YARGITAY KARARI
DAİRE : 10. Hukuk Dairesi
ESAS NO : 2023/2505
KARAR NO : 2023/2762
KARAR TARİHİ : 20.03.2023
İNCELENEN KARARIN
MAHKEMESİ :İş Mahkemesi
SAYISI : 2022/175 E., 2022/676 K.
…
HÜKÜM/KARAR : Ret
Taraflar arasında İlk Derece Mahkemesinde görülen ve istinaf incelemesinden geçen kurum işleminin iptali ve aylık bağlanması gerektiğinin tespiti davasında verilen karar hakkında yapılan temyiz incelemesi sonucunda, Dairece İlk Derece Mahkemesi kararının bozulmasına karar verilmiştir.
İlk Derece Mahkemesince bozmaya uyularak yeniden yapılan yargılama sonucunda; davanın reddine karar verilmiştir.
İlk Derece Mahkemesi kararı davacı vekili tarafından temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda temyiz dilekçesinin kabulü ile incelemenin dosya üzerinde yapılmasına karar verildikten ve Tetkik Hâkimi … tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı vekili, müvekkilinin … sicil numarası ile kurumda kayıtlı olup Teknik doğrama ünvanlı iş yerinde 01.11.1986 tarihine işe girdiğini, 1990 tarihlerine kadar çalışmaları olduğunu, kuruma tahsis talebinde bulunduğunu ancak reddedildiğini, niza konusunun 1986 tarihli giriş bildirgesinde … yazısının olduğunu, sonradan elle yazılı olmasını sorun ettiklerini, müvekkilinin giriş bildirgesinin geçerli olduğunu, çıraklıktan verilen bildirgelerin geçerli olmadığını, bu nedenle tahsis talebini reddeden kurumun işleminin iptali ile muarazanın önlenmesine karar verilmesini talep etmiştir.
II. CEVAP
Davalı Kurum vekili, davacı tarafın beyanlarını kabul etmediklerini, giriş bildirgesinin çıraklık belgesi vasfında düzenlendiğini, davacının talebinin kurumca reddedilmesinin yerinde olduğunu, sigortalılık başlangıç tarihinin 01.08.1988 tarihi ve bu başlangıç tarihi itibarı ile emeklilik yaşının 51 olup davacının talebi yanında davalının red işleminin hukuka aykırı olmadığını, emeklilik şartlarını taşımadığını, haksız açılan davanın reddine karar verilmesini talep etmiştir.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin 13.01.2021 tarihli ve 2020/231 Esas, 2021/7 Karar sayılı kararıyla davanın reddine karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı davacı vekili tarafından istinaf başvurusunda bulunmuştur.
B. Gerekçe ve Sonuç
Bölge Adliye Mahkemesinin 18.05.2021 tarihli ve 2021/528 Esas, 2021/751 Karar sayılı kararıyla; Davacının yaşlılık aylığı bağlanması talebi ile ilgili olarak 506 sayılı Kanun’un geçici 81 inci maddesinin uygulanması gerektiği, davacının 18 yaşını 11.08.1988 tarihinde bitirdiği dikkate alındığında davacının yaşlılık aylığı talep edebilme yaşının 51 olduğu, tahsis talep tarihi itibariyle yaş koşulunun gerçekleşmediği, Mahkeme gerekçesinde her ne kadar dava konusunun 01.11.1986- 31.12.1986 tarihleri arasındaki çalışmanın niteliği olduğu bildirilmişse de, dava dilekçesinin talep sonucunda sadece yaşlılık aylığı talep etme hakkının olduğunun tespitinden bahsedildiği, gerekçenin bu şekilde belirtilmesinin sonuca etkili olmadığı istinaf sebebine göre davanın reddine ilişkin Mahkeme kararında hukuka aykırılık bulunmadığı anlaşıldığından başvurunun duruşma açılmadan HMK.’nın 353/1-b-1 maddesi gereğince esastan reddine karar verilmiştir.
V. BOZMA VE BOZMADAN SONRAKİ YARGILAMA SÜRECİ
A. Bozma Kararı
1. Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacı vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
2. Daire kararında; Mahkemece; davacının öğrenim durumu araştırılmalı, çıraklık eğitim merkezi ile yazışma yapılmak suretiyle bu dönemde davacının merkezde kayıtlı olup olmadığı ve 16 yaşında bulunan davacının yaptığı işin niteliği sorulup, bu husus açıklığa kavuşturulmalıdır. Ayrıca, komşu iş yeri ve bunların bordrolarda kayıtlı çalışanları ve bulunması halinde dinlenmeyen başka bordro tanıkları tespit edilerek tanık sıfatıyla dinlenilmeli, komşu iş yerleri ile ilgili kayıtlar celp edilerek verilen beyanlar denetlenmeli, bu şekilde davacının çalışmasının meslek ve sanat öğrenimine yönelik mi yoksa üretime yönelik mi olduğu tespit edilmesi, buna göre dinlenmeyen bordrolu tanıklar da dinlenmek suretiyle davacının yaşı ve yapılan işin niteliği ve önceki tanıkların üretime yönelik olduğu yönündeki beyanları da gözetilip çelişki halinde giderildikten sonra iptale konu sürelerin kısa ya da uzun vadeli sigorta kolları kapsamında değerlendirileceği açıklığa kavuşturulup sonuca göre de; tahsis hakkında bir karar verilmesi gerektiği yönlerinden karar bozulmuştur.
B. Mahkemece Bozmaya Uyularak Verilen Karar
Mahkemenin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararıyla; davacının hizmet dökümünde görülen 50 günlük bildirimin uzun vadeli sigorta kolundan bildirildiği kabul edilse dahi; bu çalışmanın 18 yaşından önceki çalışma olduğu için, davacının sigorta başlangıç tarihini geri çekmediği kanaatine varıldığı, bu husus nazara alındığında, davacının tahsise hak kazanamayacağı kanaatine varılarak davanın reddine karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacı vekili tarafından temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
Davacı vekili, 1986 yılındaki çalışmanın uzun vadeli sigorta kollarına tabi olduğunu, yeterli inceleme yapılmadığını belirterek kararın bozulmasını talep etmiştir.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Uyuşmazlık, davacının tahsis talebini reddeden kurum işleminin iptalini, 15.08.2019 tarihli tahsis talebini takip eden aybaşından itibaren aylık bağlanması gerektiğinin tespiti istemine ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nun 369 uncu maddesinin birinci fıkrası ile 370 ve 371 inci maddeleri ile 506 sayılı Kanun’un 79, Geçici 81 inci maddesidir.
3. Değerlendirme
İnceleme konusu dosyada; davacının15.08.2019 tarihinde tahsis talebinde bulunduğu, kurumun tahsis tarihinde davacının 51 yaş şartını yerine getirmediği, 51 yaş şartını yerine getireceği 11.08.2021 tarihinde yeniden talepte bulunması gerektiğini belirterek talebi reddettiği anlaşılmaktadır. Davacı 11.08.1970 doğumlu olup, hizmet cetvelinde 01.08.1988-08.08.2019 tarihleri arasında 4/a sigortalılığı bulunmaktadır.
Yargılama sırasında davacı 18 yaşını doldurduğu tarihe göre 25 yıl sigortalılık, 51 yaş koşulunu 11.08.2021 tarihinde ikmal ettiğinden bu tarihi takip eden aybaşından itibaren aylığın bağlanmasına karar verilmelidir. Diğer yandan yargılama gideri açısından dava açılmasına sebebiyet verilip verilmediği yönünden irdeleme yapılarak sonucuna göre hüküm kurulmalıdır.
Mahkemece, bu maddi ve hukuki olgular göz önünde tutulmaksızın yazılı şekilde karar verilmesi usul ve yasaya aykırı olup bozma nedenidir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeplerle;
Mahkeme kararının BOZULMASINA,
Peşin alınan temyiz karar harcının istek halinde ilgiliye iadesine,
Dosyanın kararı veren Mahkemesine gönderilmesine,
20.03.2023 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.
…