YARGITAY KARARI
DAİRE : 10. Hukuk Dairesi
ESAS NO : 2023/4243
KARAR NO : 2023/4781
KARAR TARİHİ : 03.05.2023
MAHKEMESİ :İş Mahkemesi
KARAR : Kabul
Taraflar arasında İlk Derece Mahkemesinde görülen hizmet tespiti davasında verilen karar hakkında yapılan temyiz incelemesi sonucunda, (kapatılan) 21.Hukuk Dairesince, ilk derece mahkemesi kararının bozulmasına karar verilmiştir.
İlk Derece Mahkemesince bozmaya uyularak yeniden yapılan yargılama sonucunda; davanın kabulüne karar verilmiştir.
İlk derece Mahkemesi kararı davalılardan Kurum ve … vekilleri temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi … tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı dava dilekçesinde; davacının 05.06.1997- 19.05.2009 tarihleri arasında, davalı işyerinde kesintisiz çalıştığının tespitini talep etmiştir.
II. CEVAP
1.Davalılar vekili cevap dilekçesinde: hak düşürücü süre nedeniyle davanın reddini, davacının müvekkiline ait işyerinde 01.05.1997-05.06.1997 tarihleri arasında 35 gün çalıştığını, davacının en son 05.06.1997 tarihinde müvekkiline ait işyerinde çalıştığına göre kıdem ve ihbar tazminatı talebinin 10 yıllık zamanaşımına uğradığını, davacının anılan tarihler arasındaki çalışması 1 yıllık süreden az olduğu için kıdem tazminatına hak kazanamadığını, hizmet tespiti davalarının 5 yıllık hak düşürücü süreye tabi olduğunu, 01.05.1997 tarihinden önceki çalışma iddialarının hak düşürücü süreye uğradığını, 05.06.1997 tarihinden sonra ise davacının müvekkiline ait işyerinde çalışmasının vuku bulmadığını, müvekkilinin 28.01.2001 tarihinden sonra mülga 1479 sayılı Kanun’un 24 üncü maddesinin I/a maddesi çerçevesinde kendi namına ve hesabına, gelir vergisi mükellefi olarak çalışmadığını, davacının iddialarına konu diş hekimliği muayenehanesini 28.01.2001 tarihinde dava dışı işveren … Gıda Sağlık Tesisleri Sanayi ve Ticaret Ltd. Şti.’ne devrettiğini, bu nedenle davacının 28.01.2001 tarihinden önceki çalışma iddialarının da 5 yıllık hak düşürücü süreye uğradığını, 28.01.2001 tarihinden sonraki dönemde hizmet tespiti talebinin ise müvekkilinin kendi nam ve hesabına diş hekimi olarak gelir vergisi mükellefi olarak çalışması bulunmadığı için sıfat yokluğundan dolayı davanın reddine karar verilmesi gerektiğini, davacının müvekkiline ait işyerinde çalışma süresinin 1 yıldan az olduğu için kıdem tazminatına hak kazanamadığını, davacı 05.06.1997 tarihinde iş sözleşmesini işyerini terk etmek suretiyle kendisi feshettiğinden ihbar tazminatına hak kazanamadığını, davacının asgari ücretle çalıştığı 01.05.1997-05.06.1997 arasında ücretlerinin kendisine ödendiğini, davacının müvekkiline ait işyerinde milli bayramlarda çalışmadığını, uzun süreyi kapsayan çalışma iddialarının tanıkla kanıtlanamayacağını, davacının hizmet tespitine yönelik isteminin ayrılmasına karar verilmesi gerektiğini ileri sürerek davanın reddine karar verilmesini talep etmiştir
2.Davalı Kurum vekili: davacının açmış olduğu hizmet tespiti davasının reddi gerektiğini, çünkü kanunun kimin sigortalı sayılacağının belirtildiğini, buna bir veya birden fazla işveren tarafından bir iş akdine dayalı olarak çalışan ve bu çalışması yasal yollardan kuruma bildirilen kişinin sigortalı sayılacağını, bu şartları taşımayan kişilerin sigortalı sayılmalarının mümkün olmadığını, davacının bu şartları taşımadığını çünkü diğer davalı işveren ile bir iş akdinin olup olmadığının belli olmadığını, bu akdi ispat etmenin davacıya düştüğünü, davacının diğer davalının yanında çalışmış olmasının da tek başına bu iddiasının kabulü için yeterli olmadığını, bu çalışmasının iş akdinin unsurlarını taşıması gerektiğini, davacının davasında hem hizmet tespiti hem de işçilik alacakları yönünden talepte bulunduğunu, davalı kurumun işçilik alacakları talebi yönünden davanın tarafı olmadığını, işçilik alacakları yönünden istenen talebin bu davadan ayrılarak başka bir esas üzerinden görülmesi gerektiğini ileri sürerek davanın reddine karar verilmesini talep etmiştir.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin 17.09.2014 tarihli ve 2011/15 Esas, 2014/275 Karar sayılı kararıyla; davacının 05.06.1997-19.05.2009 tarihleri arasında asgari ücretle davalı …’na ait işyerinde çalıştığının tespitine, karar verilmiştir.
IV. BOZMA VE BOZMADAN SONRAKİ YARGILAMA SÜRECİ
A. Bozma Kararı
1. İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalılardan … temyiz isteminde bulunmuştur.
(Kapatılan) 21. Hukuk Dairesinin 20.10.2015 tarihli 2014/23289 Esas, 2015/18858 Karar sayılı ilamı ile; “somut olayda, davalı … Gıda Kimya ve Sağlık Tes. San. Tic. Ltd. Şti. hakkında olumlu ya da olumsuz bir karar verilmeden ve davacının çalışmalarının hangi davalı işyerinde hangi tarihler arasında geçtiği net olarak belirlenmeden karar verilmesi hatalı olmuştur.
Yapılacak iş, ihtilaflı dönemdeki tüm bordro tanıkları dinlendiğinden ve ihtilaflı dönemin tamamında bordro tanığı bulunmadığından Sosyal Güvenlik Kurumu, zabıta, maliye, meslek odası aracılığı ve muhtarlık marifetiyle işyerine o tarihte komşu olan diğer işyerlerinde uyuşmazlık konusu dönemde çalıştığı tespit edilen kayıtlı komşu işyeri çalışanları; yoksa işyeri sahipleri araştırılıp tespit edilerek davacının ihtilaflı dönemde fiili ve kesintisiz bir çalışmasının olup olmadığı hususunda yöntemince beyanlarını almak, dinlenen komşu işyeri tanıklarının vergi ve sigorta kayıtları istenerek hangi tarihler arasında davalı işverenliğe komşu olarak çalıştıklarını tespit etmek, davacıya 05.06.1997- 19.05.2009 tarihleri arasında hangi davalı işveren nezdinde hangi tarihler arasında çalıştığını açıklattırmak, ihtilaflı dönemde davalı işyerinin faal olup olmadığını kolluk ve belediye vasıtasıyla araştırmak, işyerinin elektrik- su aboneliklerinin ilgili elektrik dağıtım şirketi ve belediyeden istenerek aboneliklerin hangi tarihler arasında hangi davalı işveren adınakayıtlı olduğunu tespit etmek, davalı işverenlerin yasa kapsamında olduğu tarihler ile vergi kayıtları ve ticaret sicil kayıtları da nazara alınarak davalı işyerini hangi tarihlerde hangi davalı işverenin işlettiği tespit ederek işverenlik dönemine göre davacının çalışmasını tespit etmek ve sonucuna göre … Gıda Kimya ve Sağlık Tes. San. Tic. Ltd. Şti. hakkında olumlu ya da olumsuz bir hüküm kurmak, davanın nitelikçe kamu düzenini ilgilendirdiği de nazara alınıp gerçek çalışma olgusunu somut ve inandırıcı bilgilere dayalı şekilde kanıtladıktan sonra sonucuna göre karar vermekten ibarettir.” gerekçesi ile karar bozulmuştur.
B. İlk Derece Mahkemesince Bozmaya Uyularak Verilen Karar
İlk Derece Mahkemesince bozmaya uyularak 13.07.2017 tarihli2015/447 Esas, 2017/403 Karar sayılı kararı ile; davanın kabulü ile; davacının 05.06.1997-28.01.2001 tarihleri arasında davalı …’na ait işyerinde, 29.01.2001-19.05.2009 tarihleri arasında dahili davalı … Gıda Sağlık Tesisleri San. ve Tic. Ltd. Şti.’ne ait işyerinde asgari ücretle hizmet akdiyle çalıştığının tespitine, karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalı Kurum ve … vekilleri temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
1.Davalı …; davanın kamu düzeninin ilgilendirdiğini, bozma sonrası iddiaları ispatlayacak hiçbir delilin gösterilmediğini, toplanmadığını, bilirkişi raporunun hukuki niteleme yaptığını ve bunun kabul edilemez olduğunu, çalışmanın kesintili olduğunu ve davanın hak düşürücü süreye uğradığını, ceza dosya içeriği ile çalışmanın tanıkla ispatının mümkün bulunmadığını, kurum yazıları ile davalının serbest diş hekimi olarak faaliyet göstermediğinin ortaya konulduğunu, işyerinin 28.01.2001 tarihinde devir edildiğini,öncesinin hak düşürücü süreye uğradığını, sonraki dönemin ise sıfat yokluğundan reddinin gerektiğini, belirterek usul ve yasaya aykırı kararın bozulmasını talep etmiştir.
2.Davalı Kurum vekili temyiz dilekçesinde: davacının iddialarına konu diş hekimliği muayenehanesini 28.01.2001 tarihinde dava dışı işveren … Gıda Sağlık Tesisleri Sanayi ve Ticaret Ltd. Şti.’ne devredildiği, bu nedenle davacının 28.01.2001 tarihinden önceki çalışma iddialarının da 5 yıllık hak düşürücü süreye uğradığı, 28.01.2001 tarihinden sonraki dönemde hizmet tespiti talebinin ise davalının kendi nam ve hesabına diş hekimi olarak gelir vergisi mükellefi olarak çalışması bulunmadığı için davanın reddine karar verilmesi gerektiğini, bozma sonrası iddiaların ispatlanamadığını belirterek kararın bozulmasını talep ve dava etmiştir.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Uyuşmazlık, hizmet tespiti istemine ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nun (6100 sayılı Kanun) 369 uncu maddesinin birinci fıkrası ile 370 ve 371 inci maddeleri ile 506 sayılı Kanun’un 79 ve 5510 sayılı Kanun’un 86/9 uncu maddesi hükümleridir.
3. Değerlendirme
1. Temyiz olunan nihai kararların bozulması 6100 sayılı Kanun’un 371 inci maddesinde yer alan sebeplerden birinin varlığı hâlinde mümkündür.
2. Temyizen incelenen İlk Derece Mahkemesi kararının bozmaya uygun olduğu, kararda ve kararın gerekçesinde hukuk kurallarının somut olaya uygulanmasında bir isabetsizlik bulunmadığı, bozmaya uyulmakla karşı taraf yararına kazanılmış hak durumunu oluşturan yönlerin ise yeniden incelenmesine hukukça imkân bulunmadığı anlaşılmakla; temyiz dilekçesinde ileri sürülen nedenler, tanık anlatımlarına göre, kararın bozulmasını gerektirecek nitelikte görülmemiştir.
VII. KARAR
Açıklanan sebeplerle;
Davalı Kurum ve … vekillerinin yerinde görülmeyen tüm temyiz itirazlarının reddi ile usul ve kanuna uygun olan kararın ONANMASINA,
Aşağıda yazılı temyiz giderinin temyiz ilgiliye yükletilmesine,
Dosyanın İlk Derece Mahkemesine, kararın bir örneğinin Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine,03.05.2023 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.