YARGITAY KARARI
DAİRE : 10. Hukuk Dairesi
ESAS NO : 2023/2238
KARAR NO : 2023/3364
KARAR TARİHİ : 29.03.2023
MAHKEMESİ : … Bölge Adliye Mahkemesi 9. Hukuk Dairesi
SAYISI : 2022/1667 E., 2022/2286 K.
KARAR : Esastan red
İLK DERECE MAHKEMESİ : Kocaeli 1. İş Mahkemesi
SAYISI : 2021/157 E., 2022/122 K.
Taraflar arasındaki (1) gün süre ile sigortalı çalıştığının ve bu tarihin sigorta başlangıcı olarak tespiti davasından dolayı yapılan yargılama sonunda İlk Derece Mahkemesince davanın kabulüne karar verilmiştir.
Kararın davalılar vekilleri tarafından istinaf edilmesi üzerine, Bölge Adliye Mahkemesince başvuruların esastan reddine karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesi kararı davalılar vekilleri tarafından temyiz edilmekle;kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi … tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı vekili dava dilekçesinde, davacının 12.11.1997- 01.06.1998 tarihleri arasında Kocaeli ili Kandıra ilçesine bağlı Akçakoca İlköğretim Okulu’nda ücretli öğretmenlik yaptığını, öğretmenlik yaptığı sürenin sigorta kayıtlarında görünmemesi üzerine SGK’ya başvurduğunu, SGK kayıtlarının bulunmadığını, sicil numarasının tespit edilemediği, bunun üzerine davacı … İlçe Milli Eğitim Müdürlüğüne başvuru yaptığını sigorta bilgileri, sicil numarası, bordroların ve çalıştığına dair diğer belgelerin kendisine verilmesini istediğini, ancak kurumun yoğun olması sebebiyle sadece belirtilen tarihlerde ücretli öğretmen olarak çalıştığına dair belge verildiğini, diğer kayıtların kendisine verilmediğini, sigorta başlangıç tarihinin 12.11.1997 tarihi olduğunun tespitine karar verilmesini talep ve dava etmiştir.
II. CEVAP
1.Davalı … cevap dilekçesinde, davacının Akçakoca İlköğretim Okulu ve Mehmet Akif Ersoy İlköğretim Okulunda ücretli İngilizce öğretmeni olarak çalıştığını, ücretinin ek ders üzerinden, resmi ödemelerin Mal Müdürlüğünden yapıldığı, davacının talepleri üzerinden 5 yıldan uzun bir süre çalışma geçmişinin bulunmadığından ilgili mevzuatta belirtilen hakdüşüm süresi geçmiş olmakla bu çalışma dönemlerine ilişkin taleplerin reddi gerektiğini, beyanla yersiz ve yasal dayanaktan yoksun açılan davanın reddini talep etmiştir.
2.Davalı SGK vekili cevap dilekçesinde, Kurumca yapılan işlemlerin usul ve yasaya uygun olduğunu beyanla yersiz ve yasal dayanaktan yoksun açılan davanın reddini talep etmiştir.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile davanın kabulü ile davacının davalı … bünyesinde 12.11.1997 tarihinde en az 1 gün çalıştığının ve sigorta başlangıç tarihinin 12.11.1997 tarihi olduğunun tespitine, karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalı SGK vekili ile davalı … vekili istinaf başvurusunda bulunmuştur.
B. İstinaf Sebepleri
1.Davalı … vekili, davanın sadece tanık beyanları ile ispatının mümkün olmadığını, kurum kayıtlarına itibar edilmesi gerektiğini, idarenin bildirdiği belgelere itibar edilmeyip Yargıtay’ın aradığı şartlara haiz olmayan bir kısım davacı tanıklarının soyut ifadeleri ile yetinilmesinin doğru olmadığını, hak düşümüne ilişkin kanaatin hatalı olduğunu, kararın eksik inceleme ve araştırma sonucu verildiğini, belirterek kararın kaldırılarak davanın reddine karar verilmesini talep etmiştir.
2.Davalı Kurum vekili, Kurum kayıtlarının aksinin ispatlanamamış olduğunu, davanın 5 yıllık hak düşürücü süreye uğradığını, işe giriş bildirgesinin tek başına hizmet akdinin varlığına dair bir delil teşkil edemeyeceğinin davanın hizmet akdi ile çalıştığının ispatlanamadığını, davanın niteliği itibari ile kamu düzenini ilgilendirmesine rağmen mahkemece yeterli inceleme ve araştırma yapılmadığını, sadece tanık beyanlarına ispatı mümkün olmadığını, kararın bu yönlerden usul ve yasaya aykırı olduğunu, ilk derece mahkemesinin kararının kaldırılarak davanın reddine karar verilmesine gerektiğini belirterek istinaf talebinde bulunmuştur.
C. Gerekçe ve Sonuç
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile “..İşe giriş bildirgesi, Milli Eğitim Müdürlüğünden gönderilen müzekkere cevapları, tespit talebinde bulunulan dönemde davacı ile aynı okulda çalıştığı anlaşılan tanıkların somut beyanları ve tüm dosya kapsamı birlikte değerlendirildiğinde davacının davalı … bünyesinde bulunan Akçakoca İlköğretim Okulundan 12.11.1997 tarihinde en az 1 gün fiilen çalıştığı kanaatine varılmış davacı tarafça filli çalışma varlığının ispatlanmış olduğu anlaşılmakla…” gerekçesiyle davalıların istinaf başvurusunun esastan reddine karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalı SGK vekili ile Davalı … vekili, temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
1.Davalı SGK vekili, istinaf dilekçe içeriğini tekrarla kararın temyizen bozulmasını talep etmişlerdir.
2.Davalı … vekili, istinaf dilekçe içeriğini tekrarla kararın temyizen bozulmasını talep etmişlerdir.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Uyuşmazlık 12.11.1997 tarihinde (1) gün çalıştığının ve bu tarihin sigorta başlangıcı olduğunun tespiti istemine ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
1.6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nun 369 uncu maddesinin birinci fıkrası ile 370 ve 371 inci maddeleri.
2. 506 sayılı Sosyal Sigortalar Kanunun 2 inci, 108 inci maddesi hükümleridir.
506 sayılı Kanunun 108 inci maddesi gereğince sigortalılık başlangıç tarihinin belirlenmesine ilişkin açılan her dava, sigortalılığın saptanması istemini de içerdiğinden, aynı Kanunun 79 uncu maddesinin 10 uncu fıkrası kapsamında bir günlük çalışmanın belirlenmesi davasıdır. Bu nedenle hizmet tespiti davalarındaki kanıtlama yöntem ve ilkeleri benimsenip uygulanmalı, başka bir anlatımla, sigortalılıktan söz edilebilmesi için, çalışmanın varlığı, hizmet tespiti davaları yönünden kabul edilen yöntem ve ilkelere uygun biçimde saptanmalıdır. Hizmet tespitinin bir türü olan sigortalılık başlangıç tespiti davasında, dava konusu dönem yönünden hem çalışmaların geçtiği işyerinin varlığı hem de sigortalının çalışmalarının gerçek ve sigortalı çalışma olduğunun hiçbir teredüte yol açmayacak şekilde ispatlanması gerekmektedir. Bu tür davalar yalnızca bir günlük çalışmanın tespitinden ibaret olarak görülmemeli, bir günlük çalışmanın kabulü ile saptanacak sigortalılık başlangıcının sigortalıya sağlayacağı sigortalılık süresi ile birlikte kazandıracağı haklar dikkate alınmalı ve giriş bildirgesi ile birlikte eylemli çalışmanın bulunup bulunmadığı özellikle belirlenmelidir.
3. Değerlendirme
1.Somut olayda; davacının, … bünyesinde Akçakoca İlköğretim Okulunda 12.11.1997 tarihinden itibaren ücretli öğretmenlik yapmaya başladığını bu çalışmasının 01.06.1998 tarihine kadar devam ettiğini belirterek 12.11.1997 tarihinin sigorta başlangıcı olduğunun tespitine yönelik davası ile ilgili olarak davalı Kurumun mahkemeye verdiği 01.02.2022 tarihli müzekkere cevabında, davacı sigortalının 09.10.1997-18.06.1998 tarihleri arasında çalışmalarının bulunduğunun tespit edildiği belirtilerek yazı ekinde de söz konusu tarihler arası davacı çalışmalarını gösterir hizmet döküm cetvelinin gönderildiği anlaşılmakla,davalı Kurum taraından davacının davalı işyerindeki sigortalılığının başlangıcının 09.10.1997 tarihi olduğunu kabul ettiği görülmekle davanın hukuki yarar yokluğundan reddi gerekirken yazılı şekilde hüküm kurulmuş olması isabetsiz bulunmuştur.
2. Açıklanan bu maddi ve hukuki olgular göz önünde bulundurulmaksızın, mahkemece eksik inceleme ve araştırma sonucu hüküm verilmesi, usul ve yasaya aykırı olup, bozma nedenidir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeple
1. Temyiz olunan, İlk Derece Mahkemesi kararına karşı istinaf başvurusunun esastan reddine ilişkin Bölge Adliye Mahkemesi kararının ORTADAN KALDIRILMASINA,
2. İlk Derece Mahkemesi kararının BOZULMASINA,
Dosyanın kararı veren İlk Derece Mahkemesine, bozma kararının bir örneğinin Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine,
29.03.2023 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.