YARGITAY KARARI
DAİRE : 10. Hukuk Dairesi
ESAS NO : 2023/2223
KARAR NO : 2023/2382
KARAR TARİHİ : 13.03.2023
MAHKEMESİ : … Bölge Adliye Mahkemesi 10. Hukuk Dairesi
SAYISI : 2021/78 E., 2022/2449 K.
FER’Î MÜDAHİL : … vekili Avukat …
DAVA TARİHİ : 21.05.2018
KARAR : Davacı yönünden esastan ret, davalı ve fer’i müdahil Kurum yönünden kısmen kabul
İLK DERECE MAHKEMESİ : Nazilli 1. Asliye Hukuk (İş) Mahkemesi
SAYISI : 2018/316 E., 2020/302 K.
Taraflar arasındaki hizmet tespiti davasından dolayı yapılan yargılama sonunda İlk Derece Mahkemesince davanın kısmen kabulüne kısmen reddine karar verilmiştir.
Kararın tüm taraflarca istinaf edilmesi üzerine, Bölge Adliye Mahkemesince davacının istinaf isteminin esastan reddine, davalı ve fer’i müdahilin istinaf istemlerinin kabulüyle kararın kaldırılmasına, davanın kısmen kabulüne kısmen reddine karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesi kararı davalı ve fer’i müdahil vekilleri tarafından temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçelerinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi … tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı vekili dava dilekçesinde özetle; davacının davalı yanında 2008 – 21.01.2018 tarihleri arasında çalışmasına rağmen kuruma bildirilmeyen hizmetlerinin tespitini talep etmiştir.
II. CEVAP
Davalı ve fer’i müdahil Kurum vekilleri davanın reddine karar verilmesini talep etmiştir.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile;
Davanın Kısmen Kabulü ile; 2008-30.04.2014 tarihleri arasında hizmet tespit talebi yönünden sübut bulmadığından REDDİNE,
01.05.2014 – 22.10.2017 tarihleri arası hizmet tespiti talebi yönünden … sicil numaralı …’e ait iş yerinde kesintisiz olarak çalıştığının TESPİTİNE,
23.10.2017 – 2 2.01.2018 tarihleri arası hizmet tespiti talebi yönünden hukuki yarar yokluğundan REDDİNE karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde tüm taraflar istinaf başvurusunda bulunmuştur.
B. İstinaf Sebepleri
Davacı vekili istinaf dilekçesinde özetle; kararın usul ve yasaya aykırı olduğunu beyanla ilk derece Mahkemesi kararı kaldırılarak davanın tam kabulüne karar verilmesini talep etmiştir.
Davalı vekili istinaf dilekçesinde özetle; davacının 2009 yılından itibaren arada bir ihtiyaç durulduğunda ve özellikle okulların açıldığı dönemde yevmiyeli olarak çalıştığını, davacının günlük çalışmasının da 3-5 saati geçmediğini, davacının yardım ettiği sürelerde davalının davacı adına tarım sigortasını ödediğini, davacının tarım sigortasının daha önceden var olduğunu, davalının iş yerinin kapasitesinin sürekli olarak birini çalıştırmaya elverişli olmadığını, tanık … ile davalı arasında husumet olduğunu, hak düşürücü sürenin geçtiğini, davacının yaklaşık 10 yıllık bir süreyi talep ettiği, bu süre içerisinde hiç sağlık kurumuna gitmemiş olmasının hayatın olağan akışına aykırı olduğunu beyanla ilk derece Mahkemesi kararı kaldırılarak davanın reddine karar verilmesini talep etmiştir.
Fer’i müdahil Kurum vekili istinaf dilekçesinde özetle; hak düşürücü sürenin geçtiğini, yetersiz tanık beyanları esas alınarak sonuca gidildiğini beyanla ilk derece Mahkemesi kararı kaldırılarak davanın reddine karar verilmesini talep etmiştir.
C. Gerekçe ve Sonuç
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile;
A) Davacı vekilinin istinaf talebinin reddine,
B) Davalı vekili ve fer’i müdahil Kurum vekilinin istinaf talebinin kabulü ile; Nazilli 1. Asliye Hukuk (İş) Mahkemesi’nce verilen 15.09.2020 Tarih, 2018/316 Esas ve 2020/302 Karar sayılı kararın Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nun 353/1-b.2 maddesi gereğince kaldırılmasına,
1- Davanın Kısmen Kabulü ile;
a) Davacının davalıya ait iş yerinde 2008 – 18.06.2014 tarihleri arasında çalıştığının tespitine ilişkin talebin reddine,
b) Davacının 19.06.2014 – 22.10.2017 tarihleri arasında davalıya ait 1174069 sicil numaralı iş yerinde, asgari ücret ile kesintisiz olarak çalıştığının tespitine,
c) Davacının 23.10.2017 – 22.01.2018 tarihleri arasına ilişkin talebinin hukuki yarar yokluğundan reddine karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalı ile fer’i müdahil Kurum temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
Davalı ve fer’i müdahil Kurum vekilleri istinaf sebeplerini tekrarla kararın bozulmasını istemişlerdir.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Uyuşmazlık, davacının dava konusu dönemde davalı yanında hizmet akdiyle çalışıp çalışmadığı noktasında toplanmaktadır.
2. İlgili Hukuk
1. 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nun 369 uncu maddesinin birinci fıkrası ile 370 ve 371 inci maddeleri ile 506 sayılı Kanun’un 79/10 uncu ve 5510 sayılı Kanun’un 86/9 uncu madde hükümleri.
3. Değerlendirme
1. Dava, 506 sayılı Kanun’un 79/10 uncu ve 5510 sayılı Kanun’un m. 86/9 uncu maddesi uyarınca açılmış hizmet tespiti davasıdır. Maddeye göre, “Yönetmelikle tespit edilen belgeleri işveren tarafından verilmeyen veya çalıştıkları Kurumca tespit edilemeyen sigortalılar, çalıştıklarını hizmetlerinin geçtiği yılın sonundan başlayarak 5 yıl içerisinde mahkemeye başvurarak alacakları ilam ile ispatlayabilirlerse, bunların mahkeme kararında belirtilen aylık kazanç toplamları ile prim ödeme gün sayıları nazara alınır.”
2. Hizmet akdi ile bir veya birden fazla işveren tarafından çalıştırılanların hizmetlerin tespitine ilişkin davalar, kamu düzenine ilişkindir. Bu nedenle özel bir duyarlılıkla ve özenle yürütülmesi zorunludur. Bu çerçevede hak kayıplarının ve gerçeğe aykırı sigortalılık süresi edinme durumlarının önlenmesi, temel insan haklarından olan sosyal güvenlik hakkının korunabilmesi için, bu tür davalarda tarafların gösterdiği kanıtlarla yetinilmeyerek, gerekli araştırmaların re’sen yapılması ve kanıtların toplanması gerektiği göz önünde bulundurulmalıdır.
3. Mahkemelerce toplanan deliller ve yapılan yargılamada yazılı şekilde karar verilmişse de verilen karar eksik araştırmaya dayalıdır.
4. Bir kısım tanık beyanlarında davacının aralıklı ve kısmi zamanlı olarak çalıştığının ifade edilmesi, davacının 02.04.2015 – 09.06.2015 ve 06.10.2015 – 22.10.2017 tarihleri arasında Ek-5 tarım sigortalılığının bulunması karşısında, çalışmanın kısmi olup olmadığı araştırılmalı, çakışan tarım sigortalılıklarının gerçek olup olmadığı araştırılmalı, oluşacak sonuca göre bir karar verilmelidir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeplerle,
Temyiz olunan Bölge Adliye Mahkemesi kararının BOZULMASINA,
Dosyanın kararı veren Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine,
Peşin yatırılan temyiz giderinin ilgiliye iadesine,
13.03.2023 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.
…