YARGITAY KARARI
DAİRE : 10. Hukuk Dairesi
ESAS NO : 2023/3373
KARAR NO : 2023/3704
KARAR TARİHİ : 05.04.2023
İNCELENEN KARARIN
MAHKEMESİ : … Bölge Adliye Mahkemesi 33. Hukuk Dairesi
SAYISI :
Taraflar arasındaki tespit ve alacak davasından dolayı yapılan yargılama sonunda İlk Derece Mahkemesince davanın kısmen kabulüne karar verilmiştir.
Kararın taraf vekilleri tarafından istinaf edilmesi üzerine, Bölge Adliye Mahkemesince davacı vekilinin istinaf isteminin esastan reddine, davalı vekilinin istinaf isteminin kesinlik nedeniyle reddine karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesi kararı davacı vekili tarafından temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi … tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı vekili; davacının … Bankası’nda çalıştığı dönemde malullük, yaşlılık ve ölüm sigortası prim kesintisinin yüksek orandan yapıldığından fazladan yapılan kesintilerin öncelikle yaşlılık aylığına intibakının yapılmasını, intibak sonucu eksik ödemeden kaynaklanan emekli maaşı farklarının geçmişe dönük faiziyle birlikte ödenmesini, intibakın mümkün olmaması halinde fazladan yapılan kesintilerin faiziyle birlikte ödenmesini, ayrıca bayram İkramiyesi hakkının olduğuna karar verilerek, ödenmeyen bayram ikramiyesi alacaklarının faiziyle ödenmesini talep etmiştir.
II. CEVAP
Davalı vekili; … Bankası A.Ş. Mensupları … tarafından hiçbir dönemde mensuplarından %14 oranının üzerinde prim kesilmediğini ve 506 ve 5510 sayılı Kanun hükümleri uyarınca gerekli prim kesintilerinin yapıldığını, önceleri çalışandan alınan %14’lük primin tamamının malullük, yaşlılık, ölüm sigortası primi başlığı altında toplandığını, bu dönemde sandığın genel sağlık sigortası harcamasının Sandığın aktüeryal olarak açık vermemesi ve sigorta yardımlarını yapma konusunda zafiyet yaşanmaması nedeniyle … Bankası A.Ş. tarafından karşılandığını, işleminin usul ve yasaya uygun olduğunu, Hazine ve Maliye Bakanlığınca 506 sayılı Kanun’un Geçici 20 inci maddesi kapsamında olan sandıklardan aylık/gelir alanlara da bayram ikramiyesi ödenmesine dair ilgili maddede bir hüküm bulunmaması nedeniyle herhangi bir ödemenin yapılmasının mümkün olmadığını belirterek davanın reddini talep etmiştir.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk derece mahkemesi tarafından; bayram ikramiyesi talebi dışındaki talepler reddedilerek davanın kısmen kabulüne karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde taraf vekilleri istinaf başvurusunda bulunmuştur.
B. İstinaf Sebepleri
1. Davacı vekili; davalı … malullük, ölüm ve yaşlılık sigortası primini yüksek aldığını, haksız kazanç sağladığını, mahkeme gerekçesinin yerinde olmadığını, … Genel Müdürlüğü Denetim Raporu ile bu durumun ortaya çıktığı, zaman aşımı olmaması gerektiği aksi durumda ilgili Denetim Raporundan itibaren başlaması gerektiğini belirterek istinaf yoluna başvurmuştur.
2.Davalı … vekili; … bayram ikramiyesi ödenmesi veya hesaplanmasına ilişkin davaya konu uyuşmazlığın tarafı olmadığını, davacı yanın bayram ikramiyesi alacak talebinin kabulü mümkün olmayıp, … davacıya karşı herhangi bir yükümlülüğü bulunmadığını, 5510 sayılı Kanun’un Ek 18 inci maddesinde belirtilen “Kurum” ifadesinin 506 sayılı Kanunu’nun Geçici 20 nci maddesinde tanımlanan … Sandıklarını kapsamadığını belirterek istinaf kanun yoluna başvurmuştur.
C. Gerekçe ve Sonuç
1.Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile; davalının istinaf başvurusu yönünden, hükmedilen bayram ikramiyesi miktarı kesinlik sınırında kaldığından bahisle istinaf isteminin reddine karar verilmiştir.
2. Davacının istinaf istemi yönünden ise; “Prim oranlarının düzenlendiği 506 sayılı Kanun’un 73 üncü maddesinin (B) bendine göre, hastalık sigortası priminin, sigortalının kazancının %11’i olduğu, bunun %5’inin sigortalı hissesi ve %6’sının işveren hissesi olduğu; (D) bendine göre malullük, yaşlılık ve ölüm sigortaları priminin, sigortalının kazancının %20’si olduğu, bunun %9’unun sigortalı hissesi ve %11’inin de işveren hissesi olduğu; … Senedinin 60 ıncı maddesine göre sigortalıların verecekleri primlerin, malullük, ölüm ve yaşlılık yardımlarını karşılamak için %9 ve hastalık sigortasını karşılamak üzere %5 olduğu, sigortalının kazancından … tarafından alınan %14 oranındaki primin 506 sayılı Kanun’un 73 üncü maddesinde açıklanan prim oranları ile uyumlu olduğu, … çalışanlardan bu oran üzerinde prim kesintisi yapmadığı, … mensuplarına bağladığı aylığın miktarının … Senedine göre belirlendiği ve davacının iddiasının aksine sigortalıdan kesilen %14 oranındaki primin tamamının aylıklara tahsisinin (yaşlılık aylığı hesabında dikkate alınmasının) söz konusu olmadığı, yaşlılık aylığı miktarının sigortalıdan kesilen primin oranına göre değil prime esas kazanç ve … Senedi dikkate alınarak belirlenmesi nedeniyle davacının iddiasının hukuki bir temelinin bulunmadığı anlaşılmakla, davacı tarafın bu yöndeki istemlerinin yasal dayanağının bulunmadığı…” gerekçesiyle istinaf isteminin reddine karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacı vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
Davacı vekili; %14 oranında prim kesintisi yapıldığını, İlk Derece Mahkemesince %5 lik kısmın sağlık primine hasredilmesinin doğru olmadığını, sağlık harcamalarının banka tarafından gerçekleştirildiğini, davalı … böyle bir hizmet vermediğini, İstinaf Mahkemesinin prim oranlarıyla ilgili gerekçesinin çelişkili olduğunu, zaman aşımının söz konusu olmadığını olsa bile … Genel Müdürlüğü Denetim Raporundaki sürenin dikkate alınması gerektiğini belirterek kararın bozulmasını talep etmiştir.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Uyuşmazlık, sigorta prim kesintilerinin aylığa yansıtılıp yansıtılmayacağı aksi takdirde fazla prim ödemelerinin iadesi hususu ile ölüm aylığı da alan davacıya verilebilecek bayram ikramiyesi yönünden, 7143 sayılı Vergi ve Diğer Bazı Alacakların Yeniden Yapılandırılması ile Bazı kanunlarda Değişiklik yapılmasına ilişkin Kanun’un 23 üncü maddesi ile 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanununa ilave edilen Ek 18 inci maddesinde belirtilen “Birden fazla dosyadan gelir ve aylık alanlara en fazla ödemeye imkân veren bir dosya üzerinden ödeme yapılır.” hüküm gereği dava dışı … Kurumunun davaya dahil edilmesinin gerekip gerekmeyeceğine ilişkindir
2. İlgili Hukuk
6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nun (6100 sayılı Kanun) 369 uncu maddesinin birinci fıkrası ile 370 ve 371 inci maddeleri, 7143 sayılı Kanun’un 23 üncü maddesi ile 5510 sayılı Kanun’a ilave edilen Ek 18 inci madde, Hukuk Muhakemeleri Kanununun 124 üncü maddesi.
3. Değerlendirme
Her ne kadar mahkemece bayram ikramiyeleri yönünden yazılı şekilde karar verilmiş ve Bölge Adliye Mahkemesi tarafından bu talebin miktar yönünden kesinlik sınırı altında kaldığı değerlendirilmiş ise de, söz konusu hükmün ileriye doğru sonuçlar da doğuracağı dikkate alındığında aynı zamanda tespit hükmü niteliğinde olduğu ve dolayısıyla kesinlik sınırında kalmadığı, diğer taraftan 5510 sayılı Kanun’un Ek 18 inci maddesinde belirtilen “Birden fazla dosyadan gelir ve aylık alanlara en fazla ödemeye imkân veren bir dosya üzerinden ödeme yapılır.” hüküm gereği, … Kurumu tarafından davacıya bağlanan ölüm aylığı nedeniyle verilen bayram ikramiyesinin iptali söz konusu olabileceğinden, hak alanı etkilenen … Kurumuna HMK nin 124 üncü maddesi kapsamında usulüne uygun şekilde husumet yöneltilerek gösterilecek bütün deliller toplandıktan sonra, tüm deliller birlikte değerlendirilerek varılacak sonuca göre hüküm kurulmalıdır.
VI. KARAR
Açıklanan sebeplerle;
1. Temyiz olunan, İlk Derece Mahkemesi kararına karşı istinaf başvurusunun esastan reddine ilişkin Bölge Adliye Mahkemesi kararının ORTADAN KALDIRILMASINA,
2. İlk Derece Mahkemesi kararının sair yönler incelenmeksizin BOZULMASINA,
Peşin alınan temyiz karar harcının istek halinde ilgiliye iadesine,
Dosyanın kararı veren İlk Derece Mahkemesine, bozma kararının bir örneğinin kararı veren Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine,
05.04.2023 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.