YARGITAY KARARI
DAİRE : 10. Hukuk Dairesi
ESAS NO : 2023/3242
KARAR NO : 2023/3174
KARAR TARİHİ : 27.03.2023
MAHKEMESİ : … Bölge Adliye Mahkemesi 11. Hukuk Dairesi
SAYISI : 2022/1108 E., 2023/51 K.
KARAR : Esastan Red
İLK DERECE MAHKEMESİ : … 41. İş Mahkemesi
SAYISI : 2019/241 E., 2022/18 K.
Taraflar arasındaki hizmet tespiti davasından dolayı yapılan yargılama sonunda İlk Derece Mahkemesince davanın kısmen kabulüne kısmen reddine karar verilmiştir.
Kararın taraf vekillerince istinaf edilmesi üzerine, Bölge Adliye Mahkemesince istinaf istemlerinin esastan reddine karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesi kararı davacı ve davalılar vekilleri tarafından temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçelerinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi … tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı vekili dava dilekçesinde özetle; davacının davalı yanında 01.03.1999 – 10.11.2012 tarihleri arasında şoför olarak çalışmasına rağmen kuruma bildirilmeyen hizmetlerinin tespitini talep etmiştir.
II. CEVAP
Davalılar vekilleri davanın reddine karar verilmesini talep etmiştir.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile;
Davanın kısmen kabulü ile;
Davacı …’in 10.04.2007-01.09.2010, 02.10.2010-26.10.2010, 09.12.2010-21.12.2010, 21.01.2011-10.11.2012 tarihleri arasında davalı …’a ait 06 J 0334 plakalı araçta asgari ücret ile çalıştığının tespitine,
Fazlaya ilişkin istemlerin reddine karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde taraf vekilleri tarafından istinaf başvurusunda bulunmuştur.
B. İstinaf Sebepleri
Davacı vekili istinaf dilekçesinde özetle; müvekkilinin davalı iş yerindeki çalışmasının 1999 yılında başladığını, bu durumun dosyada bulunan kanıtlar ile de ispat edildiğini belirterek kararın kaldırılmasını istemiştir.
Davalı Kurum vekili istinaf dilekçesinde özetle; eksik araştırma ve inceleme ile karar verildiğini belirterek kararın kaldırılmasını talep etmiştir.
Davalı … vekili istinaf dilekçesinde özetle; yeterli araştırma yapılmadan karar verildiğini belirterek kararın kaldırılmasını istemiştir.
C. Gerekçe ve Sonuç
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile istinaf istemlerinin esastan reddine karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde taraf vekilleri temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
İstinaf sebeplerini tekrarla davacı vekili, 2007 öncesinde de çalıma yapıldığı, bu hususun tanıklarca da beyan edildiği, Bağ-Kur prim borçlarının sonradan ödendiği, eksik araştırma ve incelemeyle karar verildiği,
Davalı … vekili, hak düşürücü sürenin geçtiği, davacının ehliyetine emniyetçe el konulup konulmadığının araştırılmadığı, Sait Karakoç adlı tanığın çok önemli olmasına rağmen dinlenmediği, eksik araştırma ve incelemeyle karar verildiği,
Davalı SGK Bşk. vekili, hak düşürücü sürenin geçtiği, eksik araştırma ve incelemeyle karar verildiği, kurum aleyhine yargılama gideri verilmemesi gerektiği gerekçeleriyle kararın bozulmasını istemişlerdir.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Uyuşmazlık, davacının dava konusu dönemde davalı yanında hizmet akdiyle çalışıp çalışmadığı noktasında toplanmaktadır.
2. İlgili Hukuk
1. 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanununun 369 uncu maddesinin birinci fıkrası ile 370 ve 371 inci maddeleri ile 506 sayılı Kanun’un 79/10 uncu ve 5510 sayılı Kanun’un 86/9 uncu madde hükümleri.
3. Değerlendirme
1. Dava, 506 sayılı Kanun’un 79/10 uncu ve 5510 sayılı Kanun’un m. 86/9 inci maddesi uyarınca açılmış hizmet tespiti davasıdır. Maddeye göre, “Yönetmelikle tespit edilen belgeleri işveren tarafından verilmeyen veya çalıştıkları Kurumca tespit edilemeyen sigortalılar, çalıştıklarını hizmetlerinin geçtiği yılın sonundan başlayarak 5 yıl içerisinde mahkemeye başvurarak alacakları ilam ile ispatlayabilirlerse, bunların mahkeme kararında belirtilen aylık kazanç toplamları ile prim ödeme gün sayıları nazara alınır.”
2. Hizmet akdi ile bir veya birden fazla işveren tarafından çalıştırılanların hizmetlerin tespitine ilişkin davalar, kamu düzenine ilişkindir. Bu nedenle özel bir duyarlılıkla ve özenle yürütülmesi zorunludur. Bu çerçevede hak kayıplarının ve gerçeğe aykırı sigortalılık süresi edinme durumlarının önlenmesi, temel insan haklarından olan sosyal güvenlik hakkının korunabilmesi için, bu tür davalarda tarafların gösterdiği kanıtlarla yetinilmeyerek, gerekli araştırmaların re’sen yapılması ve kanıtların toplanması gerektiği göz önünde bulundurulmalıdır.
3. Mahkemece toplanan deliller ve yapılan yargılamada yazılı şekilde karar verilmişse de verilen karar eksik araştırmaya dayalıdır.
4. Öncelikle, davacının talep konusu dönemdeki 1479 sayılı Kanun’a tabi 4/1-b sigortalılığının hizmet akdine tabi olarak çalışmasına engel olmayacağı, hizmet akdiyle çalışmanın sübutu halinde çakışan sigortalılık durumu tartışılarak hangisine üstünlük tanındığı belirtilerek hüküm kurulması gerekirken, davacının 4/1-b sigortalısı olduğu dönem yönünden yazılı şekilde ret kararı verilmesi isabetsizdir.
5. Davacının dava konusu dönemde davalıya ait araca ait plakadan 23 adet trafik cezası bulunduğu, davalı savunmasında ise davacının ehliyetine bir dönem el konulduğu, bu dönemde çalışmadığı iddiası karşısında, bu hususların üzerinde durularak emniyetten bu dönemlere ilişkin kayıtlar getirtilmeli, tanıkların beyanları alınmalı, hizmetin kesintiye uğradığının anlaşılması halinde hak düşürücü süre yönünden de değerlendirme yapılarak oluşacak sonuca göre bir karar verilmelidir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeplerle,
1. Temyiz olunan, İlk Derece Mahkemesi kararına karşı istinaf başvurusunun esastan reddine ilişkin Bölge Adliye Mahkemesi kararının ORTADAN KALDIRILMASINA,
2. İlk Derece Mahkemesi kararının BOZULMASINA,
Temyiz harcının istek halinde ilgilisine iadesine,
Dosyanın kararı veren İlk Derece Mahkemesine, bozma kararının bir örneğinin kararı veren Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine,
27.03.2023 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.