daire kararında somut olayda; davalı işverene ait işyerinden bildirilen çalışmanın 10.12.1989 tarihinde başlayıp 30.07.1991 tarihinde son bulmuş olması ve giderek davanın 30.12.2015 tarihinde açılmış olması karşısında, işten ayrıldıktan sonraki 5 yıllık hak düşürücü sürenin fazlasıyla geçmiş olduğu, işe giriş bildirgesi ve bildirim bulunmayan dava konusu dönemin hak düşürücü süre kapsamında kaldığı değerlendirilerek davanın reddine karar verilmesi gerekirken davanın kısmen kabulüne karar verilmesi hatalı olduğu belirtilerek karar bozulmuştur.
B. İlk Derece Mahkemesince Bozmaya Uyularak Verilen Karar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile bozmaya uyularak yapılan yargılamada bozma ilamındaki gerekçeler göz önüne alınarak davanın hak düşürücü süre yönünden reddine, tavzih kararı ile de yargılama aşamasında Feri Müdahil olarak kayıtlı olan SGK’nın UYAP’taki kaydının bozma sonrası tensip zaptında sehven Davalı olarak dosyaya eklenmesi sonrası 13.09.2022 tarihli duruşma sonrası gerekçeli karar oluşturulması sırasında UYAP’ta davalı olarak kaydedilmiş olan SGK lehine vekalet ücreti takdir edilmek suretiyle maddi yazım hatası yapıldığı anlaşılmakla, tüm dosya kapsamı ve yukarıda özetlenen yasal mevzuat göz önüne alınarak talep yerinde görülmüş ve Mahkememiz kararında sehven yapılan maddi yazım hatası HMK 304-305 inci maddeleri göz önüne alınarak kurumun UYAP’taki kaydının feri müdahil olarak düzeltilmesine karar verilmiştir.
VI. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde fer’i müdahil Kurum vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
Fer’i müdahil Kurum vekili, tavzih kararıyla hükmün değiştirilemeyeceğini beyanla İlk Derece Mahkemesince verilen kararın bozulmasını talep etmiştir.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Uyuşmazlık, hizmet tespiti istemine ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nun 369 uncu maddesinin birinci fıkrası ile 370 ve 371 inci maddeleri ile 506 sayılı Kanun’un 79/10 uncu maddesi.
3. Değerlendirme
1. Temyiz olunan nihai kararların bozulması 6100 sayılı Kanun’un 371 inci maddesinde yer alan sebeplerden birinin varlığı hâlinde mümkündür.
2. Temyizen incelenen İlk Derece Mahkemesi kararının bozmaya uygun olduğu, kararda ve kararın gerekçesinde hukuk kurallarının somut olaya uygulanmasında bir isabetsizlik bulunmadığı, bozmaya uyulmakla karşı taraf yararına kazanılmış hak durumunu oluşturan yönlerin ise yeniden incelenmesine hukukça imkân bulunmadığı anlaşılmakla; temyiz dilekçesinde ileri sürülen nedenler kararın bozulmasını gerektirecek nitelikte görülmemiştir.
VII. KARAR
Açıklanan sebeplerle;
Fer’i müdahil Kurum vekilinin yerinde görülmeyen tüm temyiz itirazlarının reddi ile usul ve kanuna uygun olan kararın ONANMASINA,
Dosyanın İlk Derece Mahkemesine gönderilmesine,04.05.2023 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.